Ermənistan höküməti “Ermənistan Respublikasının Avropa İttifaqına üzvlülk prosesinə başlanması” haqqında qanun layihəsini bəyənərək parlamentin müzakirəsinə təqdim etmək haqqında qərar qəbul edib.
Bu qərarın real üzvlük proseduru ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Ai-na üzv olan digər 27 ölkənin üzvlük proseduru göstərir ki, bu digər üzv dövlətlərin keçdiyi ənənəvi yol deyil. Bu bir siyasi təbliğat addımıdır və sadəcə mövcud Ermənistan hökümətinin arzusunu ifadə edir. Paşinyanın da qeyd etdiyi kimi, hətta parlamentin bu qərarı təsdiq etməsi də üzvlük prosesinin başlanması anlamıına gəlmir.
Parlamentin müvafiq qərarından sonra referendum keçirilməsi də nəzərdə tutulur. Bir anlığa təsəvvür edək ki, referendum da hökümətin bu avro-inteqrasiya arzusunu dəstəklədi. Bəs Avropa Birliyi Ermənistanı üzvlüyə qəbul etməyə hazırdırmı və Avropa Birliyi çərçivəsində keçilməli olan prosedurlar nə zaman başladıla bilər və ya ümumiyyətlə başladıla bilərmi? Göründüyü kimi bu o qədər də sadə və yalnız Ermənistan hökümətinin arzusu ilə baş tutan məsələ deyil.
Bəs onda bu şou kimə və niyə lazımdır?
Birincisi, Paşinyan çoxdan əlinin altında hazır saxladığı bu qərar layihəsini məhz indi – Prezident Əliyevin bir neçə gün öncə yerli telekanallara verdiyi müsahibədə Ermənistana qarşı səsləndirdiyi tələblərə cavab olaraq müzakirəyə çıxarır. Azərbaycan Prezidentinin tələblərindən təşvişə düşən Ermənistan baş naziri bölgədə gərginlik yaranacağı halda arxasında Avropa Birliyinin dayandığına və ya dayanacağına eyham edir.
İkincisi, belə bir qərarın Donald Trampın inauqurasiyası ərəfəsində rəsmi dövriyyəyə buraxılması Avropa Birliyinin Ermənistan vasitəsilə Rusiyaya təzyiqinin göstəricisidir. Uzun müddətdir ki, D.Trampın öz vəzifəsinin icrasına başladıqdan sonra atacağı ilk addımın Rusiya prezidenti ilə danışıqlar aparmaq yolu ilə Rusiya-Ukrayna müharibəsini dayandırmaq cəhdləri olacağı barədə danışılır. Ermənistan hökümətinin bu qərarı ehtimal olunan müzakirələrdə D. Trampın mövqeyini gücləndirmək üçün Avropa Birliyi tərəfindən Ermənistan üzərindən Rusiyaya təzyiq göstərmək və faktiki olaraq Rusiyaya qarşı şantaj vasitəsi kimi istifadə oluna bilər. Müzakirələr zamanı Tramp deyə bilər ki, biz Ermənistanı AB-ə üzv qəbul edə bilərik və Rusiya Ermənistandakı hərbi bazasından və Ermənistan vasitəsilə sanksiyalardan yan keçmək imkanından məhrum ola bilər. Hazırda Rusiyanın sanksiyalardan yan keçərək lazımi məhsulları ölkəyə idaxal etməsində ən böyük yardıım Ermənistan tərəfindən göstərilir və AB də ABŞ da bunu hamıdan yaxşı bilir. Amma niyə görəsə hələlik Ermənistanı durduran yoxdur. Deməli, Qərb bu nəfəslik yolunu Rusiyaya Ermənistan üzərindən verməklə onu istədiyi vaxt kəsə biləcəyini Rusiya qarşısında bir şərt kimi istifadə edə bilər.
Üçüncüsü, bu qərarın siyasi gündəmə gətirilməsi həm də Ermənistan tərəfindən AB-ə ünvanlanmış siyasi siqnaldır. Bu o deməkdir ki, Ermənistan növbəti dəfə ənənəvi müttəfiqinə xəyanət edərək AB-ə qoşulmağa və Rusiyanın Cənubi Qafqazdan sıxışdırılıb çıxarılmasında fəal rol oynamağa hazırdır. Amma əvəzində Qərbdən təhlükəsizlik zəmanəti istəyir.
Dördüncüsü, 2026-cı il Ermənistanda seçkilər ilidir. Keçən seçkilərdə Paşinyan xalqa Azərbaycanla sülhə nail olacağına söz vermişdi. Lakin sülh müqaviləsinin imzalanması üçün bir sıra şərtlərin yerinə yetirilməsi, o cümlədən Ermənistanın Konstitusiyasında dəyişiklik edilməklə vaxtilə qəbul olunmuş Müstəqillik aktından imtina edilməsi zərurəti var. Seçkiqabağı dövrdə belə bir təkliflə çıxış etmək Paşinyan hakimiyyəti üçün böyük riskdir. Müxalifət cəmiyyətin vətənpərvərlik hissi ilə oynayaraq bu təklifi seçki təbliğatında Paşinyanın əleyhinə istifadə edə bilər. Ona görə də Konstitusiyada müvafiq dəyişikliklərin edilməsi məsələsini Paşinyan məhz gələn seçkilərdən dərhal sonra gündəmə gətirəcək və xalqın dəstəyini qazanacaq. Bununla da sülh bağlanmasına əngəl yaradan amillərdən biri aradan qalxmış olacaq.
Seçkilər ərəfəsində AB-ə üzvlüklə bağlı aparılan bu şou-təbliğatın fonunda Paşinyan öz reytinqinin yüksələcəyini təxmin edir və reytinqinin ən yüksək məqamında növbədənkənar seçkilər elan edərək gələn seçkiləri də qazanmağı hədəfləyir. Əlbəttə, Paşinyanın növbəti seçkilərdə qələbəsini təmin etmək üçün bundan yaxşı və uğurlu siyasi gediş ola bilməzdi.
Cavanşir Feyziyev, Milli Məclisin deputatı
