Modern.az

Sayman Aruz “Cənub ədəbiyyatı”nda – Modern.az-ın layihəsi

Sayman Aruz “Cənub ədəbiyyatı”nda – Modern.az-ın layihəsi

Ədəbi̇yyat

22 İyun 2013, 10:56

Modern.az. elektron mediada ilk dəfə olaraq müasir Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatının təqdimatına başlayıb. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Cənub ədəbiyyatı şöbəsi ilə birgə, ortaq layihə çərçivəsində oxucular cənublu yazarların yeni nəsli ilə tanış olmaq imkanı qazanır. O tayla bu tay arasında qarşılıqlı ədəbi körpü yaradan bu layihədə qonağımız bu dəfə AYB-nin Güney ədəbiyyat şöbəsinin rəhbəri Sayman Aruzdur.

Sayman Aruz (Həsənzadə) 1977-ci ilin mart ayında, Güney Azərbaycanın Sulduz şəhərində anadan olub. “Sükut kimi sakit”, “Barışıq xətabələri”, “Bahar gəlmədi”, “Paltarlarım adamsızdır” və yenicə çapa verilmiş “A hərfinə uduzmaq” adlı şeir toplularının və eyni zamanda “Yüz il inqilab” və çapa hazırlanan “Bizi öldürməyə gəlirlər” adlı romanların müəllifidir. Dünya Azərbaycanlı Yazarlar qurumunun təsisçisi və rəhbəri, həm də Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Güney Azərbaycan şöbəsinin müdiridir.

 

Aşağıda “A” hərfinə uduzmaq” kitabından nümunə şeirləri təqdim edirik:

Yad ölkə adı kimi tanınan yurd yerimizə

Cəsarətin varsa buyur,

Adımı adının yanına bağlamışam.

Və özümü gün çıxmaz meşələrində qandallamışam qursağına.

Şadlıq evi dolu bağırsağına.

Buyur məni buyur.

Oyna məni, oynad məni,

Keçi keçməz qayalarımdan keç məni nə olar?

Ala sevim səni, sən eylə xəyanət məni nə olar?

Lap gəl apar şəhərdən uzaq dustaqlarda et məni nə olar?

Oynaşın olum eeeyyyy!

Oturduğum yerdə başıma gəldin.

Başına gəlim eeeyyy!

Zindanda gördüyüm qara çarpayıya bənzəyirsən,

Üstüvə çıxdımsa yoxam.

Bəxtəvər olmaq üçün Bəxtavər* olmalıyam

Və damarlarımda qan yerinə

Diktator laxtalanmalıdır.

Tuş gəlmişəm sənə günahın yoxdu.

Bağışlayın! Sizdə bir az azadlıq yoxdu?

Zillə mənə gözlərini.

Qara, qapqara mərmilərini.

Zolla baxışlarını qoy qanayım.

Zolağ aç dərimin üstündə qoy qocalım.

Qəcələ* kimi qocalım səni.

Qəbələ* kimi boylanım səni.

Zolaqlarımda daşıyım Vətəni.

Sevirəm demə, ətim tökülür.

Boynum çiyinlərimə bükülür.

Vətənimsən axı, bədənimsən,

Axı sən Ermənistanda neynirsən?

 

Oynaşın olum eeeyyy,

Oynaş axtarmayasan.

Özünü hər adamın qucağına qoymayasan.

Vətənimsən axı bədənimsən.

İntihar edəndə səni kəsirəm qollarımda.

Sevəndə səni sevirəm sulu-südlü qızlarında.

İçəndə səni içirəm dimidrollu araqlarında.

Ala daraxla məni darağınla tüfəng!

Qoy darma dağın olum Vətən.

Dırmıxla məni, dara mıxla.

Nə olar gəl məni çarmıxla.

Qoyma Qarabağ  yıxıla.

Qoyma Təbrizin sıxıla.

Məni görüm Sulduzun sulu düzlərində boğulum.

Olmaya istəyirsən Xəzərdə doğula-doğula

Gedim Kaspiyində boğulum!?

Özümə çatan yerdə tıxacına ilişirəm

Qırmızı ışıqlarına ilişirəm

Və qadınım da boyasının yerinə qan sürtür dodaqlarına.

İnqilab elə o qanlı dodaqlardan başlayır.

Səni uduram

Səni uduram

Səni unuduram.

Fasiləmiz, yataqdır!

Fasiləmiz, yataqdır!

 

Özünü tapşırıbsan qan qruplarına.

