Nazirlik çimərliklərdə MONİTORİNQ apardı

Təhsil

12 İyun 2014, 09:48

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Xəzər Kompleks Ekoloji Monitorinq İdarəsi Xəzər dənizinin Azərbaycan Respublikasına mənsub sahil zolağında, çimərlik zonalarında və mühüm rekreasiya əhəmiyyətli qumsallıqlarda mütəmadi olaraq ekoloji vəziyyətin monitorinqini həyata keçirir. Bu barədə Modern.az-a ETSİN-in mətbuat xidmətindən məlumat verilib.

Qeyd edək ki, Azərbaycan Respublikası Prezidenti tərəfindən imzalanmış 2007–ci il 20 iyun tarixli 2244 №–li “Xəzər dənizinin çirklənmədən qorunması üzrə bəzi tədbirlər haqqında” Sərəncama əsasən Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Abşeron yarımadasının kanalizasiya şəbəkəsi olmayan Bilgəh, Buzovna, Mərdəkan, Pirşağı qəsəbələrinin sahil zolağında və “Amburan” çimərliyi ərazisində, eləcə də Novxanı və Corat bağlarının sahil boyu ərazilərində beynəlxalq standartlara cavab verən 17 ədəd modul tipli çirkab sutəmizləyici qurğu quraşdırmışdır və Azərbaycan Xəzəryanı dövlətlər arasında dənizin və onun akvatoriyasının çirklənmədən qorunması üzrə kompleks tədbirlər həyata keçirən yeganə ölkədir.

Nazirlik tərəfindən modul tipli çirkab sutəmizləyici qurğuların quraşdırıldığı ərazilərdə aparılan monitorinqin nəticələrinə görə 2007-ci illə müqayisədə mikrobioloji baxımdan çirklənmənin qarşısı alınmışdır. Artıq Abşeron yarımadasının şimal zonasındakı ərazilərdən dənizə axıdılan tullantı suları idarə olunur. Belə ki, təmizləyici qurğuların istismarı müddətində dənizdə mikrobioloji baxımdan çirklənmənin dərəcəsi tədricən azalmağa başlamış, son illər ərzində qeyd olunan sahələrdə bağırsaq çöplərinin və şərti patogen bakteriya olan Escherichia coli-nin (E.coli) miqdarı minimum həddə çatmışdır. Aparılan tədqiqatların nəticələrinə görə Novxanı, Pirşağı, Nardaran, Bilgəh, Zaqulba, Buzovna, Mərdəkan, Şüvəlan və Hövsan çimərliklərində çirklənmə dərəcəsi artıq norma daxilindədir.

Lakin belə qurğuların quraşdırılmadığı məntəqələrdə ötən il olduğu kimi (Sumqayıt, Səbail rayonunun Şıx və Qaradağ rayonunun Sahil qəsəbəsinin çimərlik ərazilərində) bu il də mikrobioloji baxımdan çirklənmə qeydə alınmışdır. Bu ərazilərdə böyük həcmlə axıdılan tullantı suları müvafiq norma və standartlara uyğun təmizlənmədən və zərərsizləşdirilmədən dənizə axıdıldığına görə sözügedən ərazilərdə bağırsaq çöpü bakteriyalarının və şərti patogen E.coli-nin miqdarı normadan artıq müəyyən edilmışdir.

Qeyd edək ki, Abşeron yarımadasının sahil zolağında modul tipli təmizləyici qurğular quraşdırılmadan əvvəl dənizdən götürülən su nümunələri üzərində aparılmış təhlillər zamanı mikrobioloji baxımdan bağırsaq çöpü bakteriyalarının və şərti patogen E.coli-nin miqdarı normadan dəfələrlə artıq təyin edilmişdir. Lakin ETSN tərəfindən modul tipli təmizləyici qurğular quraşdırıldıqdan sonra həmin ərazilərdə mütəmadi keçirilən monitorinqlər nəticəsində çirklilik dərəcəsinin tədricən azalması qeydə alınmışdır.

2014-cü ilin may ayında Xəzər dənizinin sahilində təmizləyici qurğuların quraşdırıldığı ərazilərdə, eləcə də digər çimərlik sahələrində Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi və Respublika Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzi tərəfindən birgə keçirilən monitorinq zamanı dənizdən götürülən su nümunələri üzərində aparılan laborator təhlillərin nəticələri qeyd olunan sahələrdə bağırsaq çöplərinin və şərti patogen E.coli-nin miqdarının minimum həddə çatmasını təsdiq edir.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi tərəfindən modul tipli təmizləyici qurğular quraşdırılmış qəsəbələrin sahil zolağında aparılan son tədqiqatların nəticələri bunu deməyə əsas verir ki, qeyd olunan qəsəbələrin sahil zolağındakı çimərlik sahələri (Sumqayıt, Qaradağ rayonu Sahil qəsəbəsinin “Sahil” və Səbail rayonunun “Şıx” çimərliklərindən başqa) yay mövsümü ilə əlaqədar çimərlik kimi istifadəyə yararlıdır.

Xəzər dənizinin sahilində təmizləyici qurğuların quraşdırıldığı ərazilərdə, eləcə də digər çimərlik sahələrində aparılan mikrobioloji təhlillərin nəticələri aşağıdakı kimidir:

s/s	Rayonun adı	Çimərliyin adı	Mikrobioloji çirklənmə dərəcəsi, bağırsaq çöpü bakteriya qruplarının miqdarı (ədəd/litr), norma göstəricisi < 5000
s/s	Rayonun adı	Çimərliyin adı	2008-ci il	2009-cu il	2010-cu il	2011-ci il	2012-ci il	2013-cü il	2014-cü il
1	Sumqayıt	Sumqayıt	11 500- 260 000 çirkli	10 300- 250 000 çirkli	11 500-320 700 çirkli	10 800-205 700 çirkli	10 500-195 200 çirkli	36 000-198 000 çirkli	321 000-133 000 çirkli
2	Binəqədi	*Novxanı	9800-17000 çirkli	7600- 8900 çirkli	normal	normal	normal	normal	normal
3	Sabunçu	*Pirşağı	normal	normal	normal	normal	normal	normal	normal
4	Sabunçu	*Nardaran	normal	normal	normal	normal	normal	normal	normal
5	Sabunçu	*Bilgəh	normal	normal	normal	normal	normal	normal	normal
6	Xəzər	*Zaqulba	normal	normal	normal	normal	normal	normal	normal
7	Xəzər	*Buzovna	normal	normal	normal	normal	normal	normal	normal
8	Xəzər	*Mərdəkan	normal	normal	normal	normal	normal	normal	normal
9	Xəzər	*Şüvəlan	normal	normal	normal	normal	normal	normal	normal
10	Suraxanı	Hövsan	15 500 - 13 000 çirkli	14 300- 11 000 çirkli	normal	normal	normal	normal	normal
11	Səbail	Şıx	7 700- 14 300 çirkli	7 200- 13 500 çirkli	6 700- 12 900 çirkli	6 500- 11 800 çirkli	6 600- 11 900 çirkli	69 000- 788 000 çirkli	71 000- 38 000 çirkli
12	Qaradağ	Sahil	7 600- 11 400 çirkli	7 500- 10 500 çirkli	5 800- 15 300 çirkli	5 500- 15 000 çirkli	5 600- 15 100 çirkli	24 000- 71 000 çirkli	790 000- 350 000 çirkli