Sabiq Daxili işlər naziri İsgəndər Həmidov Modern.az saytına müsahibə verib.
- İsgəndər bəy, son zamanlar dartışılan mövzulardan biri də Ayaz Mütəllibovun cəbhəçiləri Xocalı hadisəsindən istifadə etmələri ilə bağlıdır. Tahir Kərimli isə deyir ki, gərək Ayaz Mütəllibova vaxt verəydiniz, bunu etməməkdə keçmiş silahdaşlarının səhv etdiyini vurğulayıb.
- Onların hər ikisi qeyri -dəqiqliyə yol verir. Ən azından ona görə ki, Xocalı məsələsinin müzakirəsində o vaxtı Azərbaycanın dövlət agentliyi bəyan etdi ki, Xocalıda cəmi bir neçə nəfər ölüb. Biz isə parlamentdə dedik ki, camaata həqiqəti demək lazımdır. Orada soyqırım olub. Soyqırımı məsələsini qaldırdıq, Kommunist bloku Ayaz Mütəllibovun rəhbərliyi ilə bundan imtina etdi. İki gün sonra çəkiliş gəldi və gördülər ki, bir deyil, bir şəhərin sakinləri , qoca, uşaq, qadın qətlə yetirilib. Amma o zaman Daxili İşlər Nazirliyindən rəhmətlik Tofiq Kərimov bəyanat verirdi ki, cəmi bir nəfər öldürülüb. Prezident xalqın təhlükəsizliyinin təminatçısıdır. Amma o , xalqı aldatdığına görə biz dedik ki, sən prezidentliyə layiq deyilsən. O vaxt biz parlamentdə cəmi 20 nəfər idik. Ona görə də Ayaz Mütəllibovun impicment məsələsini qoyub ona nail ola bilməzdik. O zaman bütün xalq bizi müdafiə etdi. Ayaz Mütəllibov özü ərizə yazdı, ərizəsi də indiyə kimi yadımdadır. Qeyd edirdi ki, səhhətilə əlaqədar olaraq prezidentlik səlahiyyətlərini icra edə bilmir, ona görə də xahiş edirdi ki, parlament onun məsələsini həll etsin. Orada bu məsələni Ayaz Mütəllibovla Allahşükür Paşazadə müzakirə etmişdi. Yəni özü istefa verib. Bu dəqiq belədir. İndi niyə Tahir Kərimli deyir ki, biz ona gərək vaxt verəydik, bunun səbəbini bilmirəm. Bu adamın ərizəsi var. Nə zaman istəsəniz qaldırıb baxa bilərsiniz. Ərizənin mətni indiyə qədər qalır. Parlamentdə yekdilliklə onun ərizəsinə səs verildi.
- Amma Mütəllibov getdikdən sonra bir daha qayıtdı...
- Azərbaycanın o zamankı mövcud Konstitusiyasına görə prezidentin istefa vermək yolu var idi, amma təzədən hakimiyyətə qayıtmağa yolu yox idi. Sonra bir dəstə insanın təzyiqindən o qayıtdı .O zaman Xalq Cəbhəsinin rəhbərliyi buna etiraz olaraq yürüyüş etdi və onun istefasına nail oldu. O da qaçıb getdi.
- Xalq Cəbhəsinin bu aksiyasına kim rəhbərlik edirdi?
- Xalq cəbhəsi monolit qüvvə idi . Mən həmişə demişəm və indi də deyirəm ki, dünyanın ən xoşbəxt adamıyam ki, Azərbaycanın müstəqilliyində və təhlükəsizlik məsələsində iştirak edən ən böyük siyasi bir təşkilatın üzvi olmuşam. Xalq cəbhəsinin sədr müavini idim. May yürüşünün rəhbərlik işi mənə həvalə olunmuşdu. Bu qərarı da mən həyata keçirdim. Yəni xalq ilə bir yerdə. Nə İsgəndər Həmidov, nə də ki, Xalqa Cəbhəsi etmədi bunu, bir milyon insan etdi. Bir milyonun hamısı AXC-nin üzvü deyildi ki... Orada da heç bir şey olmadı. Gəldik Milli Məclisin qarşısına, oradan isə Prezident Aparatının qabağına getdik. Azərbaycan Xalqa Cəbhəsinin, o cümlədən İsgəndər Həmidovun xislətində qadınlar və uşaqlarla müharibə etmək məsələsi olmayıb. Biz həmişə demişik və deyəciyik ki, qadın, ailə və uşaq müqəddəsdir. Bizim ilk atdığımız addım bankların, səfirliklərin qorunması, o cümlədən hakimiyyətdə olan adamların, Ayaz Mütəllibovun evini mühafizə etmək idi. Çünki deyirdik səfirliyə güllə atarlar, pul apararlar sonra gördük ki, Azərbaycan büdcəsində cəmi 5 milyon rubl pul qalıb. Məsələ belə olub.
