Modern.az

“Bəzi deputatlar hər şeydən danışırlar, bilirlər ki, sözləri nəzərə alınmır və iki qəpiklik qiyməti yoxdur”

“Bəzi deputatlar hər şeydən danışırlar, bilirlər ki, sözləri nəzərə alınmır və iki qəpiklik qiyməti yoxdur”

10 İyul 2010, 18:56



Modern.az
saytı və Parlament Jurnalistləri Birliyinin başladığı  yeni layihə çərçivəsində parlament jurnalistlərinin Milli Məclisin komitə rəhbərləri ilə görüşü təşkil edilir.
İyulun 9-da Parlament Jurnalistləri Birliyinin bir qrup üzvü sayca ikinci görüşü Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri Nizami Cəfərovla keçiriblər.
Görüşdə PJB sədri Elşad Eyvazlı, “Kaspi” qəzetinin əməkdaşı İlham Quliyev, “Ayna” qəzetinin əməkdaşı Fərəh Əliyeva, “Şərq” qəzetinin əməkdaşı Rəşad Baxşəliyev, Modern.az saytının əməkdaşı Təhminə Paşayeva, “Ekspress” qəzetinin əməkdaşı Aqil Aslan, “Bizim yol” qəzetinin əməkdaşı Pərviz Həşimli, "Olaylar" agentliyinin əməkdaşı Alim Hüseynli iştirak edib. 

Birliyin rəhbəri Elşad Eyvazlı bildirib ki, bundan öncə eyni məzmunlu görüşü parlamentin İnsan hüquqları komitəsinin sədri Rəbiyyət Aslanova ilə keçiriblər. O qeyd edib ki, bu cür görüşlər davamlı olacaq və jurnalistlər hər dəfə bir komitə rəhbəri ilə açıq şəkildə diskussiya edəcəklər:
“Burada məqsəd üçüncü çağırış Milli Məclisin beş illik fəaliyyətinə komitə rəhbərinin münasibətini öyrənmək, komitənin gördüyü işlər, hazırladığı sənədlər barədə geniş məlumat əldə etmək, digər məsələlər barədə geniş diskusiya aparmaq, jurnalistləri maraqlandıran suallara cavab almaqdır. Nəzərdə tutmuşuq ki, parlament seçkilərinə qədər bu prosesi başa çatdıraq”. 
Sonra jurnalistlərlə Nizami Cəfərovun diskussiyası təşkil olunub.

Elşad Eyvazlı:
- Dərsliklərlə bağlı ictimaiyyətdə narazılıqlar var. Bu nədən irəli gəlir?

Nizami Cəfərov:
- Dərsliklər müxtəlif sahələrə aid olur. Ona görə də hər sahə ilə bağlı müəyyən problemlər çıxa bilər. Uzun on illər Azərbaycanda xüsusilə texniki, təbiətşünaslıq elmlərinə, eləcə də tarixə aid dərsliklər rus dilindən tərcümə olunurdu. Bunlar ümümittifaq dərslikləridir. Bu dərsliklər yeni yaradıldı. Əslində uzun bir müddət keçməyib. Amma o dərsliklərdə müəyyən problemlər ola bilər təbii ki. Çünki dərslik yaratmaq, proqramları tərtib etmək o qədər də asan məsələ deyil. Amma humanitar sahələrin çoxunda, xüsusilə Azərbaycan dili, Azərbaycan ədəbiyyatı, bu dərslikləri həmişə azərbaycanlı müəlliflər yazıblar. Bu sahədə düşünürəm ki, müəyyən dərsliklərin səviyyəsilə bağlı mənfi iddialar söylənə bilir. Amma bu daha çox kiminsə, hansı bucaq altında nəyisə görmək marağından irəli gəlir. Məsələn, deyək ki, biri təklif edir ki, gərək dərsliklərdə Süleyman Rüstəm, Mirzə İbrahimov, Məmməd Səid Ordubadi  mütləq olsun. Onda da bir ağırlıq yaradır. Yəni dərsliyin xarakteri belədir. Orta məktəb dərsliyi öyrətmək üçündür. Ədəbiyyatın nə olduğu barədə müəyyən təsəvvür yaradılsın. Şagirdlərimiz belə deyək yorulmasın, eyni zamanda müəyyən informaasiyanı qəbul edə bilsin. Burada müxtəlif fikirlər ola bilər. Amma mən düşünürəm ki, hər halda bizim dərsliklərimiz ilbəil mükəmməlləşir. Azərbaycanın ən güclü mütəxəssisləri cəlb olunur. Bir mühim cəhət odur ki, bu gün dərsliklər konkurslarla qəbul olunur. Yəni ayrı-ayrı nəşriyyatlar müəllif kollektivini yığır, ümumi proqram əsasında dərsliklər yazılır. Daha sonra Təhsil Nazirliyinin nəzdində Dərsliklərin Qiymətləndirmə Şurasına təqdim olunur. Onlar da obyektiv şəkildə qiymətləndirirlər. Məsələn, bir fakt deyim. Birinci sinif üçün bizim Ana dili dərsliyimiz qəbul olundu, amma ikinci sinif üçün dərslik qəbul olunmadı. Onun əvəzinə ayrı dərslik qəbul olundu.

