Modern.az

73 yaşlı şairin cavanlıq havası üstdə köklənmiş ŞEİRLƏRİ

73 yaşlı şairin cavanlıq havası üstdə köklənmiş ŞEİRLƏRİ

10 Aprel 2021, 20:06

Aprelin 10-u şair, publisist Fəxri Müslümün doğum günüdür.

Fəxri Müslüm oğlu Quliyev 10 aprel 1948-ci ildə Gədəbəy rayonunun Şınıx bölgəsinin Düz Rəsullu kəndində anadan olub. 1976-ci ildə Azərbaycan Xalq Təsərrüfatı (Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti) insitututnun maliyyə fakültəsini bitirib.

Müxtəlif təşkilatlarda çalışıb, bir sıra universitetlərdə dərs deyib.

2012-ci ildə iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi adına layiq görülüb. 2015-cü ildən Prezident yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasında dosent vəzifəsində çalışır.

Fəxri Müslüm ədəbiyyata keçən əsrin 70-ci illərindən qədəm qoyub. Onun ilk şeirləri 1971-ci ildə çap edilib. Şeirləri müntəzəm olaraq "Azərbaycan gəncləri", "Ədəbiyyat", "Molodyoj Azerbaydjana", "Elm və həyat" jurnalında çap edilib, televiziya və radioda çıxış edib. Tanınmış şair və yazıçılar haqında publisist məqalələrin müəllifidir.

“Şınıx elindən salam olsun”, “Koroğlunun Şınıx səfəri”, “Göy üzündə qərib ağlar”, “Mən dağdağan ağacıyam”kimi bədii kitabların müəllifidir


Modern.az
73 yaşlı Fəxri müəllimin cavanlıq havası üstdə köklənmiş şeirlərini təqdim edir:                       

                                  

                                   Daha, yetmiş üçdə yaş da, söz almır

 

                                   Arzular, qayğılar qarışar biraz,

                                   Enişlə, yoxuşla yaraşar,  biraz,

                                   Dünyayla beləcə, barışar biraz,

                                   Elə, zamanına,  günə daşındım.

 

                                   Yaylımlı günlərim arxada qaldı,

                                   Daha, əvvəlim də, arxa da, qaldı,

                                   Çəkildi gözümdən arx, ada qaldı,

                                   Elə, özə, dönə, dönə, daşındım.

 

                                   Çox döngələr keçdim, tini sevmədim,

                                   Çox əngəl gətirən yönü sevmədim,

                                   Buluddan qaralan günü sevmədim,

                                   Ağ, ağ, dumanına, çənə daşındım.

 

                                   Yaddaşımdan, boz, boz, qurdlar uladı,

                                   Acılar hayqırdı, dərdlər uladı,

                                   Daşı daş üstdə yox, yurdlar uladı,

                                   Mən ömrümə, binə, binə, daşındım.

 

                                   Tox oldum, qaçmadım vara, dövlətə,

                                   Haqq üstdə yeriyib, vardım dövlətə,

                                   Dik durdum, sınmadım hər bədöy itə,

                                   İlə, günə, künə, künə, daşındım.

 

                                   Zamanın havası, yolu dəyişdi,

                                   Elə, qalmağalı, qalı dəyişdi,

                                   Könlümün gülşəni, gülü dəyişdi,

                                   Sanki, qürubuna,  önə daşındım.

 

                                   Sərhəddə, səddimdə, vergül azalmır,

                                   Yadlar vaxtımızı hər il, az, almır,

                                   Daha, yetmiş üçdə, yaş da, söz almır,

                                   Elə, yavaş, yavaş, qına daşındım.

 

                                   Arzular, qayğılar qarışar biraz,

                                   Enişlə, yoxuşla yaraşar,  biraz,

                                   Dünyayla beləcə, barışar biraz,

                                   Elə, zamanına,  günə daşındım.

                                   31.03.2021.

 

                                  

                                   Gərək, sonu, vaxtında gələydi bu işin.

 

                                   Ağaclar puçur açmamış, puçurlamamış,

                                   gərək, sonu, vaxtında gələydi bu işin.

                                   İlməsiz,

                                   düyünsüz uzanaydı üzü dağlara

                                   əkin, biçin yerləri,

                                   güləydi üzü, yamyaşıl yamacın,

                                   güləydi,

                                   naxırlı, sürülü, boz-boz örüş yerləri.

                                   Ağırlaşıb, ağrımayadı şəhid ruhları,

                                   qanından sulanan torpaq

                                    yaz nəfəsinə lalələnib də,

                                   üzü qüruba, qəm şərqilərinə tutulmayadı,

                                   par-par pardaqlanıb

                                   qürurla dik duraydı üzü günəşə,

                                   böyür, başında

                                   yadlar gəzməyədi gərnəşə, gərnəşə.

