(İçsəs)
Böyük ruhani ustad Mövlanə Cəlaləddin Ruminin ölümündən 738 il ötür
***
Mövlanə Cəlaləddin Ruminin “Olduğun kimi görün, göründüyün kimi ol” kəlamı kimə aiddir, necə anlaşılmalıdır?
***
Günümüzdə bu sözlə adamlar özlərinə bəraət imkanı axtarırlar: pozğun pozğunluğuna, yaltaq yaltaqlığına, yalançı da yalançılığına...
***
Adamlar özlərinə haqq qazandırmaq üçün birbaşa sözün yiyəsinə dayanırlar: “Rumi deyir ki, olduğun kimi görün, göründüyün kimi ol.”
***
Doğrudanmı, uca Rumi bu sözü onlar üçün işlədib? Adamlar Ruhaniyyatın nə olduğunu bilmədiklərindən bu kəlamda ali sübut kimi öz çirkin işlərinə də bəraət imkanı tapırlar.
***
Ruminin dediyində adilər, ruhaniyyatdan qıraq adamlar üçün hansısa bəraət imkanı yoxdur. Ona görə də bu sözü yalnız ruhani baxımdan anlamaq gərəkdir.
***
Ruhaniyyatda Olmaqla Görünmək arasında fərq olmur, yoxdur. Mövlanə də bu sözü müridlərinə onları kamil görmək istəyilə deyirdi. Ruhaniyyatçının içi ilə çölü bir olur. O, içdə necədirsə, üzdə də elədir.
***
“Olduğun kimi görün” – yəni,
İçəridə əxlaqlısan, üzdə də əxlaqlı ol: gerçəkliyin mahiyyətinlə bərabərləşsin.
***
İçəridə mənəviyyatlısan, üzdə də mənəviyyatlı ol: mənəviyyatlı olduğun üzündən görünsün.
***
İçəridə ləyaqətlisən, üzdə də ləyaqətli ol: baxan kimi ləyaqətin bilinsin.
***
“Göründüyün kimi ol” – yəni,
Üzdə əxlaqlı görünmək azdır, içəridə əxlaqlı olmalısan.
***
Üzdə mənəviyyatlı görünmək azdır, içəridə mənəviyyatlı olmalısan.
***
Üzdə ləyaqətli görünmək azdır, içəridə ləyaqətli olmalısan.
***
Yəni görünmək, göstərmək azdır, həqiqi Əxlaqa, Mənəviyyata, Ləyaqətə çatmalısan.
***
Göründüyünə uyğun ol, için üzünü, üzün içini təsdiq etsin.
***
Gerçəklikdə İnsan Mahiyyətindən (İnsanlığından) aşağı görünür.
***
Ruhaniyyatda isə İnsan Olduğu kimi görünür, Göründüyü kimi olur.
***
Bu baxımdan, yalnız Kamil İnsan olduğu kimi görünə, göründüyü kimi ola bilər.
***
Beləliklə, necə olmalı, necə görünməli?
Əxlaqlı olmalı, əxlaqlı görünməli.
Düzgün olmalı, düzgün görünməli.
Doğruçu olmalı, doğruçu görünməli.
Kamil olmalı, kamil görünməli.
Olduğun kimi görünməli, göründüyün kimi olmalı!