Elşad Eyvazlı
- Sizdə bununla razılaşdınız?

Nizami Cəfərov:
-
Şübhəsiz. Çünki o komissiya obyektiv şəkildə işləyir, qeydlərini edir. Hər məsələ ayrıca qiymətləndirlir.

Elşad Eyvazlı:
- Bu gün dərsliklərlə bağlı bir tendensiya da var. Tutaq ki, bir alim kitab yazır. O alimin də yanına kimsə qoşulur. İki adamımn müəllifliyi ilə kitab ortaya çıxır.

Nizami Cəfərov:
- O məqamlar da olur. Onu tam inkar edə bilmərik. Bununla yanaşı, o tanınmayan müəlliflərin mütləq əksəriyyəti orta məktəb müəllimləridirlər, metodistdilər. Yəni onlar dərslikləri o metodiki baxımından işləyirlər. Onlar da çox tanınan adamlar deyillər. Bəzən mən hətta deyim ki, dərslik üzərində  o tanınmış müəllifdən daha çox tanınmamış müəllif işləmiş olur.

Elşad Eyvazlı:
- Elə müəlliflər var ki, cəmiyyət inanmaz ki, o kitab yazır. Amma yazır. Və yaxud  kiməsə yazdırır.

Nizami Cəfərov:
- Azərbaycan dilində Azərbaycan  dərsliklərini yazanlar mənəm, Tofiq Hacıyev, Yusif Seyidov və digər görkəmli alimlərimizdir. Ədəbiyyatda da İsa Həbibbəyli, Teymur Kərimli, Zaman Əsgərlidir ki, bunlar uzun müddət ədəbiyyat sahəsində çalışmış insanlardı. Dərsliklər də mən bilən normaldır. Amma yenə deyirəm ki, dərsliklərin daha çox çətinliyindən gileylənirlər. Bu onunla bağlıdır ki, beynəlxalq standartlara uyğun kurrikulum qəbul etdik, yəni bunun üzərində iş getdi. Dərsliklər kurrikulumun  tələblərinə uyğun yazılır. Uşaqlara sadə bir dərslik də verə bilərik. Amma bu axı sabah dünya miqyasına çıxacaq. Bu şagirdlərin yüksək səviyyəsi üçün yazılır. İndi kimsə “3” və ya “4 ” alacaq, bu artıq dərsliyin səviyyəsi ilə bağlı deyil.

İlham Quliyev:
- Dərsliklərdə stabillik yoxdur. Dərsliklər tez-tez dəyişdirilir.

Nizami Cəfərov:
- Doğrudur. Dərsliklər tez-tez dəyişdirilir. Bəzən hətta bu il dərslik çıxdı, gələn il də onun nəşrində müəyyən düzəlişlər edirik.

Pərviz Həşimli:
- Uşaqlar bəzən dərslilərin dilinin ağırlığından şikayətlənirlər.

Nizami Cəfərov:
- İndi belə də olmalıdır.

Pərviz Həşimli:
- Onu qavramaq da var axı...

