Əfqanıstandakı hakim Taliban qruplaşması hakimiyyəti yenidən ələ keçirməsinin ikinci ildönümünü qeyd edir.
Modern.az "Reuters" agentliyində Əfqanıstanda Taliban hakimiyyətinin 2 illiyi ilə bağlı dərc olunan materialı təqdim edir.
ABŞ-ın başçılıq etdiyi xarici qüvvələr 20 illik nəticəsiz müharibədən sonra geri çəkilərkən və prezident Əşrəf Qani qaçarkən 15 avqust 2021-ci ildə Taliban paytaxta daxil oldu.
"Kabilin fəthinin ikinci ildönümü münasibətilə Əfqanıstanın mücahid xalqını təbrik edir və bu böyük qələbəyə görə Uca Allaha şükür etmələrini diləyirik", - nəşr Talibanın sözçüsü Zəbihullah Mücahiddən sitat gətirir.
Tətil elan edilən paytaxtda təhlükəsizlik tədbirləri gücləndirilib, əsgərlər yoxlamaları gücləndirib. Gün ərzində Taliban paradları gözlənilir.
“İndi ölkədə ümumi təhlükəsizlik təmin olunduğundan, ölkənin bütün ərazisi vahid rəhbərlik altında idarə olunur, islami sistem mövcuddur və hər şey şəriət müstəvisində izah edilir”, - Mücahid bildirib.
Əfqanıstanda onilliklər ərzində "görünməmiş sülh" hökm sürür, lakin BMT deyir ki, buna baxmayaraq, mülki şəxslərə onlarla hücum olub. Bəzilərini "İslam Dövləti" qruplaşması öz üzərinə götürüb. Qərbin dəstəklədiyi hökumətlər tərəfindən idarə olunan 20 il ərzində geniş hüquq və azadlıqlardan istifadə edən bir çox qadınların vəziyyəti Talibanın qayıdışından sonra ağırlaşıb.
"Talibanın Əfqanıstanda hakimiyyəti ələ keçirməsindən 2 il keçdi. Bu 2 il əfqan qadın və qızlarının həyatını, hüquqlarını və gələcəklərini alt-üst etdi", - BMT baş katibinin müavini Əminə Məhəmməd belə deyib.
Taliban hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra 12 yaşdan yuxarı qızlar əsasən dərslərdən kənarlaşdırılıb. Bir çox Qərb hökumətləri üçün qadağa Taliban administrasiyasının rəsmi tanınması ümidinə əsas maneədir. İslam qanunlarının təfsirinə uyğun olaraq hüquqlara hörmət etdiklərini söyləyən Taliban qadın işçilərinin əksəriyyətini yardım agentliklərində işləməkdən çəkindirdi, gözəllik salonlarını bağladı və kişi qəyyum olmadığı halda qadınların səyahətini məhdudlaşdırdı. Qərbin dəstəklədiyi hökumətlər tərəfindən idarə olunan 2 onillikdə çiçəklənən jurnalistika da əhəmiyyətli dərəcədə sıxışdırılıb. Tanınmış təhsil vəkili Matiullah Vesa da daxil olmaqla media işçilərinin və vətəndaş cəmiyyəti fəallarının saxlanması insan haqları qruplarını həyəcanlandırıb.
Taliban bu məsələlərlə bağlı təfərrüatlı şərh verməyib, lakin hüquq-mühafizə və kəşfiyyat orqanlarının şübhəli hesab etdikləri fəaliyyətləri araşdırdıqlarını bildiriblər. BMT-nin xüsusi nümayəndəsinin sözlərinə görə, müsbət tərəf odur ki, 2001-ci ildə Taliban devrildikdən sonra Qərbin pullarının illər boyu daxil olması nəticəsində yaranmış korrupsiya məhdudlaşıb: "Talibanın narkotiklərin becərilməsinə qadağasının illərdir dünyanın ən böyük tiryək mənbəyi olan ölkədə xaşxaş istehsalını kəskin şəkildə azaltdığına dair əlamətlər də var".
Taliban hakimiyyəti xaricdən tanınmağa, sanksiyaların ləğvinə və ABŞ tərəfindən dondurulmuş 7 milyard dollara yaxın mərkəzi bank aktivlərinin qaytarılmasına ümid edir. Beynəlxalq yardımların azalması iş imkanlarının və ümumi daxili məhsulun azalmasına səbəb olub. BMT-nin hesablamalarına görə, əhalinin üçdə ikisindən çoxunun sağ qalmaq üçün humanitar yardıma ehtiyacı var.
