28 May bizim hamımız üçün xüsusi önəmi olan özəl tarixdir. Azərbaycan Respublikasının siyasi dünyaya gəlişi, dünya dövlətlərinə “mərhaba!” dediyi, siyasi iradəsini ortaya qoyub öz müstəqilliyini bildirdiyi gündür 28 May! Əminliklə qeyd etmək istəyirəm ki, bu gün Cümhuriyyətimizin memarı Məhəmməd Əmin bəy Rəsulzadə başda olmaqla, Nəsib bəy Yusifbəylinin, Əlimərdan bəy Topçubaşovun, Fətəli xan Xoyskinin, Əhməd bəy Cavadın, Üzeyir bəy Hacıbəylinin, Xudadad bəy Rəfibəylinin, Xosrov bəy Sultanlının, Behbud ağa Cavanşirin, Məhəmmədhəsən bəy Hacılının, Xəlil bəy Xasməhəmmədlinin və Cümhuriyyət uğrunda fədakarlıqla mübarizə aparmış minlərlə mücahidin ruhları da şaddır.
Müsəlman Şərqində ilk demokratik respublikanın qurucusu olmaq şərəfini ilahi qüdrət Məhəmməd Əmin Rəsulzadə başda olmaqla cümhuriyyətçilərin bəxtinə yazdı. Tale onları çox sınaqlara çəkib, çox məhrumiyyətlərə düçar etsə də, heç bir vaxt nə əyə, nə də sindıra bildi. Hər yerdə - İranda, Rusiyada, Finlandiyada, Polşada, Belçikada, Fransada, Almanyada və digər ölkələrdə ancaq Azərbaycanı düşündülər.
“Sən bizimsən, bizimsən durduqca bədəndə can, Yaşa, yaşa, çox yaşa, ey şanlı Azərbaycan!”- sözləri dillərindən heç düşmədi. Bir ömür boyu Azərbaycanın müstəqilliyi və xoşbəxtliyi uğrunda nikbinlik və əzmlə sürdürdükləri siyasi mübarizədə şüarları “Bir kərə yüksələn bayraq, bir daha enməz!” sözləri oldu. Dünyalarını dəyişəndə də “Azərbaycan, Azərbaycan” pıçıldadılar.
1920-ci ilin aprel ayının 27-dən 28-ə keçən gecə Milli Parlamentin son iclasından sonra bolşeviklər tərəfindən endirilən Dövlət Bayrağımız uzun müddət milli özünüdərk qabiliyyətinə malik olan mənəvi övladlarımızın ürəklərində qorundu, azadlıq aşiqlərinin röyalarını süslədi, təpərli, ərdəmli övladlarımızı milli özgürlük mücadiləsinə yönləndirən məşəl oldu, qaranlıq beyinlərə işıq saçdı, yollarına nur çilədi. Qızlarımızın gəlinlik duvağı, şəhidlərimizin son örtüyü, barışın göyərçini, savaşın qartalı BAYRAĞIMIZ haqqında Məhəmməd Əmin bəyin böyük uzaqgörənliklə söylədiyi sözlər şükürlər ki, bu gün gerçəkliyə çevrilmişdir. Cümhuriyyətimizin Qurucularının bizə əmanət etdikləri, qədirbilən yurdsevərlərimizin qəlbində ucaltdıqları o BAYRAQ indi qürur və əzəmətlə dünyanın ən mühüm məkanlarında, ən mötəbər yerlərində şərəflə dalğalanır.
Elan olunduğu ilk gündən etibarən siyasi maneələrlə qarşılaşan Cümhuriyyətimiz müstəqillik yolunda çox çətinliklərə sinə gərdi. Zaman-zaman gah adına etiraz etmişdilər, gah bayrağına, gah gerbinə, gah da himninə irad tutmuşdular. Hətta musiqimizin Loğmanı dahi Üzeyir bəyi, şeirini adının, soyadının və atasının adının baş hərfləri ilə imzalamış Cavad Axundzadə Məhəmmədəli Oğlu (Camo bəy) müstəarı ilə imzalayan şəhid şairimizi də təftiş edənlər olmuşdu. Çar Rusiyasının imperiya siyasətini bir qədər fərqli şəkildə davam etdirən Sovet dövlətinin kommunist ideoloqları, onların buyruq qulları 71 il dayanmaq bilmədən cəmi 23 ay mövcud olmuş Cümhuriyyətimizə nə qədər qara yaxsalar da, istədiklərinə nail ola bilmədilər, milli dövlət sevdalılarının, milli düşüncə sahiblərinin ürəklərindən, beyinlərindən Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin və onun məfkurə qardaşlarının adlarını silməyi bacarmadılar, onları unutdura bilmədilər. Ciblərində şairlik, yazıçılıq “knijka”ları daşıyanların, orden- medal, rütbə almaq hərisliyi ilə yanıb-yaxılanların, qafiyəli söz yığını mürəttiblərinin makulaturalıq əsərləri də Cümhuriyyət Qurucularının adlarına kölgə salmaqda aciz qaldı. Əksinə, tarixin sərt küləkləri əsərək onarı qaralamaq istəyənlərin çör-çöpünü sovurub yox etdikdən sonra gerçəklər üzə çıxdı. Allaha şükür ki, Cümhuriyyət Qurucularını unutdurmağa çalışanların özlərinin adı indi unudulur, beyinləri sovet ideologiyası ilə zəhərlənməyən gənc nəsillər onların varlığından xəbərsiz böyüyürlər.
