Dünya tarixində dövlətlər mövcud olandan bəri ordular da var. Hətta bu tarixi müharibələrin tarixi də adlandırırlar. Ənənəvi olaraq ordu, hərb, döyüş, müharibə kimi sözlər igid, cəngavər, cəsur kişi savaşçılarla assosiasiya olunur. Lakin hətta patriarxal dəyərlərin hakim olduğu orta əsr feodal krallıqlarının da ordularında hansısa uğurlu qadın sərkərdələrin, cəsarəti və qorxmazlığı dastana çevrilmiş qadın döyüşçülərin olması ilə bağlı mənbələrdə çoxlu nümunələr var.
Bəs çağdaş dövrdə dünya ölkələrinin ordularında qadın əsgərlər, hərbçilər varmı? Modern.az qadın cinsindən olan vətəndaşların icbari hərbi xidmətə cəlb olunduğu dövlətləri araşdırıb. Əvvəlcə onu qeyd edək ki, qadınların hərbi xidmətə getməsi bir sıra ölkələrdə məcburi bir tələbdir. Bu ölkələr dünyanın müxtəlif regionlarında və müxtəlif qitələrində yerləşir, fərqli siyasi sistemlərlə idarə olunur.
Məsələn, İsraildə qadınların hərbi xidmətə getməsi icbaridir. 18 yaşına çatmış qadınlar hərbi xidmətə getməlidirlər. Bəzi istisnalar və fərqli xidmət növləri mövcuddur. Bəzi qadınlar tibbi və ya dini səbəblərlə xidmət etməmək üçün müraciət edə bilər. Həmçinin, xidmət üçün valideynlərdən biri mütləq yəhudi olmalıdır. Lakin əsasən qadınlar əsgər və zabit kimi orduda xidmət edirlər. Qadınlar üçün hərbi xidmət müddəti 24 ay (2 il) təşkil edir.
Norveçdə 2015-ci ildən hərbi xidmətə çağırış qadınları da əhatə edir və bu ölkədə həm kişilər, həm də qadınlar üçün xidmət könüllüdür, amma istənilən vaxt icbari xidmətə də çağırış ola bilər. Bundan əvvəl - 2014-cü ildə Norveç xüsusi təyinatlılarının hamısı qadınlardan ibarət "Jegertroppen" bölməsi yaradılıb. Hərbi xidmətə 18 yaşından başlayaraq çağırıla bilərlər.
Şimali Koreyada qadınların da hərbi xidmətə getməsi icbaridir. Qadınlar üçün xidmət müddəti kişilərlə eynidir və bu müddət təxminən 5 il olur. Müxtəlif yaş qruplarında mütləq xidmət etmələri tələb olunur. 17 yaşından hərbi xidmətə çağırıla bilərlər. Xüsusi hallarda qadın cinsindən olan vətəndaşlar xidmətdən azad oluna bilərlər, lakin geniş şəkildə hərbi xidmət icbaridir.
Bu ölkələrdə qadınların hərbi xidmətə çağırılması həm cinsiyyət bərabərliyini təşviq etmə, həm də hərbi qüvvələrin daha geniş bazasından istifadə etmə məqsədini güdür. Hər ölkənin öz müvafiq qanun və tələbləri var, ona görə də bu siyasət müxtəlif ölkələrdə fərqli formalarda həyata keçirilir. Qadınlar üçün hərbi xidmətin icbari olmadığı, lakin istədikləri halda xidmət edə bildikləri ölkələr də var:
İsveç: 2010-cu ildən qadınlar könüllü olaraq hərbi xidmətə qoşula bilirlər, 2017-ci ildən isə hərbi xidmətə çağırış sistemi təkrar bərpa edilib və qadınlar da orduya çağırıla bilər.
Finlandiya: Hərbi xidmət qadınlar üçün könüllüdür, istəyən qadınlar xidmət edə bilərlər.
Cənubi Koreya: Qadınlar üçün mütləq hərbi xidmət yoxdur, amma könüllü hərbi xidmət edə bilərlər.
Yuxarıda qeyd olunduğu kimi, qadınların hərbi xidmətə çağırılması, hərbi qüvvələrin daha geniş və müxtəlif bir bazasını təmin etməyə kömək edir. Bu yanaşma gender bərabərliyi baxımından da əhəmiyyətlidir. Əksər ölkələrdə qadınlar könüllü olaraq hərbi xidmət edə bilərlər, amma bəzi ölkələrdə, xüsusilə hərbi xidmətin icbari olduğu yerlərdə qadınlar bu prosesin bir hissəsi olurlar.
