Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi bildirib ki, 2024-cü ilin dekabrında Qazaxıstanın Aktau şəhəri yaxınlığında qəzaya uğrayan “Azərbaycan Hava Yolları”na məxsus sərnişin təyyarəsi ilə bağlı 1,003 milyard rubl məbləğində sığorta vəsaiti ödənilib. Qəza nəticəsində həlak olan və xəsarət alan sərnişinlərin ailələrinə isə bu günədək ümumilikdə 358,4 milyon rubl sığorta ödənişi həyata keçirildiyi vurğulanıb. Azərbaycan tərəfi hələlik məsələ ilə bağlı rəsmi açıqlama verməyib.
Lakin bəzi Rusiya mediası bu ödənişləri “kompensasiya” kimi təqdim etməyə çalışır. Halbuki, sığorta ödənişi avtomatik və hüquqi prosedurdur, yəni təyyarənin sığortaçısı hadisədən sonra məbləği ödəməyə borcludur. Kompensasiya isə tamamilə başqa anlayışdır və siyasi-hüquqi məsuliyyətin etirafını tələb edir. Azərbaycanın mövqeyi də məhz budur: təyyarənin vurulması faktının tanınması, rəsmi üzrxahlıq və real təzminatın ödənilməsi.
Məsələ ilə əlaqdar Modern.az-a danışan Milli Məclisin hüquqşünas deputatı Razi Nurullayev də bildirib ki, sığorta ilə kompensasiya ayrı-ayrı anlayışlardır:
"İlk növbədə onu qeyd etmək lazımdır ki, bu məsələlərlə bağlı mülki aviasiya sahəsində beynəlxalq sənədlər var. Rusiya da Azərbaycan da onun üzvüdür. Dünyada qəbul olunmuş beynəlxalq standartlar mövcuddur. Hər bir aviaşirkət beynəlxalq qaydalara görə zərərçəkənlərə sığorta ödəyir. Amma sığorta və kompensasiya ayrı-ayrı məfhumlardır. Birinci növbədə Azərbaycanın tələbi vurulmuş təyyarəyə görədir. Azərbaycan böyük bir təyyarəsini itirib, onun qiyməti 10 milyon dollarlarla ölçülür. Bu təyyarəyə görə kompensasiya ödənilməlidir. Və əlavə olaraq, birinci növbədə Rusiya tərəfi beynəlxalq qaydalara görə üzr istəməlidir. Rusiya və Azərbaycan liderləri arasında bununla bağlı müəyyən söhbət olub və təəssüf hissi bildirilib. Amma rəsmi olaraq, üzrxahlıq edilməyib. Biz rəsmi olaraq üzrxahlığın edilməsini istəyirdik. Bu da beynəlxalq qaydalara uyğun həyata keçirilir. 2020-ci ildə Naxçıvan səmasında Rusiya vertolyotu vurulan zamanı xatırlamaq lazımdır. O zaman Azərbaycan Prezidenti Rusiya Prezidentinə zəng edib, Ermənistanın vertolyotu olaraq, vurduğumuzu qeyd edib, üzrxahlıq etdi. Kompensasiya və ailələrə sığortalar ödənildi. Azərbaycan tam olaraq, üzərinə düşənləri yerinə yetirmişdi. Bu baxımdan düşünürəm ki, Rusiya tərəfi yaxşı olardı ki, ölkələrimiz arasında münasibətlərin düzəlməsi, beynəlxalq qaydalara əməl edilməsi üçün təyyarəyə görə, kompensasiya ödəməli, rəsmi üzrxahlıq edilməlidir. Rəsmi üzrxahlıq heç bir ölkənin nüfuzunu aşağı salmır. Bu sadəcə olaraq, təəssüf hissinin keçirildiyini göstərir və əslində böyüklük və müdriklikdir. Təəssüf edirəm ki, Rusiya bunu hələ belə formada dəyərləndirə bilməyib".
Parlamentari Rusiyanın istintaqının davam etdiyini, lakin onun da nəticədə bizimlə eyni qənaətə gələcəyini düşünür:
"Qoy, onlar istintaqı başa çatdırıb, hadisənin Rusiyanın səhvi ucbatından, yoxsa başqa səbəbdən baş verdiyini müəyyən etsinlər. Hərçənd ki, biz bunu müəyyənləşdirmişik və bilirik Rusiya tərəfi öz araşdırmalarını aparır. İnanmaq istərdim ki, həmin o araşdırmanın sonunda Rusiya artıq gözləntiləri həyata keçirəcək. Yəni onlar da istintaqın yekununda görəcəklər ki, “kovyor” elan olunmadan təyyarə vurulub, Rusiyanın günahı ucbatından hadisə baş verib. Buna görə təqsirkarlar da cəzalandırılacaq. Azərbaycandan üzr istəniləcək və kompensasiya da ödəniləcək. Düşünürəm ki, bununla da iki ölkə arasındakı gərginlik nəhayət, sona yetəcək. Hər iki ölkənin münasibətlərinin yaxşı olmasında maraqlıyıq. Mən, doğrudan, müəyyən narahatlıqlar da keçirirəm".
