Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyan bir müddət əvvəl mətbuata diqqətçəkən açıqlamalar verib. Onun belə açıqlamalarından biri də Azərbaycanla Ermənistan arasındakı sülhlə bağlı olub. Paşinyan qeyd edib ki, Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh bərqərar olsa da, tərəflərin razılaşdığı və razılaşmadığı məqamlar var:
“Biz qeyd edirik ki, sülh təsbit olunub, amma bu o demək deyil ki, tərəflərin bir-birinə sualları qalmayıb. Belə hal heç vaxt olmur, hətta dost ölkələrlə münasibətlərdə də. Dövlətlər arasında münasibətlərin qurulması və inkişafı dinamik prosesdir. Tərəflər həm razılaşmaları, həm də razılaşmamazlıqları ilə mövcuddurlar. Bu isə ümumi mənzərəyə təsir göstərmir”
Paşinyanın “tərəflərin razılaşmadığı məqamlar” dedikdə nələri nəzərdə tutduğu diqqətçəkən nüansdır.
Razılaşılmayan məqamlar nələr ola bilər?
Mövzunu Modern.az-a politoloq Natiq Miri belə şərh edib:
“Məsələn, tərəflər humanitar yöndə razılaşmaya bilər. Ermənistan hesab edə bilər ki, torpaqlarımıza təcavüz edən, xüsusilə də atəşkəsdən -10 noyabr 2020-ci il bəyanatı imzalanandan sonra müxtəlif təxribat törətmək istəyən bir sıra terrorçuları, diversantları Azərbaycanın həbs etməsi düzgün deyil. Bu gün həmin şəxslər Azərbaycan həbsxanalarındadırlar. Ermənistan tərəfi bunların təbii ki, buraxılmasını istəyir. Çünki bu, hökumətin mövqeyini publikada gücləndirə bilər. Ancaq Azərbaycan hələlik bu addıma tələsmir. Çünki bu şəxslər Azərbaycana qarşı cinayət törətmiş insanlardır. Cinayət varsa, deməli, mütləq şəkildə cəza da olmalıdır. Başqa bir məsələ sərhədlərin delimitasiya və demarkasiyası ilə bağlı ola bilər. Bu kontekstdə Ermənistan hansısa əraziləri özününkü saya, onların qaytarılmasını uyğun görə, amma Azərbaycanın baxışı fərqli ola bilər. Çünki 1991-ci ildə Alma-Ata bəyannaməsi prinsipi - ərazi bütövlüyü və sərhədlərin toxunulmazlığı məsələsi var. Ancaq sərhədlərin müəyyənləşməsi, hələ qeyri-müəyyəndir. Hansı ərazinin birmənalı olaraq kimə aid olması ilə əlaqədar hələ də suallar var. Bunun üçün xəritələr, eyni zamanda yaşanmış tarix mövcuddur. Ona görə bu məsələdə də narazılıq ola bilər. Eyni zamanda, nəqliyyat kommunikasiyalarının açılması - burada söhbət yalnız Zəngəzur dəhlizindən getmir, digər nəqliyyat kommunikasiyalarının da açılması müzakirə predmetidir. Bu kontekstdə ola bilsin fikir ayrılıqları mövcuddur”.
Politoloq vurğulayıb ki, əsas məsələ prinsiplərdə razılıqdır:
“Prinsipial olaraq, qəbul olunan, paraflanan sülh sənədi, onun detalları razılaşdırılarkən müxtəlif fikir ayrılıqları ola bilər. Razılıq prinsipdədir. Ancaq bir də detalları işləmək lazımdır. Bilirsiniz ki, şeytan da həmişə detallarda olur. Ona görə, müəyyən fikir ayrılıqlarının olması təbiidir. Və sülh sənədinin prinsipial olaraq, paraflanması bütün fikirlərdə, yanaşma tərzində Azərbaycanla Ermənistanın eyni mövqeydən çıxış etməsi anlamına gəlmir. Belə zərurət də yoxdur. Əsas olan hər iki dövlətin sülh istəməsi, Ermənistan rəhbərliyinin sülh yaranacağı təqdirdə regionda əməkdaşlıq, ticarət, iqtisadi inkişafın olacağı qənaətinə gəlməsidir. Çünki ticarət, nəqliyyat kommunikasiyaları əməkdaşlıq, sülh vəd edir. Ona görə də önəmli olan sülhə verilən üstünlükdür. Sənəd artıq paraflanıb, sadəcə, Azərbyacanın konstitusiyaya dəyişikliklə bağlı tələbi yerinə yetirildikdə yekun sülh müqaviləsinin imzalanmasına heç bir maneə qalmayacaq”.
