2019-cu il oktyabrın 10-12-də Türkiyədəki Kayseri ilinin (vilayət) Develi ilçəsində “II Uluslararası Develi-Aşık Seyrani ve Türk Kültürü Kongresi” keçirilib. Bu il konfransın ev sahibi Develi Bələdiyyəsi olsa da, AMEA Folklor İnstitutu da təşkilatçılar arasında idi. Türkiyədən, Azərbaycandan, Qazaxıstandan, Özbəkistandan, Əfqanıstandan, KKTC-dən, Belçika və Yunanıstandan gəlmiş134 nəfər elm və 40 nəfər sənət adamının iştirak etdiyi toplantının açılışı Develi Bələdiyyəsinin “Develi Mustafa Aksu Kültür Mərkəzi”ndə olmuşdur. Tədbirin iştirakçısı AMEA Folklor İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, fil.ü.f.d., dos. Ləman Süleymanova müxbirimizlə görüşündə deyib:
Toplantını təşkilat komitəsinin sədri Rəcəb Özkan açmış, Develi Bələdiyyə başkanı Mehmet Cabbar, Develi kaymakanı Murad Duru, Kayseri Universitetinin rektoru Prof. Dr. Kurtuluş Karamustafa, Erciyes Universitetinin rektoru Prof.Dr. Mustafa Çalış, Kayseri böyükşəhər bələdiyyə başkanı Memduh Böyükkılıç, Ankara Hacı Bayram Veli Universitetinin rektoru, Milliyətçi Hərəkət Partiyasında (MHP) millətvəkili, Prof.Dr. Ruhi Ersoy çıxış ediblər.
Konfransın açılışında Səlcuqlar dövrünün geyimləri nümayişi etdirilmiş, yerli musiqiçilərin “Türk mədəniyyətində türkü və Kayseri-Develi türküləri” kompozisiyası (Onu da qeyd edək ki, bu kompozisiyanın solisti və bağlama ifaçısı Azərbaycan əsilli müğənni Halit Aydın idi.), Özbəkistan Respublikasının Buxara şəhərindən gəlmiş müsiqişilərin ifasında xalq rəqsləri və mahnılar, AMEA Folklor İnstitutunun əməkdaşı Fəridə Mirişovanın oxuduğu vətənpərvərlik mahnıları maraqla qarşılanmışdır. Nahardan sonra Hacettepe Universitetindən prof. Dr. Mehmet Özün sədrliyi ilə keçən “Türk mədəniyyəti” adlı birinci paneldə Erciyes Universitetindən prof. Dr. Mustafa Ünal, Ankara Universitetindən Prof. Dr. Saadettin Gömeç, Erciyes Universitetindən Prof. Dr. Harun Ülgerin çıxışları dinlənilmişdir. Günortadan sonra konfrans öz işinə səkkiz bölmədə davam edib.
Növbəti gün Kazım Qarabəkirin qızı Timsal Qarabəkir Yıldıranın “Sabahı unutma, gələcəyə haqqın olsun” mövzusunda çıxışı dinlənilib. Sonra konfrans öz işinə bölmələrdə davam edib.
Azərbaycan getmiş 30-dək elm adamının üçü – AMEA Folklor İnstitutunun əməkdaşları fil.ü.f.d., dos. Ləman Süleymanova, fil.ü.f.d. Aynurə Səfərova, fil.ü.f.d., dos. Sönməz Abbaslı çıxışçılar arasında olmaqla bərabər, həm də oturum başqanlığı ediblər.
Fil.ü.f.d., dos. İlhamə Qəsəbovanın “Aşık Geleneğinin Günümüze Taşınması Yollarında Usta-Çırak İlişkisi”, fil.ü.f.d. Bənövşə Rzayevanın “Ululu Kerimʹin Yaratıcılığında Dini Motifler”, fil.ü.f.d., dos. Aynur İbrahimovanın “Koroğlu – Azerbaycan Halk Kahramanlık Destanı”, fil.ü.f.d., dos. Aynurə Səfərovanın “Aşık Seyrani Şiirlerinde Aşk Kavramı”, fil.ü.f.d., dos. Sönməz Abbaslının “Karabağ Aşık Mühiti İlk Merhalede”, Sevda Qasımovanın “Bekir Çobanzade Türk Halkları Folklorunun Kökeni Hakkında”, fil.e.d.Ağaverdi Xəlilin “Aşık Şiirinde Manevi Değer Konseptleri”, fil.ü.f.d., dos. Elçin Abbasovun “Azerbaycan Halk Destanlarında Kadın Âşık Tipi”, fil.ü.f.d.Gülsümxanım Hasilovanın “Bahtiyar Bahabzade Yaratıcılığında Tören Folkloru”, fil.ü.f.d.Gülnar Osmanovanın “Eski Türk İnançlarında Sakral Kültler Ve Ongun Karakterleri”, fil.ü.f.d., dos.Fidan Qasımovanın “Türk ve Kazak Kültüründe Konsolide Kurallar”, fil.ü.f.d., dos. Ləman Süleymanovanın “Tamburçu Rahmanov Efgan Zeybeddin Oğlunun Edebi Şahsiyeti”, Mehseti Süleymanovanın “Gahac (Qaxac) ve Bağırsak Dolmasından Yapılan Yemekler” adlı çıxışları maraqla qarşılanıb.
AMEA Folklor İnstitutunun direktoru, akademik Muxtar İmanovun göndərdiyi hədiyyələr nümayəndə heyəti adından Dəvəli Bələdiyyə başkanı Mehmet Cabbara verilib.
AMEA Folklor İnstitutunun əməkdaşı, “Şirvan Âşık Sanatının Hanendelik Sanatıyla Karşılıklı Etkileşimi” mövzusunda məruzə edən Fəridə Mirişovanın açılış və qapanış toplantısında oxuduğu mahnılar, xüsusilə “Çırpınırdı Qaradəniz” mahnısı və Azərbaycanın üç rəngli bayrağını xatırladan geyimi iştirakçılar tərəfindən ayaqüstə alqışlandı.
Konfransın gedişi zamanı iştirakçılar 4 sərgi ilə də tanış olmaq imkanı qazandılar. Bunlar Emrah Kaya: Unutulmuş Türk Çalğıları Sergisi, Mustafa Koç: Ressam Gözünden Develi Sergisi, Develi El Sanatları Sergisi ve Türksoy Türk Dünyası Resim Sergisi idi.
Konfransın son günü iştirakçılar “Develi Tanıtım Gezisi” proqramına qatıldılar. Gəzinti zamanı Develinin qədim evləri, cami və türbələri, Keyşin Havuzu, Sultan sazlığı milli parkı, Böyükleğen Göleti, Çanakkale parkını gəzən konfrans iştirakçıları məmnunluqlarını dilə gətirdilər.
