“ELS” Müstəqil Araşdırmalar Mərkəzi “Vətəndaş cəmiyyəti gələcəyimiz naminə” layihəsi çərçivəsində mayın 24-də rəsmi qurumlar və ictimai təşkilatların təmsilçilərinin, tanınmış incəsənət xadimlərinin iştirakı ilə “Uşaq yaradıcılıq kollektivlərinin problemləri və perspektivləri” mövzusunda dəyirmi masa keçirib.
Modern.az saytı xəbər verir ki, tədbirdə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, Ailə, Qadın, Uşaq Problemləri Dövlət Komitəsi, Gənclər və Idman Nazirliyi, uşaq yaradıcılıq kollektivlərinin təmsilçiləri, yerli QHT-lər, mədəniyyət və incəsənət xadimləri, habelə KİV təmsilçiləri iştirak edib.
ELS-in direktoru İradə Yaqubova monitorinqin nəticələrinin təqdimatını keçirib.
İ.Yaqubova bildirib ki, hər bir şəxsə uşaq yaşlarında göstərilən qayğı və diqqət gələcəkdə onun fiziki, əqli və mənəvi cəhətdən inkişafına və dünya görüşünə ciddi şəkildə təsir edir. Uşaq hüquqlarının təmin edilməsi, o cümlədən problemlərinin ardıcıl həlli bu gün dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri kimi qəbul edilir. “Uşaq hüquqları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda (1998, №499-IQ) uşaqların tərbiyəsinin ailədə, məktəbdə, məktəbəqədər və məktəbdənkənar uşaq təlim-tərbiyə müəssisələrində aparılması və bu işdə uşaqların yaradıcılıq qabiliyyətinin, estetik tərbiyəsinin inkişafı üçün müxtəlif müəssisələrin dövlət tərəfindən yaradılması, habelə belə müəssisələrin yaradılmasında ictimai təşkilatlara köməklik göstərməsi qeyd olunub. (maddə 11).
İ.Yaqubov onu da vurğulayıb ki, “ELS” Müstəqil Araşdırmalar Mərkəzi 2011-ci ilin yanvar ayından başladığı “Vətəndaş cəmiyyəti gələcəyimiz naminə” layihəsi çərçivəsində gənc nəslin təlim-tərbiyəsində və kamil bir şəxsiyyət kimi formalaşmasında incəsənətin rolununun bu gün dəyərləndirilməsini və yaradılan imkanlardan istifadə edilməsinin mövcud vəziyyəti və problemlərinin araşdırılmasını davam edir.
Növbəti sorğu Bakı şəhəri məktəblərinin ibtidai sinif şagirdlərinin valideynləri arasında keçirilib. Sorğu zamanı incəsənətin uşaqların formalaşmasında rolu respondentlər tərəfindən əsasən müstəsna rol kimi qiymətləndirilib.
Valideynlərin yalnız 2%-i övladlarının dərnəklərə getdiklərini deyiblər. “Xeyr” cavabını verən valideynlərin hamısı bunu arzuladıqlarını deyiblər. Onların 6,4%-i uşağı aparıb-gətirməyə vaxtlarının və ya imkanlarının olmadığını, 76,8%-i uşaqların ev tapşırıqlarının hazırlanması üçün çox vaxt tələb edilməsi nəticəsində asudə vaxtının qıtlığınını, 14,8%-i isə sadəcə olaraq mövcud imkanlar, yəni dərnəklər barədə məlumatsız olduqlarını deyiblər.
Lakin rəsmi məlumatlara əsasən hazırda Təhsil Nazirliyi nəzdində 83 Uşaq Yaradıcılıq Mərkəzi fəaliyyət göstərir. Bu mərkəzlərdə 6691 qrupda 89628 uşaq məşğul olur, 2827 pedaqoji işçi çalışır. Müxtəlif səpkili dərnəklərdə uşaqlar rəqs, mahnı, dram, qiraət, tikiş, modelçilik və s. sahələrdə bacarıqlar əldə edirlər.
“Bakı şəhərində aparılan araşdırmalar hər bir şəhər rayonunda Uşaq Yaradıcılıq Mərkəzlərinin həqiqətən fəaliyyət göstərməsini aşkar edib.
“Həqiqətən” ifadəsindən ona görə istifadə etmişik ki, bu kollektivlərin mövcudluğu və fəaliyyətləri barədə məlumatlandırma yox səviyyəsindədir, hətta müasir axtarış üsullarından ən önəmlisi olan İnternetdə də. Yeganə öz saytına malik olan “Günay” Uşaq Teatrını və “Facebook”da iki kollektiv: “Şərq Çırağı” uşaq yaradıcılıq mərkəzi və “Təbəssüm” uşaq studiyasının yerləşdirdiyi məlumatı tapa bilmişik. Halbuki, bu gün uzun illər fəaliyyət göstərən və ölkəmizi xaricdə müvəffəqiyyətlə təmsil edən bir çox uşaq kollektivləri var. Uşaq yaradıcılıq mərkəzlərinə dair məlumat ilk növbədə müvafiq rəsmi qurumların saytlarında yerləşdirilməlidi. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin saytının “Mədəniyyət obyektləri” bölümündə tabeçiliyində olan dörd kollektivin yalnız adlarını və telefon nömrələrini görmək olar. Onların fəaliyyəti və nailiyyətləri ilə bağlı heç bir məlumat yoxdur.
