Çoxlarının düşündüyünün əksinə olaraq ən təhlükəsiz nəqliyyat növü təyyarədir. Beynəlxalq ekspertlər deyirlər ki, avtomobillər, motosikletlər və hətta gəzintilər daha təhlükəli hesab olunur, nəinki təyyarələr. Qatarlar və qayıqlar da nisbətən təhlükəsiz sayılır, lakin yenə də təyyarələrdən geri qalır.
Modern.az xəbər verir ki, Avstraliyanın Yeni Cənubi Uels Universitetinin əməkdaşı Çenq-Lunq Vunun fikrincə, hava səyahətləri zamanı ölüm halları avtomobil idarə edəndən xeyli aşağıdır.
“Journal of Air Transport Management” jurnalında dərc olunan araşdırmaya görə, ABŞ-da təyyarədə uçarkən ölmək şansı 13,7 milyonda 1-dir. Ən çox sərnişin təyyarəsi qəzalarında, yəni təxminən 94%, bütün sərnişinlər sağ qalır.
Çenq-Lunq Vunun fikrincə, təyyarədə hansı oturacaqların ən təhlükəsiz olduğuna dair etibarlı elmi araşdırmalar yoxdur. Lakin keçmiş qəzalara və təyyarənin dizaynı haqqında biliklərə əsaslanaraq, qəza zamanı ən təhlükəsiz oturacaq haqqında nəticə çıxarmaq mümkündür.
ABŞ-ın Şimali Dakota Dövlət Universitetinin əməkdaşı Daniel Kvasi Adjekum deyir ki, hər şey qəzanın dinamikasından asılıdır. Təbii ki, əgər təyyarə tamamilə dağılıbsa, o zaman istənilən sərnişin harada oturmasından asılı olmayaraq öləcək.
Fərz edək ki, qəza aşağı enerjili, aşağı bucaqlı qəzadır, məsələn, təyyarə eniş zamanı idarəetməni itirir və uçuş-enmə zolağından sürüşür. Adjekum deyir ki, bu halda sərnişinin sağ qalma şansının olması üçün həqiqətən də harada oturduğu önəmlidir.
Belə hallarda, təyyarə yerə dəydikdə iki yerə parçalana bilər və kinetik enerjinin çox hissəsi təyyarənin ön hissəsinə düşəcək və bu, onun irəli sürüşməsinə səbəb olacaq. Bu halda təyyarənin arxası daha təhlükəsiz hesab olunur.
“Time” jurnalının Federal Aviasiya Administrasiyasının məlumatlarının təhlili təyyarənin arxa üçdə birinin ən aşağı ölüm nisbətinə sahib olduğunu göstərib.
Çenq-Lunq Vu deyir ki, təyyarədə ən çox qorunma təmin edə biləcək başqa bir yer var. Bunlar təyyarənin qanadlarına yaxın olan oturacaqlardır. Təyyarənin həmin hissəsində çoxlu struktur möhkəmlətmələri var, ona görə də o, çoxlu gücə tab gətirə bilir. Həmin oturacaqlar təcili çıxışlara yaxındır ki, bu da sərnişinlərin daha tez evakuasiya edə bilməsi deməkdir.
Lakin təhlükə təyyarənin həmin orta hissəsinin altında gizlənir. Yanacaq çənlərinin olduğu yer oradır. Təyyarələr enməzdən əvvəl yanacaq çənlərini boşaltmalı olsalar da, qəza zamanı alovlana bilərlər.
Daniel Kvasi Adjekum deyir ki, belə vəziyyətlərdə təyyarəni 90 saniyə ərzində sürətlə təxliyə etmək daha vacibdir.
Alimlər deyirlər ki, təyyarələr ümumiyyətlə sərnişinlərin ölüm riskini minimuma endirmək üçün yaxşı dizayn edilib. Təyyarənin hissələri əsas salonu qorumaq üçün qırıla bilər, oturacaqlar çox etibarlı şəkildə bağlanır və təhlükəsizlik kəmərləri oturmuş sərnişinə təsir qüvvələrini minimuma endirmək üçün nəzərdə tutulub.
