Uşaqlar qətl edilməsin, raket dağıntıları, insan itkiləri olmasın
Azərbaycan da, Azərbaycan xalqı da müharibənin acılarını yaxından tanıyır. Tariximizin çox səhifəsi, Bakı qırğınları (1918), Xocalı soyqırımı (1992), Vətən müharibəsi zamanı Gəncə, Bərdə və digər şəhərlərimizə edilən raket hücumları və s. uşaqların, qadınların və dinc insanların qanı ilə yazılıb.
Raketlərə hədəf olan məktəblər, qan içində qalan körpələr və dağılan evlər bizə sülhün nə qədər qiymətli olduğunu göstərdi. Məhz buna görə Azərbaycan uşaq qətliamlarının, insan tələfatının və dağıntıların qəti əleyhinədir.
Biz sülh diplomatiyasının tərəfindəyik
Azərbaycan dövləti və xalqı, qələbə ilə başa vurduğu müharibədən dərhal sonra sülh gündəliyini ortaya qoydu. Ermənistanla münasibətlərin normallaşması üçün addımlar atıldı, sərhədlərin delimitasiyası və nəqliyyat-kommunikasiya xəttlərinin açılması üçün təşəbbüslər irəli sürüldü.
Bu addımlar göstərdi ki, Azərbaycanın seçimi revanş deyil, barışdır. Biz sülhü təkcə bölgədə deyil, qlobal miqyasda da yeganə yol kimi görürük. Sülh diplomatiyası dialoqun, qarşılıqlı hörmətin və hüquqa əsaslanan münasibətlərin dilidir və Azərbaycan bunu birmənalı dəstəkləyir.
İranla İsrail Yaxın Şərqdə yeni fəlakətlər gətirə bilər
Hər ikisi bunu istəyir. İran və İsrail arasındakı gərginlik uzun illərdir davam edir. Bu qarşıdurma artıq siyasi və ya ideoloji çərçivədən çıxaraq hərbi müstəviyə keçib. Hər iki tərəf ritorikasını sərtləşdirib və bir-birinə qarşı öldürücü və qanlı zərbə endirməkdən çəkinmir.
Əslində, bu qarşıdurma İran və İsrail üçün real təhlükəsizlik deyil, əksinə, bütün region üçün fəlakətli nəticələrə səbəb ola bilər. Bu müharibə təkcə iki ölkə ilə məhdudlaşmayacaq, İraq, Suriya, Livan, Fələstin və digər Yaxın Şərq ölkələri də od-alova bürünəcək. Bu da yeni humanitar böhranlar, miqrasiya dalğaları və geosiyasi xaos deməkdir.
ABŞ, Avropa, Çin, Rusiya da bunu istəyir
Dünya gücləri ABŞ, Avropa İttifaqı, Rusiya və Çin bu münaqişədən müxtəlif şəkildə faydalanmağa çalışırlar. ABŞ və bəzi Qərb dövlətləri İranın zəifləməsi, İsrailin isə “təhlükəsizliyi” üçün bu müharibəyə göz yummuş kimi davranır. Rusiya isə bu toqquşmadan Qərbin Yaxın Şərqə diqqətinin artmasını və Ukrayna məsələsindən yayınmasını istəyir.
Çin isə bu qarşıdurma fonunda enerji bazarına nəzarəti artırmağa və iqtisadi gücünü möhkəmləndirməyə çalışır. Bu mənzərə göstərir ki, böyük güclər üçün regionun sabitliyi deyil, öz maraqları və strateji planları əsasdır. Təəssüf ki, bu “oyun”un qurbanı yenə də dinc əhali olacaq.
Azərbaycan isə dəfələrlə müharibənin ağır dəhşətlərini yaşayıb
Azərbaycan XX və XXI əsrlərdə bir neçə dəfə müharibənin dəhşətlərini yaşamış ölkədir. 1918-ci il qırğınlarından, Qarabağın 30 illik işğalından və 2020-ci ilin Vətən müharibəsindən keçmiş bir xalq kimi müharibənin nədən ibarət olduğunu çox yaxşı bilirik. Biz öz torpaqlarımız uğrunda savaşdıq, amma qələbədən sonra silah yox, sülh təklif etdik.