Amma hadisələr göstərdi ki, Ayaz Mütəllibovun fikri var imiş yenidən hakimiyyətə qayıtsın...
Mübarizə aparan AXC idi. Biz istəsək də, istəməsək də o zaman Azərbaycanın Konstitusiyası var idi. Konstitusiya çərçivəsində mübarizə aparılırdı. Konstitusiyada onun istefası var idi, amma istefadan sonra qayıtma yolu yox idi. O bunu pozdu və xalq da qalxdı ayağa, Konstitusiyanı bərpa etdi.
- İsgəndər bəy, bütün dünyada qələbələrin, yaxşı işlərin sahibi tapılır, amma məğlubiyyətlərə, problemlərə sahib duran olmur. Siz bu gün hansı qüvvələri AXC-nin varisi hesab edirsiniz?
- Bizim hakimiyyət dövrünü deyirsinizsə, günahımız məğlubiyyətimizdir. Məğlub olmasaydıq, siz bizdə bu gün səhv axtarmazdınız. İndi bəzi adamların Azərbaycanın yeni tarixindən xəbərləri yoxdur. Deyirlər ki, Xalq Cəbhəsinin vaxtında 6 rayon işğal olunub. Bu qədər yalan olmaz. AXC-nin vaxtında 6 rayon işğal olunmayıb. Biz hakimiyyətə gələn vaxtı xəzinədə cəmi 5 mln rubl var idi. 6 ay fəhlələrin, qulluqçuların maaşı verilmirdi. Biz onu 3 aya verdik. Bizim hakimiyyətin dövründə Azərbaycanın xaricə 1 manat və ya 1 dolar borcu olmayıb. Bu gün isə Azərbaycanın xaricə 17 milyard borcu var. Burada çox amillər gətirə bilərəm. Səhvimiz o idi ki, dövlət strukturunda çox işləməyənlər ,dövlət quruculuğunda səriştəsi olmayan adamlar, mitinqdə möhkəmdən danışan adamlara vəzifə verdik. Amma gəlin baxaq onların mənəvi haqqı çox idi vəzifə tutmağa, yoxsa hansısa rayonun birinci katibinin. Hansı ki, rayonların birinci katibləri Azərbaycanın müstəqilliyi fürsəti ələ düşəndə bizi rus desantlarına döydürürdülər. Onların haqqı var idimi işləməyə? Bilirsiniz, kim nə deyir desin, biz ən azı ermənilərlə vuruşmuşuq.
- Bu gün hansı partiyanı AXC-nin varisi kimi qəbul etmək olar?
- AXC-nin varisi yoxdur. AXC –nin varisi Azərbaycan xalqıdır. Heç bir partiya onun varisi sayıla bilməz. Çünki AXC-nin yaradıcılarının və üzvilərinin çox az bir hissəsi siyasətdədir. Mən onların bir çoxu ilə söhbət edirəm, deyirlər ki, biz dünyada ən təmiz , ülvi bir təşkilatın üzvü olmuşuq başqa bir təşkilata üzv ola bilmərik. İndi bir çoxu öz kabinetlərində bəh -bəh ilə bəyin şəklini asıblar. Amma soruşun, görün bəyin qəbrini sonuncu dəfə nə zaman ziyarət ediblər. Xalq cəbhəsinə ürəklə bağlı olmaq lazımdır.
- AXC-nin varisi yoxdursa, bəs niyə bu ad üstündə çox ciddi mübahisə getdi?
