Modern.az

Gələn il Ermənistana daha bir “aprel dərsi” verilə bilər

Gələn il Ermənistana daha bir “aprel dərsi” verilə bilər

29 Dekabr 2016, 12:50

Bu ilin aprel ayının əvvəllərində Azərbaycan ordusunun apardığı uğurlu əməliyyatlar nəticəsində Ermənistanın işğal etdiyi 2 min hektardan çox ərazimiz geri alındı.

 

Bu ərazilər içərisində strateji əhəmiyyətli yerlər – Talış və Lələtəpə yüksəklikləri də var. Təbii ki, bu hadisələrdən sonra, Ermənistan tərəfi qorxuya düşdü və erməni siyasi elitası da etiraf etdi ki, onlar belə məğlubiyyəti gözləmirdilər.

 

Aprel ayının 5-də Moskvada imzalanan atəşkəs sazişindən sonra isə sülh danışıqlarının növbəti raundu başlandı.

 

Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinin may ayında Vyanada, ardınca isə iyunda Sankt-Peterburqda Dağlıq Qarabağ konfliktinin sülh yolu ilə həlli yollarını müzakirə etməsi danışıqlar prosesinin daha da sürətlənəcəyi ehtimallarını artırırdı.

Amma gözlənilənlərin əksinin şahidi olduq. Çünki 2016-cı ilin sentyabr ayında Azərbaycan və Ermənistan dövlət başçılarının növbəti görüşü gözlənilirdi, amma bu gözlənti elə deyilən sözlərdən o yana keçmədi.

 

Şübhə etmək olmaz ki, danışıqların baş tutmamasına görə birbaşa məsuliyyəti Ermənistan və onun prezidenti Serj Sarkisyan məsuliyyət daşıyır. Çünki ortada bir danılmaz fakt var və bu əlahəzrət fakt bütün dünya ictimaiyyətinə bəllidir – bu da Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarını işğal etməsidir.

 

Düşünmək üçün əsas var ki, Ermənistan rəhbərliyi aprel döyüşlərindən sonra özünə vaxt qazanmaq üçün danışıqlarda manevr etmək istəyib və bir neçə rayonun Azərbaycana qaytarılmasını təklif edib.

 

Hər halda diplomatik mənbələrə yaxın, ABŞ dövlət katibinin keçmiş köməkçisi, ATƏT-in Minsk qrupunun eks-həmsədri Metyu Brayzanın açıqlaması bunu deməyə əsas verir.

 

Sitat:

“Rusiya prezidenti Vladimir Putin bu ilin iyun ayında Sankt-Peterburqda  Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinə Dağlıq Qarabağ ətrafındakı 2 rayonun qaytarılmasını, əvəzində kommunikasiyaların açılmasını nəzərdə tutan “olduqca konstruktiv” təklif vermişdi. 

 

Ehtimal edirəm ki, təklif Ermənistanın Türkiyə ilə sərhədlərinin açılmasını da nəzərdə tuturdu, hərçənd təklifin bu hissəsi barədə məlumatı rəsmi kanallardan almamışam.

 

Ancaq bu, əlavə danışıqlar predmeti olacaq məsələ idi... Mən Bakıda apardığım müzakirələr zamanı öyrəndim ki, Azərbaycan rəhbəliyi bu təkliflərə real ümidlər bəsləyir.

İnanıram ki, Sarkisyan da Putinin təklifinə dəstəyini ifadə etmişdi. Və Ermənistanda iyul hadisələri də elə buna görə başladı, ərazilərin qaytarılmasına qarşı olan silahlı qrup polis idarəsini ələ keçirdi. Azərbaycanda da bu cür kompromislərə qarşı olan radikallar var. Ona görə də Serj Sarkisyan və İlham Əliyev Putinin təklifini dəstəkləyərək böyük cəsarət nümayiş etdirmişdilər”.

 

Ola bilər ki, Ermənistandakı iyul hadisələri 2 rayonun qaytarılması məsələsinə görə edilən ictimai etirazdır, amma gəlin baxaq görək, Sarkisyan necə, bu təkliflə razılaşmaqda səmimidirmi? Birmənalı olaraq “yox” cavabını vermək olar.

Sarkisyanın mövqeyinin dəyişməsində istər iyul hadisələri rol oynasın, istərsə də yox – nəticə budur ki, Ermənistan sülh prosesindən birdəfəlik kənarlaşıb. Bu isə 2017-ci ildə belə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə olan ümidləri azaldır.

Rusiyanın Ermənistana “İsgəndər” raketlərini satması və rəsmi Yerevanın bununla öyünməsi də də onu göstərir ki, Sarkisyan sülh yolu ilə işğal altında olan torpaqları geri qaytarmaq niyyətindən vaz keçib.

 

“Ermənistanın danışıqlar prosesindən kənarlaşmasının birinci mərhələsi həmsədrlərin Azərbaycanı hərbi əməliyyatlardan çəkindirmək üçün danışıqlar masasına dəvət etməsi ilə yadda qalıb. İkinci mərhələ isə sentyabr ayında başlayıb.

