Ölkəmizdə son illərdə artan boşanma sayları ailə insititunun zəifləməsi və uşaqların psixoloji sağlamlığı kimi bir çox məsələlərlə bağlı ciddi narahatlıq doğurur. Valideynləri ayrılan uşaqlar bəzi hallarda sadəcə bir valideyninin qayğısını görə bilir, onların hər ikisini eyni zamanda gör, danışa bilmir. Psixoloqlar düşünür ki, həftəsonu belə, hər iki valideyni ilə vaxt keçirə bilməyən uşaqların özgüvən və psixoloji sağlamlığında ciddi problemlər yaranır.
Klinik psixoloq Rövşən Nəcəfov mövzu ilə bağlı Modern.az-a bildirib ki, boşanmış ailələrin övladları sosial adaptasiya çətinlikləri ilə qarşılaşa bilər. Onlar həm ailə daxilində, həm də dostları və cəmiyyətlə münasibətlərdə müəyyən problemlər yaşaya bilərlər. Sosial rolları anlamaqda, duyğularını ifadə etməkdə tərəddüd edə və qarşılıqlı münasibətlərdə sabitlik yaratmaqda çətinlik çəkə bilərlər:
“Valideynlərindən birinin yoxluğunu daim hiss edən uşaqların özgüvəni zəifləyə bilər və bu onların akademik nailiyyətlərinə, dost münasibətlərinə və ümumi sosial bacarıqlarına bir çox hallarda mənfi təsir göstərir. Erkən yaşlarda valideyn dəstəyi ilə formalaşan emosional təhlükəsizlik hissinin itməsi, onların gələcəkdə insanlarla münasibətlərində etibar problemləri yaşamasına gətirib çıxarır”.
R. Nəcəfovun sözlərinə görə, uşaqlar üçün ən mühüm amil, boşanmadan sonra valideynlərin münasibətinin hansı istiqamətdə davam etməsidir. Daimi münaqişə və gərginlik içində böyüyən uşaq, sevgi və emosional sabitliyi hiss etmədiyi üçün dərin psixoloji travmalar yaşaya bilər. Bu baxımdan, sağlam ailə yalnız birlikdə yaşamaqdan ibarət deyil, həm də qarşılıqlı hörmət və anlayış mühiti yarada bilməkdir. Əgər bir ailədə gündəlik münaqişələr, emosional manipulyasiya və ziddiyyətlər dominantdırsa, bu, uşağın psixologiyasına boşanma faktından daha çox zərər verə bilər. Uşaq belə bir mühitdə böyüdükdə, daim konfliktlərə qarşı həssas olur, gələcək münasibətlərində stabil bağlılıq yaratmaqda çətinlik çəkir və emosional reaksiya tənzimləməsində problemlər yaşayır.
“Bəzi hallarda boşanma yalnız valideynlər üçün deyil, eyni zamanda uşağın sağlam inkişafı üçün də ən uyğun qərar ola bilər. Əgər boşanmış valideynlər övladlarına münasibətdə məsuliyyətli davranır, bir-biri ilə münaqişəni arxa planda saxlayır və sivil münasibət qururlarsa, uşağın psixoloji travma yaşama riski əhəmiyyətli dərəcədə azalır. Valideynlərin əsas vəzifəsi, ayrılıqdan sonra belə övladlarının həyatında aktiv iştirak etmək və onlara təhlükəsizlik hissi aşılamaqdır” – deyə psixoterapevt qeyd edib.
“Boşanma uşağın günahı deyil və bu ona aydın şəkildə izah olunmalıdır. Valideynlər arasındakı problemlər uşağın üzərinə yüklənməməli, onun emosional yükü artırılmamalıdır. Ayrılıqdan sonra belə, valideynlər övladlarına sevgini, qayğını və sabitliyi eyni səviyyədə göstərməlidirlər. Boşanmış valideynlər bir-birilərinə qarşı nifrət və ya rəqabət aparmaq əvəzinə, uşaqlarının rifahını prioritet etməli və onların harmoniya içində böyüməsinə şərait yaratmalıdırlar”.
Sonda Rövşən Nəcəfov vurğulayıb ki, boşanmadan sonra uşağın sağlam inkişafı üçün vacib olan məqam valideynlərin münasibətlərini sivil şəkildə davam etdirməsi və onun emosional ehtiyaclarını tam şəkildə təmin etməsidir. Bir ailənin dayanıqlılığı yalnız hüquqi birliklə deyil, həm də emosional sabitlik, valideyn məsuliyyəti və qarşılıqlı hörmətlə ölçülür. Uşaqların gələcək psixoloji rifahı və xoşbəxtliyi, valideynlərin onlara yaratdığı sevgi və dəstək mühitindən birbaşa asılıdır.