Nizami Cəfərov:
- Qavramaq da həmişə yükək səviyyəli şagird üçün nəzərdə tutulur. O mütləq deyil ki, hamının qavrama səviyyəsinə uyğun hazırlansın. O yeni dəyişiklik adətən onu nəzərdə tutur ki, mümükün qədər təkmilləsşin. Amma indi yenə də deyirəm, son illərdə orijinal dərsliklər yazmağa başlamışıq. İstər-istəməz o təkmilləşmə getməlidir. Bir də bir şeyi biz çox zaman unuduruq, dərslik ancaq bir komponentdir. Dərslikdən başqa əlavə ədəbyyatlar buraxılır. Orta məktəbdə müəllim var. Müəllimin işi həm də o  dərsliyi şərh etməkdir, izah etməkdir. Biz bəzən elə fikirləşirik ki, dərslik və şagird, bunlar münasibəti həll edir. Onu da mən xüsusi qeyd edim ki, müstəqillik qazandıqdan sonra arada müəyən fasilə əmələ gəldi, həqiqətən məktəblərimizdə müəllimlərimizin bir az damarı boşaldı. Ən azından müəllim üçün metodik vəsait qıtlığı əmələ yarandı.  O da tədicən qaydaya düşür və ona görə biz dərslik yazanda eyni zamanda çalışırıq ki, o dərsliklərin tədris üsulunu da yazaq.

Elşad Eyvazlı:
– Başqa bir məsləyə keçək. Soyad sonluqları ilə bağlı məsələlər nə yerdədir?

Nizami Cəfərov:
- Bu işlə Mədəniyət Komitəsi məşğul olur. Bizim kompitensiyaya aid olan bir sahədir. Amma bu məsələlər Ailə Məcəlləsində təsbit olunacaq. Bu artıq mədəniyyət məsələsindən çox kənarlaşır. Yəni ümumi ictimai məsələyə çevrilib. Bu konkret olaraq ya mənim, ya da heç kimin adı ilə bağlı ola bilməz. Düzdü, bəzən mən daha çox danışdığıma görə, daha çox mənim üzərimə gəlirlər ki, bu məsələdə bu fikir doğrudur və yaxud doğru deyil. Vəziyyət də belədir.  Milli Elmlər Akademiyasında ayrıca komissiya yaradıldı. Komissiya artıq bir ildi iş aparır. Özü də çox intensiv iş aparır. Tez-tez toplantılarımız olur, onun əsasında ayrıca bir konsepsiya hazırlanıb. Azərbaycan Respublikasının Adlar və Soyadlar Dövlət İnformasiya Sisteminin yaradılması konsepsiyasıdır. Bunu Milli Elmlər Akademiyasının İnformasiya Texnologiyaları  İnstitutu hazırlayıb. Bizim apardığımız müzakirələr bax belə layihələndirilir, sistemə salınır və hər bir komissiya üzvünə təqdim olunur. Və biz bir daha yenidən baxırıq.
Əslində mahiyyət odur ki, Azərbaycanda “-ov”, “-yev”lə bitən soyadlar minumuma endirilsin. Çünki bu “-ov” “-yev” xüsusi olaraq 30-cu illərdə təkidlə azərbaycanlılara sırınmış bir şeydir. Düzdü ondan əvvəlki dövrdə də “-ov”, “-yev”lə bitən soyadlar olubdu.