 

Bu dəfə Azərbaycan danışıqların aparılmasına maraq göstərib lakin hərbi paradda “İsgəndər” və s. yeni aldığı silahları nümayiş etdirən Ermənistan prosesdən kənarlaşıb. Belə nəticəyə gəlmək olar ki, Ermənistan rəhbərliyi də münaqişənin hərbi yolla həlli barədə düşünməyə başlayır” - Ermənistan Siyasi və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Ağası Yenokyan belə deyib.

 

Ekspertlərin qənaətincə, Ermənistanın “İsgəndər”ə sahiblənməsi Rusiyanın Azərbaycanın hərbi balansda üstünlüyünü azaltmaqdan ötrü yürütdüyü taktikadır. Bu səbəbdəndir ki, Rusiya 2017-ci ildə də münaqişənin həllində dominantlığını qoruyub saxlayacaq.

 

Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin özəl strukturu hesab olunan, “Stratfor” analitik şirkətinin 2017-ci ilproqnozlarına görə, Rusiya Qarabağ məsələsində yenə də əsas hakim rolunu oynayacaq.

 

“Rusiya öz mənfəəti naminə Azərbaycanla Ermənistanı bir-birinə qarşı qoyacaq. Avropa İttifaqının Şərq Tərəfdaşlığı Proqramı və digər layihələri parçalanmadan zərər görəcək. Və bundan dolayı Rusiya Qafqazda da nüfuzunu artıracaq və öz inteqrasiya təşəbbüslərini, məsələn, Avrasiya İqtisadi Birliyi və Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatıyla bağlı ideyalarını işə salacaq.

Rusiya müdafiə mövqeyini möhkəmləndirmək, müxtəlif yerlərdə – Yaxın Şərqdə, eləcə də kiber mühitdə müxtəlif ocaqlar yaratmaq cəhdlərini davam etdirəcək. ABŞ isə Rusiyanın genişlənməsinin qarşısını almağa çalışacaq” – “Stratfor”un gələn il üçün hesabatında belə deyilir.

 

“Vasitəçilik missiyasının uğursuzluğu, silahlanma yarışı və atəşkəs rejiminin tez-tez pozulması Dağlıq Qarabağda hərbi əməliyyatların bərpası riskini tədricən artırmaqdaqdadır” –belə proqnoz isə ABŞ-ın nüfuzlu beyin mərkəzlərindən olan Beynəlxalq Münasibətlər Şurasının hesabatında verilib.

 

Məlumat üçün bildirək ki, bu hesabat 2017-ci ildə mümkün münaqişələr və ABŞ-ın onlara mümkün təsiri barədə proqnozlara həsr olunub.

 

Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi isə ənənəvi diplomatik ton və ritorika ilə bəyanat verib. Rusiya XİN-in rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova qeyd edib ki, rəsmi Moskva Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması üzrə səylərini davam etdirəcək.

 

“Ona görə də bizdən asılı olan nə varsa, yerinə yetiriləcək ki, prosesin normallaşması dayanmasın, əksinə intensivləşsin. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması ilə bağlı tədbirlərin qrafikinə gəlincə, bu barədə müvafiq məlumat olan kimi bildirəcəyik”-deyə Zaxarova Rusiyanın 2017-ci il üçün Qarabağ strategiyasını belə açıqlayıb.

Ən maraqlısı isə odur ki, ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədr ölkəsi olan Fransanın prezidenti Fransua Olland Qarabağ məsələsinin həlli ilə bağlı şəxsən öhdəlik götürdüyünü bəyan edib. Lakin, bu öhdəliyin konkret cizgiləri və hədəfləri haqda danışmayıb. O, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevə ad günü ilə bağlı təbrik məktubunda bildirib:

 

Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin danışıqlar yolu ilə və davamlı həllinin tapılmasında Fransanın və şəxsən mənim öhdəliyimin olduğunu bir daha diqqətinizə çatdırıram”.

 

Bu öhdəlik yerinə yetiriləcəyi təqdirdə belə, inandırıcı deyil ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində əsaslı dönüş yaransın.

 

Göründüyü kimi, deyilənləri və yazılanları ümumiləşdirib təhlil etsək, 2017-ci ildə Qarabağ probleminin sülh yolu tənzimlənməsində həlledici proseslərin başlamayacağını proqnozlaşdırmaq olar.

 

Azərbaycan tərəfi isə dəfələrlə bəyan edib ki, işğal altındakı torpaqlar boşaldılmayaınca, hər hansı bir sülhdən söhbət gedə bilməz.

 

Deməli, Azərbaycan da indiki məqamda ancaq haqlı olaraq hərbi variantı məqbul sayır. Çünki Ermənistanın qeyri-konstruktivliyi və danışıqlarda nümayiş etdirdiyi ənənəvi ritorika onu göstərir ki, onlar öz xoşlarına torpaqlarımızı tərk edən deyillər. Buna görə də, 2017-ci ildə də Ermənistana daha bir “aprel dərsi” verilə bilər. 

 

 

Aqşin KƏRİMOV

 

 

 

 

Facebook
Dəqiq xəbəri bizdən alın!
Keçid et
Sevastopolda Rusiyaya məxsus daha bir SU-35 vurulub