Artıq mətbuatın “Azərbaycanın doktor Klaymanı” adlandırdığı (dünyada ilk olaraq laparoskopik nefrektomiya 1990-cı ildə ABŞ-da Ralf Klayman tərəfindən tətbiq edilib) tibb üzrə fəlsəfə doktoru Rəşad Şolan bu şöhrəti qazanmaq üçün şərəfli və çətin bir yol keçib.

O, Azərbaycan urologiyasının bu sahəsində “pioner” olaraq, 2011-ci ilin aprel ayının 2-də Mərkəzi Neftçilər xəstəxanasında ilk dəfə laparoskopik nefrektomiya əməliyyatı həyata keçirib.

Əməliyyatın uğuru həm də  tədqiqatçı -alimin şəxsi keyfiyyətlərini müəyyən etdi: yüksək peşəkarlıq, böyük təcrübə, insanlara yardım etmə istəyi...

Modern.az-ın tanınmış cərrah-uroloq Rəşad Şolanla söhbəti elə bu barədə olacaq.

- Rəşad doktor, o günü necə xatırlayırsız? İlk laparoskopik nefrektomiya əməliyyatı etdiyiniz günü nəzərdə tuturuq.

 - Bilirsiniz, o gün nəinki mənim həyatımda, bütün komandamızın həyatında önəmli bir gün idi. Çünki həkimindən tutmuş xadiməsinə qədər hər kəs bunun məsuliyyətin dərk edirdi. Azərbaycanda, Vətənimizdə bir ilki həyata keçirməyə hazırlaşırıdıq. Bir sözlə, sözün yaxşı mənasında hər kəs həyəcanlıydı.

 - Oxucularımıza  daha aydın olsun deyə “laparoskopik nefrektomiya”  haqqında danışın.  Bu əməliyyatın üstünlük v ə yeniliyi  nədən ibarətdir?

 - Tarixə nəzər salsaq görərik ki, bu əməliyyat bütün dünya çapında nisbətən yeni sayıla bilər. Belə ki, bütün dünyada ilk dəfə 1990- cı ildə ABŞ-da Ralf Klayman tərəfindən həyata keçirilib. Daha sonra dünyanın bir çox ölkələrində tətbiq olunmağa başlayıb. Ümümiyyətlə laparoskopik əməliyyatin fəlsəfəsinin kökündə vücuda az travma verərək, minimal kəsiklər apararaq, əməliyyatı icra etmək dayanır. Əgər açıq nefrektomiya (böyrək çıxarılma əməliyyatı-red.) zamanı vücudun üç qrup əzələsi travmatik bir şəkildə kəsilirsə, laparoskopik nefrektomiya zamanı üç kiçik dəlikdən əməliyyat icra edilir. Xəstənin bədənində çox kiçik iz qalır. Xəstə daha erkən reabilitasiya olur, əməliyyatdan sonra ağrı kəskin ağrıları olmur.

- Sizcə ilk əməliyyatınız uğursuz olsaydı, nə olardı?

- Bizim üçün faciə olmazdı. Biz hər nəticəyə hazır idik. Həm də Türkiyyədə təhsilim zamanı sərbəst şəkildə bu əməliyyatı icra etmişdim və içimdə bir əminliklə yanaşı, həyəcan da  var idi.  Amma şükürlər olsun ki, uğurla nəticələndi. Və  biz bir ilkə imza atdıq. İlk xəstəmiz 48 yaşında kişi xəstəydi. Əməliyyata göstəriş isə - böyrəyin funksiyasın itirməsi idi. İlk əməliyyat – 3.5 saat sürdü. Əməliyyat bitəndə hər kəs sevinc içindəydi.

- Azərbaycanda belə bir metodu tətbiq etmək arzusu Sizdə nə zaman yarandı?

- Türkiyyədən geri dönəndə artıq ciddi şəkildə bu əməliyyatı icra etməyə hazırlaşırdım. Tək mən deyil, bütün komanda hazırlaşırdıq. Xəstəxanamızın rəhbərliyinin çox ciddi dəstəyi oldu. Lazım olan, çatışmayan bütün alətlər alındı. Artıq texniki cəhətdən tam hazır idik . Əməliyyata uyğun xəstə olunca, icra etdik.  

- Artıq neçə xəstə üzərində bu əməliyyatı icra etmisiniz?

-  Bu gün etibarilə artıq 40 xəstənin üzərində  uğurlu əməliyyat aparılıb.  Şükürlər olsun ciddi fəsadla qarşılaşmamışıq. Bütün xəstələrimiz mütəmadi olaraq muayinələrdən keçərək nəzarətimizdə olurlar. Ən önəmlisi isə odur ki, 2011- ci ildən bəri mütəmadi olaraq nəticələrimizi  Beynəlxalq elmi konqreslərdə məruzə edirik: 9-cu Milli Endourologiya Konqresi (Ankara, Türkiyyə, 2011); 22-ci Milli Türk Urologiya Konqresi (Şimali Kipr, 2012); 30 World Endourology Congress (2012); 1-ci Türkiyyə Uroloji Cərrahi Konqresi (Antalya, Türkiyə, 2012); 23-cü Milli Türk Urologiya Konqresi (Antalya, Türkiyyə, 2014).

Bu günlərdə Bakıda keçirilən Azərbaycan –Türk –Alman Tibb Konqresində laparoskopik urologiyadakı təcrübələrimiz barədə geniş hesabat verdik.  Yeri gəlmişkən qeyd etməliyəm ki, Azətbaycanda belə nüfuzlu elmi toplantıların keçirilməsi  ölkə başçısı İlham Əliyevin həm də tibb sahəsində  apardığı uğurlu humanitar siyasətin nəticəsidir. Qürurla deyə bilərik ki, indi səhiyyəmiz nəinki paytaxtımızda, regionlarda belə sürətli templərlə inkişaf edir. Təbii ki, səhiyyə nazirimizin də rolu burda əvəzolunmazdır.

- Gələcək planlarınız barədə nə deyə bilərsiniz?

- Çalışdığım Mərkəzi Neftçilər Xəstəxanası və Respublika Diaqnostika Mərkəzi urologiya sahəsi üzrə ən müasir əməliyyatları həyata keçirmək üçün lazım olan bütün avadanlıqlarla təchiz olunub. Bütün məsuliyyətimlə deyə bilərəm ki, böyrək və sidik yolları xəstəliklərinin ən müasir konservativ və cərrahi müalicəsi yuxarıda adın göstərdiyim xəstəxanalarda uğurla həyata keçirilir. Gələcəyə planımız-laparoskopik texnologiyaları mürəkkəb rekonstruktiv və  radikal əməliyyatlarda tətbiq etməkdir.

Modern.az