Bununla bağlı müəyyən paralellik də olubdu. Həm Axunzadə, həm Axundov, həm Üzeyir Hacıbəyli, həm Üzeyir Hacıbəyov. Yəni bu cür paralelliklər də gedibdi. O əgər təbii saxlansaydı, məsələn, bu gün “-ov”, “-yev”lə bitən soyadların çəkisi Azərbaycanda 10-15 faiz ola bilərdi. Amma bu gün 80 faizdir. Bu gün Azərbaycanda “-ov” “-yev”li soyadlar 80 faiz, “-zadə” ilə olanlar 10 faizə qədər, “-li”, “-lı”, “-lu”, “-lü” ilə olanlar 10 faziə yaxındır. Yerdə qalanlar heç 1 fazi də təşkil də eləmir. Amma bir maraqlı məsələ var. Deyək ki, ən populyar soyad formalarından biri şəkilçisiz forma olub. Məsələn, Səməd Vurğun, Rəsul Rza, Mikayıl Müşfiq bunlar çoxdur. Amma bu cür şəkilçisiz soyadlar rəsmi olaraq bizim qeydiyyatlarımızdan keçməyib. Yəni Səməd Vurğun gedirdi, ancaq mütləq Vəkilov yazılırdı. Baxmayaraq ki, o soyad formaları zahirən populyardı, ancaq rəsmi qeydiyyatda yoxdur. Ədəbi təxəllüs kimi işlədiblər, amma rəsmi adlarına çevirməyiblər.
İndi də təkliflər də məlumdur. İndi mübahisə doğuran odur ki, “-ov”, “-yev”ləri təbii ki, azaltmaq lazımdır. Çox zaman vətəndaşlarımız bunu elə mexaniki, fərqinə varmadan qəbul edir. Demək fərqinə varmadan “-lı”, “-li”ni də, şəkilçisiz formanı da qəbul etmək olar. Biz bu ineksiyadan da istifadə etməliyik. Problem odur ki, milli forma kimi təqdim edəcəyimiz formatlar da çoxdur. Bu yaxşı hal deyil. Yəni, həm şəkilçisiz forma, həm “-oğlu”, “-soy”, “-gil”, “-lı”, “-li”, “-lu”, “-lü” formasını təklif edirik.
Rəsmi olaraq Akademiyanın Komisiyası bu təklifi edib. Amma indi bunlardan hansılar qəbul olunmalıdır, bax bu məsələrdə problemlər var. Deyək ki, “-zadə”ni biz təklif etməmişik. Şəxsən mənim fikrim budur ki, “-zadə” işlənməlidir. Çünki “-zadə”nin qarşısını almaq olmaz. Baxmayaraq ki, fars mənşəlidir, amma o farslaşdırma siyasətinin təzyiqi ilə əmələ gəlməyib. O elə əsrlər boyu mədəni təsir kimi işlənib, ona görə də onu biz qəbul edə bilərik. Amma komissiyanın təklifində “-zadə” yoxdur. Məsələnin bir mürəkkəbliyi odur ki, bunu yalnız bir Azərbyacan Respublikası üçün ya Prezidentin sərəncamı ilə, ya da Ailə Məcəlləsinə dəyişiklə  etməyə hüququmuz var. Bu təkliflərimiz milli baxımından o qədər əsaslı olmaldır ki, onu 10 milyona qədər azərbaycanlı yox, 50 milyondan da artıq azərbaycanlı qəbul edə bilə. Baxmayraq ki, bu Azərbaycan Respublikasının irəli sürdüyü bir hadisədir, amma həm də dünya azərbaycanlıları üçün də irəli sürülüb. O baxımdan geniş müzakirələrin olması vacibdir. Bununla bağlı geniş təlimlər aparılıbdı. Dünyanın müxtəlif ölkələrində soyadla bağlı qanunlar öyrənilibdir.
Tək soyadla deyil, adqoyma ilə də statistika təhlil olunub.

Elşad Eyvazlı:
- Yeri gəlmişkən, bəzi soydaşlarımızın çox maraqlı adları var- Traktor, Kombayn, Oktyabr və s.

Nizami Cəfərov:
- Dünyanın hər bir ölkəsində bu kimi adlarla bağlı qanunlarında şəxsi təhqir edəcək, xalqın mentalitetinə yad adların qoyulması qadağandır. Bütün dünyada belədir. O adlar təbii ki, çıxıb gedəcək.  Azərbyacanda elə bil ki, adqoyma mədəniyyəti, fantaziyası müəyyən qədər zəifləyib. Bu gün Azərbaycanda 40500 Əli adlı şəxs var. 35 minə qədər adamın adı Elçin, 33 minə qədər adamın adı Vüqar, 31 mindən çox adamın adı Anar, 30 minə qədər adamın adı Elnurdur. Sıralamanı İlqar, Elşən, Rəşad, Vüsal, Azər kimi adlar davam etdirir.Yəni mədəni təfəkkür, fantaziya genişliyi baxımından problem var.

Fərəh Əliyeva:
- Bəs qadın adlarında vəziyyət necədir?

