Son dövrlərdə Azərbaycanda ictimai nəqliyyatdan istifadə artmaqdadır. 2025-ci ilin ilk yarısında avtobuslarla 861 milyondan çox sərnişin daşınıb ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 52 milyon 554 min nəfərdən çoxdur. Bakıda ictimai nəqliyyatın payı 5,5 faiz artaraq 33,9%-ə çatıb, şəxsi avtomobil və taksilərin payı isə 41,8%-ə qədər enib. Avtobus zolaqlarının artırılması, marşrut şəbəkəsinin genişləndirilməsi və yeni dayanacaqların tikintisi ictimai nəqliyyatın səmərəliliyini yüksəldib. Eyni zamanda, ekoloji təmiz avtobusların gətirilməsi və yerli istehsal zavodunun açılması bu sahənin inkişafını daha da sürətləndirir.
Qeyd edək ki, hazırda 40-a yaxın küçə və prospektdə 112 kilometrdən çox avtobus zolağı mövcuddur və bu zolaqlarda hər gün 1 milyona yaxın sərnişin daşınır. Orta sürətin artması nəticəsində bir sıra marşrutlarda gediş vaxtı 12-22 dəqiqə azalıb. Yeni iqtisadi model çərçivəsində yaxın zamanda ölkədə Çin şirkəti ilə birgə avtobus istehsal edən zavodun fəaliyyəti də planlaşdırılır.
Nəqliyyat eksperti Elməddin Muradlı Modern.az-a deyib ki, Azərbaycanda nəqliyyat probleminin nə qədər dərin olduğunu nəzərə alsaq, bu sahədə ciddi dəyişikliklərin baş verməsi üçün 10 il belə yetərli olmaya bilər. Onun sözlərinə görə, bir neçə ay ərzində nələrinsə dəyişdiyini iddia etmək və ya hansısa nəticələr gözləmək isə olduqca qeyri-real və absurd yanaşmadır:
“Ümumi mənzərəyə baxdıqda nəqliyyat sektorunda islahatların aparıldığını, müəyyən addımların atıldığını və strateji yol xəritəsinin formalaşdırıldığını görə bilərik. Bakı şəhəri və ətraf ərazilərdə nəqliyyat infrastrukturunun təkmilləşdirilməsi ilə bağlı dövlət proqramı artıq təsdiqlənib. Sözügedən proqram çərçivəsində bir sıra həll yolları müəyyən olunub. Buraya ilk növbədə, metro şəbəkəsinin genişləndirilməsi daxildir.
Bundan əlavə, avtobus parkının yenilənməsi və avtobusların sayının artırılması istiqamətində işlər görülür. Taksi sahəsində islahatlar aparılır və bu sahədə sistemli yanaşmanın tətbiqinə çalışılır. Digər vacib məqamlardan biri isə sürücü kontingentinin təkmilləşdirilməsidir ki, bu da ciddi şəkildə nəzərə alınmalıdır”.
Ekspert bildirib ki, ümumilikdə bu problemlərin tam həlli uzun illər tələb edir:
“1-2 il ərzində ciddi dəyişikliyin baş verdiyini söyləmək reallığı əks etdirməz. Lakin ötən illə müqayisədə bu ilin ilk 6 ayında ictimai nəqliyyata marağın artdığı müşahidə olunur. Statistikalara əsasən, ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə ictimai nəqliyyatdan istifadə edənlərin sayı təxminən 6 faiz artıb. Bu da onu göstərir ki, atılan addımlar tədricən müsbət nəticələr verir”.
E.Muradlı həmçinin vurğulayıb ki, əsasən avtobus parkının yenilənməsi, xüsusi avtobus zolaqlarının yaradılması, marşrutların intervalına müəyyən qədər riayət olunması bu inkişafda rol oynayıb.
“Ancaq hələ də bir sıra problemlər qalmaqdadır. Bu problemlər aradan qaldırıldıqca, ictimai nəqliyyata maraq daha da artacaq və bu da öz növbəsində Bakının nəqliyyat infrastrukturunun köklü şəkildə dəyişməsinə səbəb olacaq.
Bu dəyişikliyin tərkib hissəsi kimi yeni yolların salınması, körpülər və tunellərin inşası, mövcud yol şəbəkələrinin şaxələndirilməsi və daha səmərəli formaya salınması planlaşdırılır. Məsələn, hal-hazırda tikilən bəzi körpülər tam səmərə ilə işləmədiyi üçün onların funksionallığı artırılacaq, yolların buraxılış gücü genişləndiriləcək”.
Ekspert onu da əlavə edib ki, xüsusi olaraq Bakı kəndləri ilə bağlı uzun müddətdir mövcud olan nəqliyyat problemləri və kənar dairəvi yolların birləşdirilməsi məsələsi də artıq dövlət proqramında öz əksini tapıb:
“Bu, gələcəkdə insanların şəhərə daxil olmadan, kənar yollarla Bakının müxtəlif istiqamətlərinə rahat şəkildə hərəkət etməsinə imkan verəcək. Hazırda isə belə bir imkan mövcud deyil və istənilən istiqamətə getmək üçün şəhərin mərkəzindən keçmək zərurəti yaranır. Bu isə düzgün yanaşma deyil.
Nəticə etibarilə, budəfəki dövlət proqramı nəqliyyat siyasətinə daha sistemli və məqsədyönlü yanaşmanı ehtiva edir. Əvvəlki dövrlərdə isə bu sahəyə münasibət daha səthi və pərakəndə olub”,- deyə E.Muradlı bildirib.