Azərbaycan rəhbərliyi dəfələrlə beynəlxalq tribunalarda bəyan edib: sabitlik, rifah və inkişaf yalnız sülh yolu ilə mümkündür. Biz bu prinsipi bölgədə siyasətimizin əsası sayırıq.
Sülhün alternativi yoxdur
Müasir dövrdə müharibə nə təhlükəsizliyi təmin edə bilir, nə də qalıcı nəticə verir. Əgər bu gün hansısa dövlət güc yolu ilə məqsədinə çatırsa, bu müvəqqəti ola bilər, davamlı rifah və etimad isə ancaq sülh yolu ilə mümkündür.
Azərbaycan bu reallığı qəbul edib və bildirir ki, sülh alternativsizdir. Çünki sabahı olmayan bir bölgədə nə inkişaf mümkündür, nə də insan xoşbəxtliyi. Ədalətli və qalıcı sülh bütün region xalqları üçün yeganə çıxış yoludur.
Müharibələrin deyil, sabitliyin və əməkdaşlığın tərəfindəyik
Azərbaycan artıq yalnız öz təhlükəsizliyi haqqında düşünmür. Biz bölgənin bütöv sabitliyi üçün məsuliyyət hiss edirik. Qaz kəmərlərimiz Avropanı enerji ilə təmin edir, Zəngəzur dəhlizi Cənubi Qafqazı Mərkəzi Asiya ilə birləşdirir, diplomatik təşəbbüslərimiz regionda gərginliyi azaldır.
Biz müharibənin deyil, sabitliyin, infrastrukturun, ticarətin və əməkdaşlığın tərəfdarıyıq. Bu yanaşma təkcə Azərbaycana deyil, bütün regiona fayda gətirir. Hərbi qarşıdurmaların bölgəni necə geriyə saldığını tarix də, təcrübə də bizə göstərib.
Qonşuluq münasibətlərinə hörmət və qarşılıqlı təhlükəsizlik bizim əsas prinsipimizdir
Azərbaycanın xarici siyasəti həmişə mehriban qonşuluq və qarşılıqlı təhlükəsizlik prinsiplərinə əsaslanıb. Biz nə qonşularımızın daxili işlərinə qarışmışıq, nə də onların suverenliyini şübhə altına almışıq. Əksinə, hər bir dövlətin təhlükəsizliyinə və ərazi bütövlüyünə hörmətlə yanaşmışıq.
Bunun müqabilində də eyni yanaşmanı gözləyirik. Müharibə, sanksiya, təhdid, bu sözlər Azərbaycanın lüğətində yoxdur. Biz etimad qururuq, dialoq aparırıq və əməkdaşlıq təklif edirik.
Cənubi Azərbaycandakı soydaşlarımıza görə çox narahatıq
İran-İsrail gərginliyinin dərinləşməsi Azərbaycanda ciddi narahatlıqla izlənir. Xüsusən də, bu ölkədə yaşayan on milyonlarla azərbaycanlı soydaşımızın təhlükəsizliyi və rifahı, bizim üçün strateji və mənəvi məsələdir.
Müharibə İranın daxilinə sirayət etsə, ilk növbədə Cənubi Azərbaycan bölgələri zərbə altında qala bilər. Bu da həm humanitar, həm də milli təhlükə deməkdir. Azərbaycan dövləti və ictimaiyyəti bu məsələyə həssas və məsuliyyətli yanaşır, və bu məsələ beynəlxalq müstəvidə də diqqətlə izlənilir.
İsrail-İran müharibəsi təkcə iki dövlətin problemi deyil, bu, bütün regionun və bəşəriyyətin təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələyə çevrilib. Azərbaycan bu qarşıdurmaya yeni baxış təklif edir: sabitlik, sülh, əməkdaşlıq və insan həyatı əsasdır.
Bizim üçün güc silahda deyil, mədəniyyətdə, dialoqda və qarşılıqlı hörmətdədir.
Azərbaycan müharibəni yaşamış xalq olaraq deyir ki, SÜLHÜN ALTERNATİVİ YOXDUR!
Elnur Əmirov