Onlar da  gedib-qarışıblar oynaşlarına.

Üzlərinin ağlığı boyadandır.

Aldanma gülüm, aldanma

Özünü möhkəm saxla.

Vətənimsən axı, papağımsan

Düşürsən yerə abırım gedir.

Axı sən ermənistanda neynirsən?

Bəxtavər: Güney Azərbaycanda milli fəalların biridir. Onu iş yerində, damarına hava vuraraq şəhid etmişdilər

 

Sən gözəlsən ya azadlıq?

Sən gözəlsən ya azadlıq?

Ey gözəlliyin zindanların darıxmasından da sıxıcı!

Sən gözəlsən ya ölüm?

Divarlarını sürüm-sürüm sürünürdüm zindanın

Adını gəzirdi,

Adını yazırdı çəkilmiş dırnaqlarım.

Kişiliyimi pozurdu zindanbanım

Namus-deyə namussuzluğa bürünürdüm

Səni düşünürdüm

Səni düşünürdüm...

Boy-deyə boylanırdım bağımsızlığa

Bağlı, məftilli, uca pəncərəyə.

Zindanın yeganə ağacına dəxillənirdim

Qan alırdım sulu damarlarından

Asılırdım ucalığından

Vasil olurdum özümə

Cəhənnəmin ortasına.

Səni düşürdüm, səni

Gəl ye məni

Gəl yu məni

Sonra gizli bir qəbirdə quyla məni!

Gül olurdum divarda

Gəl olurdum divarda

İsa olurdum

Musa olurdum

Cadugər olurdum

Açılmırdı qandallarım

Və qanlı azadlığımda  

Dibimə çatırdım!

 

Sənsiz olurdum zindanda

Zindanda olurdum sənsiz!

 

Soyundurdular

Və sulu bədənlərimizi sillələdilər

Salavat çevirdilər salavat

Saldırırdılar içalatıma

Inancımın ortasına.

Of belə, of belənçi azadlığıma!

Səni düşünürdüm səni

Heç zaman bürünmədiyim kəfəni

Və ürəyim,

Güvəncimin kəffarəsini tullayırdı sifətimə,

İy çəkirdim əllərini

Qıvrılırdım gədələrin qollarına

Için-için ağlayırdım eşiyimi.

Hayqırırdım var-yoxumun qəpik-quruşlarını.

Buraxın deyirdim məni, buraxın!

Məni aparın onun gözəlliyindən asın!

Qulaq asın mənə, qulaq asın!

Ölümümü alıram

Həyatımız ki bir paraya dəymədi!

 

Sirrimi divarlara yazdım

Və günəşin batmasını gözlədim!

Ağıllı olmaq istəyirsənsə ölü ol,

Ölü ol.

Sabahlar,

Sükut kimi sakit olacaqsan

Və təqvimlər səni daşıyacaqlar

Və balıqlar səndən danışacaqlar.

Kəlmələr edam olunacaq

Kəlmələr edam olunacaq!

 

Duman Ərdəmə:

Gözəllik,

Sənin canlandırdığın möcüzədir.

Yoxsa bu mənim ağzımda və onun əllərindəki dəmir

Həqiqətin nöqsanıdır qısa-qısa dolanır ağzı-əllərimizə.

Burda

Qanun

ədaləti dilənməyə oturur

və yaşama oxşar bir şey cərəyandadır.

Cərəyan dadı dadır bütün hadisələr.

Sən isə girdə-dolaşıq bu girdabın ortasında qalırsan.

Qablıyırlar sənə həyatı səsin çıxmır

Və Qabili yox səni doğuran qabiləni qaba tutub,

Buyur donbal qabağında deyirlər, təzim elə!

Nə var-nə var səni salıb bu çirkabın kitabına fahişə!

Sonra da qəhbələrin başını kəsib “Ana yasa”ya  yapışdırılar,

“Ana yasaq”dır deyirlər.

Gərək tüpürəm amma üfürürəm bu közə.

Qoy alışsın yansın.

Bu cərəyan”cəhrə”  c-yı ilə yazılıb dostum!

Qaça-qaçırtdılar bizi ölkəmizdən.

Qurumsağı porsuqnan* qorxudan

Özü qorxudan öləcək

Və zindanların nəmişində Havaii adalarını yadına salıb

“Pox yedim vallah məni buraxın” deyəcək.

Sonra da təvvab* olub Amerikaya gedəcək!

Adamda şərəf olsun gərək

Milli olanda nə olar!