Təhsil Nazirliyi tabeçiliyində fəaliyyət göstərən uşaq yaradıcılıq mərkəzlərinin çox sayda olduqlarına baxmayaraq nazirliyin saytında “Məktəbdənkənar təlim və tərbiyə” bölümündə yalnız ümumi xarakterli məlumatlar yerləşdirilib. Digər tərəfdən məktəblər və uşaq yaradıcılıq mərkəzləri arasında əlaqələrin qənaətbəxş tərzdə qurulmaması da mövcuddur. Nəticədə isə valideynlər uşaqlar üçün yaradılmış imkanlar barədə xəbərsizdirlər: sorğu zamanı valideynlərin 85,3%-i mərkəzlər barədə bilmədiklərini qeyd ediblər
Məlumatlandırmanın aşağı səviyyədə olması həmçinin uşaq kollektivlərinin arasında olan əlaqələrə də təsirini göstərir, onlar biri birinin fəaliyyətindən bəzən ümumiyyətlə xəbərsiz olurla”r.
İ.Yaqubova deyib ki, apardıqları araşdırmalar bu və digər problemlərin mövcudluğunu müəyyən ediblər:
- Uşaq və gənclərin mədəni inkişafı üçün yaradılmış imkanlar barədə cəmiyyətin məlumatlandırılmasının qənaətbəxş vəziyyətdə olmaması;
- Uşaq və gənclər yaradıcılığına dair qanunvericilikdə boşluqların mövcudluğu.
- Uşaq və gənclər yaradıcılıq kollektivlərinin maddi-texniki bazasının zəif olması;
- Sponsorlar tərəfindən marağın azalması;
- Uşaq yaradıcılığının, uşaqlara dair incəsənət əsərlərinin təbliğində müasir elektron texnologiyalardan istifadə olunmaması;
Yaradıcılıq kollektivlərinin inkişafı üçün çox vacib olan çıxış üçün səhnənin əldə edilməsində çətinliklərin olması;
- Uşaq və gənclər üçün teatr tamaşalarına pulsuz abonement və ya biletlərin təşkil olunmaması;
Aşkarlanan problemlərin həlli üçün “ELS” Müstəqil Araşdırmalar Mərkəzi cari ilin fevral ayında irəli sürdüyü təkilflərdən birini – “Uşaq yaradıcılığının işıqlandırılması və təbliğini təmin edən bütün ölkə ərazisinə yayımlanan uşaq televiziya kanalının açılmasını”, yenidən gündəmə gətirir və eyni zamanda aşağıda göstərilənlərin həyata keçirilməsini təklif edir:
1. Uşaqların mədəni inkişafına yönəlmiş layihələrin dəstəyi məqsədilə Müstəqil təşəbbüslərə dəstək Dövlət Qrant Fondu yaradılması. Fond uşaq yaradıcılığının inkişafına yönələn fərdi təşəbbüslərin, peşəkar musiqiçilərin uşaqlar üçün musiqi əsərlərin yazılması və yayımlanması, və digər məsələlərin həlli ilə məşğul olmalıdır.
2. Uşaq yaradıcılığına dair mövcud qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi;
3. Uşaq yaradıcığına xeyriyyəçilik edən təşkilatların vergilərin azaldılması yolu ilə stimullaşdırılması;
4. Uşaq və gənclərin mədəni inkişafı üçün yaradılmış imkanlar barədə cəmiyyətin məlumatlandırılması mexanizminin təkmilləşdirilməsi;
5. Uşaq İnternet Portalının yaradılması. Portalda müxtəlif yaş kateqoriyalarına ünvanlanmış səhifələrdə uşaqlar üçün yaradılmış incəsənət əsərləri və bədii ədəbiyyat, uşaq yaradıcılıq Mərkəzləri barədə məlumatın bir neçə dildə yerləşdirilməsi;
6. Məktəblilərin mədəni irsə yiyələnməsi məqsədilə teatr və digər sənət ocaqlarına pulsuz (Təhsil nazirliyi, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, xeyriyyə fondları və digər mənbələr biletlərin dəyərini ödəməklə) və ya güzəştli abonement kart sisteminin tətbiqinə başlanılması;
7. Uşaq yaradıcılıq kollektivlərinin inkişafı üçün vacib olan çıxışları təmin etmək, habelə uşaq və gənclərin mədəni-mənəvi tərbiyyələndirilməsi, asudə vaxtın mənalı və faydalı keçirilməsini təşkili məqsədi ilə uşaq əyləncə mərkəzlərinin (uşaq mədəniyyət evləri) açılması;
Tədbir iştirakçıları təklifləri dəstəkləyərək İnternet portalın yaradılmasını aktual və bu gün çox lazımlı olan kimi qiymətləndirərək bu saytın açılması və fəaliyyət göstərməsinə dəstək olacaqlarını bildiriblər.
Modern.az