- Əli bəy, Mirmahmud bəy mənim qardaşımdır. Onların haqqı var ki, Xalq Cəbhəsi partiyası adında fəaliyyət göstərsinlər. Amma bunlar partiyadır, əvvəlki isə hərəkat idi. O hərəkata müxtəlif düşüncəli insanlar qoşulmuşdu. Ona görə də bir milyon adam birdən çıxırdı meydana. Bu günləri isə 20 partiya bunu edə bilmir. Partiya dar çərçivəli bir anlayışdır. Hərəkat genişdir. Hərəkat zamanı qərar qəbul edəndən sonra ən çox işləyən mən olmuşam. Elə olub ki, Tovuzda mitinq keçirmişəm, sonra Biləsuvarda , qayıdıb yenidən Tərtərdə keçirmişəm. Bizim ikinci səhvimiz nədən ibarətdir. 1991-ci il parlament seçkilərində AXC Məclisinin qərarı var idi ki, parlament qeyri-qanunidir. Təəssüflər olsun ki, biz qərarın dalından qaçdıq və onu yerinə yetirmədik. Əgər parlament qeyri -qanunidirsə, nə vardırsa hamısı qeyri-qanuni elan edilməli idi. Biz ardıcıl olaraq, verdiyimiz qərarların arxasınca getmədik. Əgər parlamenti buraxsaydıq, 1992-ci ildə ildə Prezidentlik institutunu da buraxacaqdıq. Birdə mitinq ayrı şeydir, dövlətçilik ayrı bir məsələ. Mitinqdə böyük bir vəd verə bilərsən . Amma onu həyat keçirə bilməyəndə insanların sənə inamı itir. AXC dövründə insanların ümidi özünü doğrultmadı. AXC kadr məsələsində ciddi səhvlərə yol verdi. Bu il prezident seçkiləri olacaq. Amma müxalifət düşərgəsində bir araya gəlmə yoxdur. Söhbət vahid namizəddən getmir. Sadəcə adamların anlaşmasından gedir. Bu haradan qaynaqlanır. Azərbaycan müxalifətçilərinin bədbəxtliyi ondadır. Hamısı “mən” deyir, “biz” sözü yoxdur. “Biz” sözünün arxasında xalq var. Azərbaycan müxalifətçilərinin aparıcı qüvvələri biri-birlərinə güc nümayiş elətdirir. Onlar hamısı yığılaraq bir yerdə “mən” sözünü “biz” sözü ilə əvəz etməli, klassik AXC-hərəkatını bərpa etməlidirlər. Hərəkat özü liderini müəyyənləşdirəcək.
- Siz bu təklifi onlara etmisinizmi?
- 10 il ərzində hər il təklif edirəm. Dar partiya düşüncəsi buna imkan vermir. Ya tamamilə seçkiyə getməməli, ya da “vahid lider”lə getməlidirlər. Bu da qeyri-mümkündür. Başqa bir yol isə odur ki, hamısı namizədliyini verir, seçkiyə bir ay qalmış rayonlarda keçirilən seçkilərdə kimin üstünlüyü varsa o qalır, qalanı onun xeyrinə namizədliyini geri götürür.Bu məsələlərin hamısı birinci şəxslərdən asılıdır.
- Saakaşvili bildirdi ki, Rusiya Azərbaycanda hakimiyyət çevrilişi edə bilər. Buna münasibətinizi bilmək istərdik.
- Saakaşvili artıq canlı meyiddir. Bunu tək müxalifət partiyaları demədi, o buradan gedəndən sonra hakim partiya da bəyan etdi. Mənə görə Rusiya da, İngiltərə də, Fransa da, Amerika da imperiyadır. Onlar bizi sevmir, sadəcə burada maraqları var. Onların maraqlarına kim qulluq edəcəksə onu da dəstəkləyəcəklər. Biz millətçiyik. Elə vəziyyət yaranar ki, İlham Əliyevi müdafiə etməkdən ötrü sinəmizi qabağa verərik. Bizim üçün ən önəmli məsələ Azərbaycanın müstəqilliyidir. Azərbaycanın Şimal, Cənub qorxusu var. Biz dövləti qurmamışıq ki, kiməsə verək. Bu gün Azərbaycan müstəqildir. Buna görə də müstəqillik üçün biz həyatımızdan keçməyə hazırıq. Birinci-onuncu şəxsin bu prizmadan baxanda kim olması maraqlı deyil. Əsas məsələ Azərbaycanın müstəqil olmasıdır. Hər bir Azərbaycan vətəndaşı buna çalışmalıdır ki, müstəqilliyimiz əbədi olsun. Bundan sonra hakimiyyətdə kimin olması məsələsi gəlir.
Şahanə RƏHİMOVA