 

Sözümü deyə bilmirəm axı neynirəm bu həyatı?

Dostum, düşmənimdir divar olubdur damba-damb başıma çalınır,

Qeyrətim Araz kimi axır ortalıqda var yoxumu bölə-bölə sulanır,

Sülənir illər boyudur böyümür, ağıllanmır.

Atana lənət deyirəm Araz!

Səni bizə ürcah eliyəni eləsinlər, eləsinlər, eləsinlər, dura  bilməsin üzümüzə.

 Üzümüz axı çoxlu üzlər görür “Q”lanır.

Üzü üz görənin başını kəsirlər “Ana yasaqdır” düzəldirlər adamı.

Başımı ayağıma çırpıram,

Tuuuu səin sifətinə məni gətirdin buraya!

Yeri yaraya-xoraya, bir də xatirəyə ,bir də xuxana dolmuş  buraya.

Dinmə-danışma lal ol! Laaaaləələəəəər...laaləələər...

Aşıq söz tapanmayanda nanay-nanayım gəlir...

Nanay-nanay aşiqəm

Naşi sevgi, naşi qəm

Gəlin öldürün məni

Mən Mikayil Müşfiqəm!

Dinmə-danışma lal ol deport olarsan ha!

Göyərçini deport edirlər bu qaqaşlar!

Ədə dami dəyişərik amma dəni dəyişmərik biz.

Adam olarıq amma ad-am olmarıq biz.

Nə olsun yaranı-xoranı bir də zəhrimarı uduram amma dinmirəm mən.

Tüpürüm o sözə ki, dilimə yapışıb amma dillənə bilmir.

Vətəni istəyirəm mən, tənlərin tərini.

Zindanların zirramasında böyüyən cücələri.

Zəlimxan, zülümxan, zalimxan

By Elxandı, bu Telmandı, bu Sayman

Bu sənin imarətin o da onların türbələri...

Hardasa Hollivudun filimlərini yada salır.

Öldürürürlər ölürük,

Öldürürürlər ölürük.

ölürük qəhrəman olmuruq, olmur.

 Ortamızda vətən boyda fasilə var

Vətən boyda xəyanət.

Hardasa Bollivudun filimlərini yada salır.

Yarı qəhrəman, yarı aşiq, yarı kasıb, yarı heçzadıq biz

Uzağı hardasa ya haçansa

Lirik bir mahnı ola bilərik

Və yazıqyana- yazıqyana hansısa axmağı ağlada bilərik bəlkə də.

Bu həqiqətin nöqsanıdır dostum.

Qarşımda uzun bir yol var.

Səndən hərəkət , məndən bərəkət “Milli hərəkət”!

Yatanı oyadan olar, özünü yuxuda verəni yox!

Şirra-şir vətənin dibinə su qoşurlar

Və yuxularımda cavan uşaqları görürəm ki, ölürlər.

Səidimsən* heeeeyyyyy! Mən burdayam!

Ədalətin nöqsanında

və həyat kimi bir şey  cərəyandadır.

Biri alır, biri satır, millət isə qıra batır, qarmağa batır.

Uzaqdan baxırsan döyüşdür,

Yaxına gəlirsən öpüşdür, görüşdür!

Ədə alın bu qara-quruların əlindən millətçiliyi

daşdı bu, dəmirdi bu, oddu bu, Cızdı bu.

Ad deyil ki, anlamdı bu, şərəfdi bu.

Adama verməzlər qazanmalısan, qanmalısan.

Biri alır, biri satır. Biri isə zindanda yatır...

Təbriz, Bakı, Ankara

Düşmən hara biz hara?

Araz axır, Kürd axır.

Isfahandan fars baxır.

Moskvadan  Rus baxır,

Qarabağdan erməni.

                   *

Damarsız yarımın yarasını sarımağa durdum, sarıyanmadım.

Əlim qoluma bağlı idi, qolumsa qanuna.

Mükafatımsa sən idin.

Gözəllik sənin möcüzəndir ,

Ay sənsən

Özünü bu qalmaqaldan bir qırağa çəkibsən

Və bizə baxırsan!

Porsuq: diksindirmək

Səid: Səid Muğanlı və bütün zindanda olan milli fəallar nəzərdə tutulur

Təvvab: tövbə eliyib zindandan canını qurtarana deyərlər

 

Hazırladı: Elmin Nuri

Facebook
Dəqiq xəbəri bizdən alın!
Keçid et
Ukraynadan Rusiyaya ardıcıl zərbələr: Vəziyyət kritikdir