Vüqar Bayramov: “Qaydaların daha dəqiq və şəffaf müəyyənləşdirilməsinə ehtiyac var”
Əmək Məcəlləsinə və “Dövlət qulluğu haqqında” qanuna edilən dəyişiklik nəticəsində dövlət qulluğunda çalışmanın yuxarı yaş həddinə uyğun dövlət orqanlarında 65 yaşa çatmış işçilər ixtisar edilir. Hələlik işdən çıxarılma hallarına daha çox təhsil və səhiyyədə rast gəlinir.
Məlumata görə, təkcə səhiyyə sistemində 7100 nəfərə qədər yaşı 65-dən yuxarı səhiyyə işçisi var.
İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin (İSİM) sədri Vüqar Bayramov qaydaların tətbiqi ilə bağlı müəyyən boşluqların olduğu qənaətindədir:
“Yeni qaydalara görə, dövlət qurumlarının şöbələrində yaşı 65 –dən yuxarı işçilərin sayı 2 faizdən çox ola biləz. Həmin qurum üzrə isə icazə verilən rəqəm 15 faizdir. Şöbələr üzrə 2 faizlik limiti gözləməklə bütövlükdə qurum üzrə 15 faizlik limitə malik olunması səhv qərardır. Bütün hallarda qaydaların daha dəqiq və şəffaf müəyyənləşdirilməsinə ehtiyac var. Qaydalar elə hazırlanmalıdır ki, idarələrdə 65 yaşından yuxarı olan insanların sayını, ştatda payını müəyyən eyməyə imkan versin”.
Ekspertin sözlərinə görə, “Dövlət qulluğu haqqında” qanuna edilən dəyişiklik istisna hallarda yaşı 65-dən yuxarı olanlara işləmək hüququ verilməsini nəzərdə tutur: “Bu zaman həmin şəxs müvafiq icra hakimiyyəti orqanına müraciət etməlidir. Müraciət əsasında həmin orqan sözügedən şəxsin işləmə müddətinin 1 il uzadılması istiqamətində qərar qəbul edə bilər. Lakin növbəti bir ildə vətəndaş yenidən işləməklə bağlı müraciət hazırlamalıdır. Belə müraciətlərin sayı maksimum 5 dəfə ola bilər. O baxımdan hazırkı qaydalar həm bürokratik imkanlar, həm də qeyri-rəsmi ödənişlərə şərait yaradır”.
Onun sözlərinə görə, bu tip müraciətlərin müəyyən meyarlar üzrə qruplaşdırılmasına ehtiyac var: “Azərbaycan reallığı göstərir ki, belə qadağalar və belə icazələr yeni korrupsiya imkanlarına gətirib çıxarır. Birmənalı şəkildə 65 yaşı tamam olmuş insanların yerli icra hakimiyyəti orqanlarından istər təhsil işçilərinin, istərsə də, qeyri yerlərdə işləyənlər üçün icazə almasının tərafdarı deyiləm. 65 yaşında işçilərin işdən azad edilməsi o vaxt sosial baxımdan ədalətli ola bilər ki, Azərbaycanda yaşlı insanlara verilən təqaüd məbləğləri yüksək olsun. Yaş limiti tətbiq edilən ölkələrdə adətən pensiya məbləğləri yüksək olur. Azərbaycanda isə orta təqaüd 115 manatdır. Pensiyanın məbləği vətəndaşa işləmədiyi halda öz ehtiyaclarını ödəməyə imkan vermir. Belə ki, müstəqil hesablamalara əsasən, ölkədə pensiyaların məbləği minimum istehlak səbətinin dəyərindən azdır. Orta pensiya məbləği 115 manatdırsa istehlak səbətinin dəyəri 180 manat təşkil edir. Bu o 65 yaşından yuxarı insanların işlərini itirdikləri halda sosial vəziyyətlərinin ağır olacağı deməkdir”.
İqtisadçı hesab edir ki, bu tip islahatlara yalnız pensiya islahatlarından sonra gedilməlidir: “Bir sıra sektorlarda analoji islahatlar neqativ nəticələrə gətirib çıxarır. Xüsusilə təhsildə 65 yaşlıq limitin müəyyən edilməsi bu sektorun inkişafı baxımından arzuolunan deyil. Son 10 ildə Amerika Birləşmiş Ştatları universitetlərində calışan, iqtisadiyyat üzrə “Nobel” mükafatı alan alimlərin 90 faizinin yaşı 65-dən yuxarıdır”.
Modern.az