                                   Rahat nəfəs alaydı

                                   Şuşa dağlarının xarıbülbülü,

                                   İsa bulağının yarpızı, lilparı

                                   ağızda dada gələydi,

                                   nə gəlirsə,

                                   bizi istəməyənlərə, yada gələydi.

                                   Ağaclar puçur açmamaış, puçurlamamış,

                                   gərək,  sonu, vaxtında gələydi bu işin.

                                   Bu, qara xal,

                                   gərək, birdəfəlik silinəydi Qarabağın sinəsindən,

                                   baş qaldırıb alsınlanmayaydı,

                                   cücərməyəydi bir ovuc torpaqda dən-dən.

                                   Gərək, yenidən, sülh adıyla,

                                   içimizi, çölümüzü sökməyəydi səsi, sədasıyla,

                                   bu, patavalı, yad əskər çəkmələri,

                                   hələ, heç yaddan çıxmadı, unudulmadı,

                                   topu, tüfəngiylə, süngüsüylə canımıza,

                                   azadlığımıza bozara, bozara

                                   iyirmi yanvarın qanlı dirənişləri.

                                   Hələ, silinməyib qan izləri,

                                   Ay, ulduzlu bayrağımda dalğalanır,

                                   hirsini, qəzəbini sahillərə çırpan,

                                   Xəzər dənizimin masmavi sularında dalğalanır.

                                   Gərək, sonu, vaxtında gələydi bu işin,

                                   yazın, yaz havasına qalmayaydı,

                                   çiçək şehə tutulaydı, 

                                  gül şehə tutulaydı qorxusuz, hürküsüz,

                                   ağacdələn  ağacını dələydi,

                                   bozqurdlar verib baş-başa,

                                   bütöv bir zəfərə ulayaydılar,

                                   sarıköynək, sarıbülbül oxuduqları

                                   şərqilərlə bağa, bağata səs salaydılar.

                                   Gərək, sonu, vaxtında gələydi bu işin,

                                   ağaclar puçur açmamaış, puçurlamamış,

                                   dağların zirvəsindəki xarlamış qar qatlarının,

                                   ayağı sürüşüb,

                                   üzü aşağı dərə, təpələrə qaçmamaış,

                                   yağan yağışlardan,

                                  çökən dumanlardan bərəkətlənib

                                   hal-əhval üstə,

                                   yer, yurda köklənməmiş,

                                   gərək, sonu, vaxtında gələydi bu işin.

                                   30.01.2021.

 

                                    Nə döyüş, nə savaş bitən döy,  hələ

                                  

                                   Nə döyüş, nə savaş bitən döy, hələ,

                                   Daşınan silahlar göz qabağında.

                                   Bu bulud, boş yerə, ötən döy, hələ,

                                   Göyərən, bozaran, yaz qabağında.

 

                                   Əsgər sərhəd çəkir, sədd çəkir qarda,

                                   Şaxtada yaşamı, görümü üzdə.

                                   Onu, oba çəkir, yurd çəkir darda,

                                   Çadır alaçıqda durumu üzdə.

 

                                   Alnında talenin bəxti, yığvalı,

                                   Çiynində qüruru, mərd dayanıbdı.

                                   Lap, künə keçsə də, halı, əhvalı,

                                   Düşmənin önündə sərt dayanıbdı.

 

                                   Fikirlər cır alça, üst-üstə düşmür,

                                   Qarışıb havası zamanın biraz.

                                   Ocaq, elə közdü, tüstüyə düşmür,

                                   Perikib duası, şamanın biraz.

 

                                   Hiylələr kölgətək, sürünüb keçir,

                                   Ayağmız altından, yolumuz üstdən.             

                                   Bu da, azmış kimi,

                                   Məmur  rüşvət üstdə, kürünüb, keçir,

                                   Böhrana uğramış halımız üstdən.

 

                                   Səlcuqlu, osmanlı keçmiş inciyir,

                                   Toptutmaz divarı, qalası küsgün.

                                   Şəhid ruhları da,

                                   Bu yerə, bu göyə köçmüş, inciyir,

                                   Bir qara nöqtədən  naləsi küsgün.

 

                                   Hələ, qarğalar da, qayıtmaq bilmir,

                                   Bizimlə yan-yana şəhərli olub.

                                   Indi, bir çoxunun üz, gözü gülmür,

                                   Halbu ki, dünənlər,

                                   Atları yüyənli, yəhərli olub.