Cismən dünyanın fərqli- fərqli yerlərində uyuyan Cümhuriyyət Qurucularımızın hamısının ruhu bu günlərdə Bakıdadır. Onlar dalğalanan Dövlət Bayrağımızda, səslənən himnimizdə, parlayan gərbimizdə təcəssüm edərək bizi salamlayır, Vətənimizin uğurları yolunda atdığımız addımlarda bizə xeyir-dua söyləyirlər. Bu günlərdə Bakımızın səmasında şanlı Azərbaycan şahinləri ilə bərabər uçan qəhrəman Türk şahinləri də süpersonik təyyarələrlə sanki Cümhuriyyət Qurucularımıza əsgəri salam verirlər.
Cümhuriyyətimizin unudulmaz QURUCULARI! Siz hər zaman bizimləsiniz, qəlbimizdəsiniz. İnanıram ki, Sizi nahaq yerə tənqid edənləri də, fikirlərinizə qarşı olanları da Siz çoxdan bağışlamısınız. Neyləsinlər, axı onların da qazancları, titulları Sizi tənqiddən asılı idi. Axi, hamı Hüseyn Cavid və ya Əhməd Cavad ola bilməzdi. Siz mənim ağaran saçlarıma baxmayın. Azərbaycan uğrunda ideoloji mübarizənin rütbəsiz, adsız-sansız, sıravi əsgəri kimi istənilən dilli, irqli, cinsli, məkanlı, yaşlı, rütbəli, güclü rəqibi ilə kompromissiz ideoloji mücadəliyə tam hazır mücahidlərinizdənəm.
Məni buraya, Cəbəciyə gətirən taksi sürücüsü Əsriyə yaxınlaşanda çox duyğulandığımı görüb “abi, lütfen söyler misiniz, ziyaretine gittiğiniz kişi sizin kiminiz oluyor?” soruşanda qürurla “Cümhuriyyətimiz uğruna savaşta Kumandanım” cavabı verdim. Taksi sürücüsü heyrətlə üzümə baxdı “asker misiniz, efendim?”. “Evet”- deyirəm. "Eğer 28 Mayısta buraya gelirseniz Kumandanımın ne kadar askeri olduğunu o zaman görürsünüz” söyləyəndə sürücü marağını gizlədə bilməyib “28 Mayısta niçin kalabalık olacakmış?” soruşur. Onun bir şey anlayacağından əmin olmasam da, səbəbini belə açıqladım:
Bir Mayısı vardır Enver Paşanın—Bakü’ye bakar,
Bir Mayısı vardır Nuri Paşanın— Gence’ye çıkar.
Bir Mayısı vardır Resulzade’nin- İstiklal okur!
Mayıs ayı bir gök çiçek— özgürlük kokar.
Mayıs ayı beyaz, Mayıs ayı hürriyete gebe…
Əsridə əbədiyyətə qovuşmuş Məhəmməd Əmin bəyi ziyarət etməklə xəyalən həm də Parisdə uyuyan Əlimərdan bəyi, Tiflisdə yatan Fətəli xanı, məzarı naməlum şəhid Nəsib bəyi də yad etdiyimi düşünürəm. Dilim Əsridə fatihə oxuyarkən beynimdən bu sətirlər süzülüb gəlir:
Düşünmə qəribsən. Yalnız başına
Səni ziyarətə, görməyə gəldim.
Doğma Novxanıdan sinə daşına
Dərdiyim gülləri sərməyə gəldim.
Yusifbəyli Kürdəmirdə yoldadır,
Topçubaşov Parisdə iqbaldadır.
Fətəli xan Tiflisdə bərk haldadır.
Onlara da salam verməyə gəldim.
İnanıram, sizə könül bağlayan
Sizinlə sevinən, gülüb ağlayan,
Ərənlərdən olur. Mən də bircə an
Ağlayıb əhdimə erməyə gəldim.
Bilən bilir nələr gəldi başına,
Qıydılar Vətənin cavan yaşına.
Əsridə sübh çağı məzar daşına
Qızılgüldən çələng hörməyə gəldim.
Türbənə kölgələr salmış Bayrağın,
Zirvəyə yüksəlmiş, qalmış Bayrağın,
Rəngini göylərdən almış Bayrağın
Uğrunda sinəmi gərməyə gəldim.
Ramazan SİRACOĞLU
