Modern.az

Putin “pambıqla baş kəsir” - Çinlə bağlı İLGİNC PLAN

Putin “pambıqla baş kəsir” - Çinlə bağlı İLGİNC PLAN

21 Mart 2023, 15:53

Kreml sahibinin Çinə ehtiyacı var.

 

Modern.az xəbər verir ki, bunu politoloq Elxan Şahinoğlu Rusiya və Çin liderlərinin ötən gün Moskvada keçirilən görüşünü şərh edərkən deyib.

 

O, vurğulayıb ki, Rusiyanın Çinlə yaxınlıq etməsi, Pekini dəstəkləməsi səbəbsiz deyil: "Çin lideri Tsi Cinpinin martın 20-də Moskvada Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə görüşü 4 saat uzanıb. Bu, iki ölkə arasında strateji tərəfdaşlığın xüsusiyyətindən irəli gəlir. Bu, Cinpinin üçüncü dəfə Çinin rəhbəri seçilməsindən sonra ilk xarici səfəridir. Kremlin sahibinin Çinə ehtiyacı var. Təsadüfi deyil ki, Putin görüş zamanı Çin barədə xeyli kompliment söyləyib. Çinin sıçrayışla inkişaf etdiyini və bir çox ölkəni geridə qoyduğunu vurğulayan Putin bu ölkənin özünəməxsus siyasi kursuyla bazar iqtisadiyyatının vəhdətinin faydalı nəticələr gətirdiyini bildirib. Vladimir Putin Tsi Cinpinin Rusiyaya bir neçə dəfə təxirə salınan səfərinə o qədər əhəmiyyət verib ki, o çinli dostunun Moskvaya gəlişindən əvvəl Çinin məşhur “Jenmin jibao” qəzetində məqalə yayımlayıb. Putin həmin məqaləsində çoxqütblü dünyanın yaradılmasının vacibliyindən və bu məsələdə Çinin əhəmiyyətli rolundan danışıb. Məqalədə Rusiya və Çin liderlərinin son illərdə 40 dəfəyə yaxın görüşdükləri və iki ölkə arasında münasibətlərin strateji əhəmiyyət kəsb etdiyi bildirilib. 2022-ci ildə iki ölkə arasında ticarət mübadiləsinin həcmi 185 milyard dollara yüksəlib. 2024-cü il üçün 200 milyard dollar hədəf göstərilib. Digər hədəf ticarət mübadiləsində dollardan deyil, milli pul vahidlərə keçidi təmin etməkdir. Pekinlə strateji tərəfdaşlıq Kreml üçün həm də ona görə vacibdir ki, Rusiya sanksiyalara görə Avropa ölkələrinə sata bilmədiyi neftin və qazın böyük həcmini Çinə satmağa çalışır.

 

Çin lideri də Putindən geri qalmayaraq Rusiyanın ünvanına təriflər yağdırıb. Tsi Cinpin Rusiya və Çini mehriban qonşular və etibarlı tərəfdaşlar adlandıraraq Pekinlə Moskvanın beynəlxalq hüquqa söykənərək dünya nizamının formalaşmasına çalışdıqlarını deyib. Rusiyanın Ukraynaya qarşı işğalçı müharibəsi fonunda Çin liderinin bu açıqlaması ikrah doğurur. Pekinin bir müddət əvvəl irəli sürdüyü 12 maddəlik “sülh” təklifi məhz buna görə Vaşinqton və Brüssel tərəfindən rədd edilib".

 

 

Politoloqun sözlərinə görə, Rusiya Çin-Qərb münasibətlərinin gərginləşməsində maraqlıdır:

 

"Gözlənildiyi kimi, Tsi Cinpinlə Vladimir Putin arasında əsas müzakirə mövzusu Ukrayna olub. Çin Rusiyanın strateji tərəfdaşı olsa da, Ukrayna müharibəsinin dayandırılmasında maraqlıdır. Çünki bu müharibə siyasi və iqtisadi zəmində Çinə əlavə problemlər yaradıb. Birincisi, Qərb ölkələrinin Çinlə münasibətlərində gərginlik hökm sürür. Qərb ölkələri Çinin Rusiyaya hərbi texnika satacağından ehtiyatlanır. Bu, Kremlin maraqlarına cavab verir. Rusiya Çindən hərbi texnika almaqla Pekinin Qərblə münasibətlərinin daha da gərginləşməsində maraqlıdır. İkincisi, Ukraynadakı müharibə Çin məhsullarının dünya bazarlarına nəqlində əngəllər yaradıb. Avropa ölkələrinin Moskvaya qarşı sanksiyaları mövcud olduğundan Çin istehsal etdiyi məhsullarının ixracatında Rusiyanın nəqliyyat imkanlarından istifadə edə bilmir. Bu səbəblərdən Pekin sülh istəyir. Ancaq Pekinin istədiyi “sülh” işğala son qoymağı – Rusiya ordusunun Ukrayna ərazisini tərk etməyi nəzərdə tutmayıb. Pekin Ukraynada Rusiyanın “maraqları” nəzərə alınaraq “sülh” istəyir. Bu isə Rusiyanın Ukraynanın şərqinin işğalını rəsmiləşdirmək anlamı daşıyır".

 

 

Elxan Şahinoğlu qeyd edib ki, Tsi Cinpin sülh istəyirsə, Putindən sonra Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski ilə də görüşməlidir:

 

"Bu görüş olmayacaqsa, Pekinin Rusiyanın maraqları çərçivəsində “vasitəçi” olduğu təsdiq ediləcək. Putinin əlini sıxan və iki gün Moskvada qalan Tsi Cinpin Kiyevə getməyib Zelenski ilə onlayn müzakirə aparmağa üstünlük verəcəksə, balansı bir daha pozacaq. Bu səbəbdən Pekinin vasitəçiliyi Qərb ölkələrində suallar doğurub. Kiyevin özü də Çin liderinin Moskvaya səfərini diqqətlə izləyib. Kiyev Pekinin sonrakı addımlarını analiz edir. Bu arada, Kiyev meri Vitaliy Kliçkonun Tayvanın xarici işlər naziri ilə təmaslarına dair xəbərlər yayılıb. Pekin Tayvanla təmas saxlayanları sərt tənqid edir. Bununla Pekinə mesaj göndərilib ki, Çin Ukraynanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləməsə, öz növbəsində Kiyev Tayvanla təmasları genişləndirə bilər. Əslində ərazi bütövlüyü prinsipi Çin üçün əsas olmalıdır. Çünki Çindən də ayrılmaq istəyən ərazilər var. Pekin yerli separatçılara qarşı sərt tədbirlər görür. Ancaq Rusiyaya gəldikdə Pekin Ukraynanın ərazi bütövlüyünü deyil, dostunun və tərəfdaşının separatçı maraqlarını əsas götürür".

Facebook
Dəqiq xəbəri bizdən alın!
Keçid et
Ukraynadan Rusiyaya ardıcıl zərbələr: Vəziyyət kritikdir