 

                                   Bayırı aldadır, çölü aldadır,

                                   Könlümün köçünə yanıram biraz.

                                   Çalınçarpaz keçən, yolu aldadır,

                                   Kiminsə, suçuna, yanıram biraz.

 

                                   Heyif,  şəhidlərin, qanına heyif,

                                   Yenə, qərib, qərib, gülü bitəcək.

                                   O, gənc ömürlərə, o, cana heyif

                                   Böyründə, başında,

                                   Tərsanın tikanlı kolu bitəcək.

 

                                   Hərdən anlaşma da, söz də dəyişir,

                                   Qaranlıq yeri də, düyünə düşüb.

                                   Haq da, ədalət də, düz də, dəyişir,

                                   Bu savaş, yenə də, oyuna düşüb.

 

                                   Burda,  igidliyə, mərdliyə yer yox,

                                   Xəyanət yeriyir, yalan yeriyir.

                                   Qitəli, qitəsiz, dördlüyə yer yox,

                                   Indi, ayaqüstdə, qalan yeriyir.

                                  

                                   Nə döyüş, nə savaş bitən döy, hələ,

                                   Daşınan silahlar göz qabağında.

                                   Bu bulud, boş yerə, ötən döy, hələ,

                                   Göyərən,  bozaran, yaz qabağında.

                                   14.02.2021.

 

                                    Qaldıq

 

                                   Canını sıxdıqca qış da, bu yazın,

                                   Dam, daşın beşbarmaq, buzuna qaldıq.

                                   Açıldı ney üstə dili küləyin,

                                   Bənd,  bənd qoşmasına, sözünə qaldıq.

 

                                   Mehmetcik şaxtada dümdüz dayandı,

                                   Keşik çəkdi gecə, gündüz dayandı,

                                   Ay, ulduzlu vətən, ona həyandı,

                                   Onun ocağına,  közünə qaldıq.

 

                                   Nə var,  ilmələndi, ilgəkdən keçdi,

                                   Bozqurdundan keçdi, ülgüdən keçdi,

                                   Şükürlər, bu varlıq birlikdən keçdi,

                                   İnamın, ümidin üzünə qaldıq.

 

                                   Içimiz yandıqca istisi boğdu,

                                   Yaşmaq da, vurduqca tüstüsü boğdu,

                                   Bu yolun, cığırın, alt, üstü boğdu,

                                   Kirşətək çözülən izinə qaldıq.

 

                                   Ömür, təsbeh üstə, cütü, təki var,

                                   Biraz ağırlığı, biraz yükü var,

                                   Nə yaxşı, dərinə gedən kökü var,

                                   Bu qanın, yaddaşın özünə qaldıq.

 

                                   Gücümüz kükrədi, dəryadan keçdi,

                                   Könlümüz  hər ovqat,  hər oydan keçdi,

                                   Neçə ox atdıqsa, bir yaydan keçdi,

                                   Ağrısı, acısı yüzünə  qaldı.

                                  

                                   Düz işdən, əməldən çoxu yayındı,

                                   Biraz bəxti gətdi, oxu, yayındı,

                                   Kimin  də, varlığı, özü xaindi,

                                   Sürürnüb, dizinə-dizinə, qaldı.

 

                                   Canını sıxdıqca qış da, bu yazın,

                                   Dam, daşın beşbarmaq, buzuna qaldıq.

                                   Açıldı ney üstə dili küləyin,

                                   Bənd, bənd qoşmasına, sözünə qaldıq.

                                   21.02.2021.

 

                                   Yaddaşımın  qış etüdü

 

                                   Məni, bu, boranlı, şaxtalı gündə,

                                   Peç üstdə kartofun dilimi çəkdi.

                                   Yarpaq döşəməli, qaynar xəngəlin,

                                   Quruddan ağarmış  bəlimi çəkdi.

 

                                   Elə yaraşardı buxarı tinə,

                                   Bacası özündən  yuxarı, künə,

                                   Tüstünün, dumanın çıxarı,  günə,

                                   Maşam da, köz üstdən,  külünü çəkdi.

 

                                   Hər günün dastanı, sözü varıydı,

                                   Dilqəmi kökündə sazı varıydı,

                                   Könüldə, qış ağzı, yazı varıydı,

                                   Qar altından sızan, gülünü çəkdi.

 

                                   Gecə uzanardı, gün əyilərdi,

                                   Evimiz, eşiymiz, şən öylər idi,

                                   Hər kəs ovuc içi, deyib, gülərdi,

                                   Hələ də, içimin telini çəkdi.

 

                                   Yol, izin buzlamış qatı olardı,

                                   Yıxılmaq,  əzilmək dadı qalardı,

                                   Sanki, künə xizək  atım olardı,

                                   Yenə də,  bağları əlimi  çəkdi.

 

                                   Məni, bu, boranlı, şaxtalı gündə,

                                   Peç üstdə kartofun dilimi çəkdi.

                                   Yarpaq döşəməli, qaynar xəngəlin,

                                   Quruddan ağarmış  bəlimi çəkdi.

                                   25.02.2021.

 

                                    Tutuldu

 

                                   Bir köç havasına, elə, kökləndim,

                                   Can da, korun, korun közə tutuldu.

                                   Ruhum da yol aldı qan yaddaşıma,

                                   Hər daşda, qayada izə tutuldu.

 

                                   Bozqır çöllərində könül oylandı,

                                   Siyah, siyah,  doğan Aya, aylandı,

                                   Sanki, ürəklərə türkü paylandı,

                                   Ömür kövrək, kövrək sözə tutuldu.

 

                                   Elə, qərib, qərib yaşlandım biraz,

                                   Özüm, öz dərdimə daşındım biraz,

                                   Dünyanı beləcə boş sandım biraz,

                                   Acım, ağrılarım boza tutuldu.

 

                                   Yenə də, çiçəyə, gülə darıxdım,

                                   Dumandan çəkilmiş tülə darıxdım,

                                   Güllənən bir simə, telə darıxdım,

                                   Eşqim, kök üstündə,  saza tutuldu.

 

                                   Nə yaxşı, yaylağım, aran var hələ,

                                   Şeh tutmuş danüzlə  aram  var hələ,

                                   Elə, gözənməmiş yaram var hələ,

                                   Davalı, dərmanlı  yaza tutuldu.

 

                                   Bir köç havasına, elə, kökləndim,

                                   Can da, korun, korun közə tutuldu.

                                   Ruhum da yol aldı qan yaddaşıma,

                                   Hər daşda, qayada izə tutuldu.

                                   10.03.2021.

 

                                   Titrədi

 

                                   Bu elə yağışdı, elə qardı ki,

                                   Üşüdü körpə  tək, yazı,  titrədi.

                                   Kasıb çöl, bayırda, harınlar kefdə,

                                   Gəlirdən kəsirli, azı, titrədi.

 

                                   Can da balıq kimi, üzdü könüldə,

                                   Dərdini daş edib düzdü könüldə,

                                   Bu yükdən, çəkidən bezdi könül də,

                                   Künə meh üstündə nazı, titrədi.

 

                                   Yanda, yörədə də, sirr divar, divar,

                                   Zaman it günündə, şər divar, divar,

                                   Qaçdı ayaq altdan yer divar, divar,

                                   Dağları, dərəsi, düzü, titrədi.

 

                                   Indi, qar əsgərin yataq yeridi,

                                   Alaçıq yeridi, otaq yeridi,

                                   Səngər də, canının şıltaq yeridi,

                                   Şaxtadan əl, ayaq, üzü, titrədi.

 

                                   Tanrı qəbul etmir arzu, dilək də,

                                   Gəzir şəhid ahı dəli küləkdə,

                                   Qazi də,  yarımcan, əli çəlikdə,

                                   İçində qalanmış,

                                   Odu, ocağının közü, titrədi.

 

                                   Bu elə yağışdı, elə qardı ki,

                                   Üşüdü körpə tək, yazı,  titrədi.

                                   Kasıb çöl, bayırda, harınlar kefdə,

                                   Gəlirdən kəsirli, azı, titrədi.

                                   12.03.2021.

 

                                   Dalğalar şəllənib, küləyə, mehə

 

                                   Dalğalar şəllənib, küləyə, mehə,

                                   Ay, ulduz daşıdı köhnə yurdlara,

                                   Dəyişdi zamanın pəri, çarxı da,

                                   Son qoyuldu köhnə, dəhnə  dərdlərə.

 

                                   Səma təzələndi, göy təzələndi,

                                   Kölgələr daşındı Günəş tininə.

                                   Yenə səhərlərin yolçusu kimi,

                                   Gedirik birliyin,

                                   Nə xoş, amalına, nə xoş,  gününə.

 

                                   Türkün uğurları sarı sim üstdə,

                                   Könüldə çalındı, canda çalındı.

                                   Meydanlar açıldı üzü Günəşə,

                                   Qələbə marşları,

                                   Əvvəldə çalındı, sonda çalındı.

 

                                   Ağaclar şax durub öz havasında,

                                   Sanki, baharından, yazdan danışdı.

                                   Savaş da, döyüş də,  barışıq üstdə,

                                   Xoş, xoş,  ovqat, ovqat,  sazdan danışdı.

 

                                   Bulud da, kökünə köklənib göydə,

                                   Tarlaya, zəmiyə, bağa daşındı.

                                   Köçün də, çoxdandır burnu göynəyir,

                                   Elə bil, yaylağa, dağa daşındı.

 

                                   Çox olub, çox keçib yol sinəmizdən,

                                   Başımız dikinə, ruh, oyaq, oyaq.

                                   Sınağa çəkildik Ağrıdağında,

                                   Hələ də, yaddaşda Nuh oyaq, oyaq.

 

                                   Havanın bozunda ocaq közərdi,

                                   Çataçat alovdu,  qalmağal deyil.

                                   Yeddi qat o yandan Ay dolub keçdi,

                                   Nə yaxşı, son ümid, son amal deyil.

 

                                   Hələ, göyərəcək yalım, yamacım,

                                   Üzü göyə tərəf şehə güləcək.

                                   İtən yol, iz də, bir, bir açılıb,

                                   Üzü Ötəgənə mehə güləcək.

 

                                   Qitədən, qitəyə turan sevdası,

                                   Könlümü çiçəyə, gülə tutubdu.

                                   Ərk etdim, aradım dünyanı biraz,

                                   Çəkib yaddaşımı elə, tutubdu.

 

                                   Dalğalar şəllənib, küləyə, mehə,

                                   Ay, ulduz daşıdı köhnə yurdlara,

                                   Dəyişdi zamanın pəri, çarxı da,

                                   Yeni həyat verdi dəhnə, yurdlara.

                                   20.03.2021.

 

                                   Yaddaşımın  yurd etüdü

 

                                   Şınığın yaz ağzı,  ülgüc  kimidi,

                                   Quzeyin buzu da əriməz hələ.

                                   Çaylar da, kimsəsiz, yetim uşaqtək,

                                   Hayı, qışqırığı kiriməz hələ.

 

                                   Göz, əkin yerində, örüş yerində,

                                   Qarın da,  ətəyi nəmə qalıbdı.

                                   Bel də, bərkiməyib yaylaq tərəfə,

                                   Binə, yurd yeri də, künə qalıbdı.

 

                                   Bilirəm, yol, iz də, küskün kimidi,

                                   Çox ayaq şəhərdə ilişib, qaldı.

                                   Alınan, verilən nəfəs də, yalan,

                                   Çoxu, öz ömrüylə dolaşıb, qaldı.

 

                                   Kənddə şagirlər də, azalıb indi,

                                   Yol ağzı yemşandan, əzgildən bəlli.

                                   Qalıb, dərilməmiş barı, meyvəsi,                 

                                   Zamanından bəlli,  əzəldən bəlli.

 

                                   Ocaqlar seyrəlib, qonşu seyrəlib,

                                   Daha, tüstülər də, göydə barışmır.

                                   Bulud da, top, tüfəng tuşuna gəldi,

                                   Bu yerlə, torpaqla göy də, barışmır.

 

                                   Ölüm də, itim də, onlayna keçib,

                                   Artıb internetdə şəkilli daşlar.

                                   Gediş də, gəliş də, qapanıb çoxdan,

                                   Son şeirin yazır,

                                   Indi, yaraşıqlı, şəkilli başlar.

 

                                   Buluddan, dumandan o yana keçmir,

                                   Əhvalın düzəni, sözün düzəni.

                                   Qorxuram getdikcə qarışıq düşə,

                                   Yaddaşın düzəni, izin düzəni.

 

                                   Indi, it günündə, böyür də, baş da,

                                   Namərdi bilinmir,  mərdi bilinmir.

                                   O qədər yükləndik özgə dərdlərə,

                                   Adamın özünün  dərdi bilinmir.

 

                                   Ömür ayaq üstdə, ömür üzüstdə,

                                   Bilmirsən xeyirdi, bilmirsən şərdi.

                                   Ağızdı, burundu, alıblar sənnən,

                                   Aldığın nəfəs də, ölümtəhərdi.

 

                                   Şınığın yaz ağzı,  ülgüc kimidi,

                                   Quzeyin buzu da əriməz hələ.

                                   Çaylar da, kimsəsiz, yetim uşaqtək,

                                   Hayı, qışqırığı kiriməz hələ.

                                   24.03.2021

 

Twitter
Sizə yeni tvit var
Keçid et
Hərbi gəmilər döyüşə hazır vəziyyətə gətirildi