Nizami Cəfərov:
- Azərbycanda 47 minə qədər Sevinc adı var. 40 min Günel, 35 min Leyla, Günay, 30 minə qədər Sevda , Vüsalə, Samirə, Könül, Təranə, Gülnar, Gülnarə, Kəmalə, Lalə, Arzu, Səbinə, Elmira adlı şəxslər var , 25 min qədər isə Aynur, Yeganə, Aysel adları var.

Elşad Eyvazlı:
- Nizami müəllim yeni ad icadetmə nə vaxtdan dayanıb.

Nizami Cəfərov:
- Sadaladığımı adlar statistikası Ədliyyə Nazirliyinin, Daxili İşlər Nazirliyinin rəsmi qeydiyyatından götürülüb. Bu vəziyyətə uyğun olaraq yeni adlar siyahısı hazırlayırıq. Mövcud olanlar və eyni zamanda daha hansı adlar qoyula bilər.
Məsələn, dağlarımızın, çaylarımızın hansı uyğun gələ bilər. Sonra dastanlarımızdan, yazılı ədəbiyatımızdan müxtəlif adlar seçib onların böyük bir siyahısını tərtib etmişik. Prinsip etibari ilə əgər Azərbaycanda 10 milyona qədər insan adı müəyyənləşdirsək, mümkün qədər çox ad lazımdır.

Elşad Eyvazlı:
- O yeni adlarla bağlı siz nəyi təklif edərdiniz?

Nizami Cəfərov:
- Elə adlar var ki, Cənubi Azərbaycada çox, Şimalda az qoyulub. Ümumtürk adlarınının qoyulmasını genişləndirmək lazımdır. Beynəlxalq adlar var ki, onlar qoyula bilər.

Elşad Eyvazlı:
- Əgər o qanun qəbul olunsa, belə çıxır ki, istədiyim, məsələn Traktor adını qoya bilərəm?

Nizami Cəfərov:
- O qadağa indi də var. Biz o qədər geniş ad siyahısı yaratmalıyıq ki, ad seçmək imkanı geniş olsun. Bizdə belə bir problem də var. Bu elə bir ənənədir ki, ona çox yaxşı da demək olmaz,  pis də demək olmaz. Deyək ki, uşağın adına ya anamın, ya atamın adını qoyuram, bax belə dəyişmir. Fantaziya genişlənmir, yeni ad formaları tapılmır. Bu məsələlər detalları ilə öyrənilibdi. Birdən-birə deyilmir ki, həə, gəlin belə edək.

Aqil Aslan:
- Hansı adları təklif edərdiniz?

Nizami Cəfərov:
- Məsələn, nəvəmin birinin adını Atilla, digərinin adını Alpər qoymuşam. Yəni bu tipli, mümkün qədər belə türk ənənəsindən gələn adlar qoymaq olar. Elə adlar olsun ki, türk fonetikasına uyğun olsun.
Azərbaycanda 3 min Sevinc Məmmədova, Əli Əliyev, 2500 Günel Məmmədova, 2400 Məmməd Məmmədov, Sevinc Əliyeva, 2400 Elçin Məmmədov var. Bu təkrarlanmada ən çox Məmmədov və Əliyev soyadlarıdır. Bir vaxtlat yadımddır, 50-ci illər olardı, bir statistika aparılmışdı. Əhmədov çox idi. Bizim kitablarda bu öz əksini tapırdı. Əhməd gəldi, Əhməd getdi. Hətta bir dəfə bizim əməkdaşlardan biri zarafatyana bir şey yazmışdı: Əhməd öldü. Ayrı adlar tapın da. Nə qədər Əhməd gəldi, Əhməd getdi yazmaq olar?

İlham Quliyev:
- Sevinc adı bəlkə də iqtisadi inkişafla bağlıdır..?

Nizami Cəfərov:
- Sevinc adı daha çox sosialist addır.

Elşad Eyvazlı:
– Sizin komitə bu məsələləri həll edə biləcək?

Nizami Cəfərov:
- Mədəniyyət komitəsinin bir spesifik cəhəti var. Vacib deyil ki, mütləq şəkildə qanun qəbul olunsun. Bu müddət ərzində müəyyən qanunlar qəbul edilib. Yəni bizim komitə Hadı Rəcəbliinin komitəsi deyil ki, nə müzakirə olundusa, dərhal qanun qəbul edilsin. Bizim komitənin hətta nəyisə müzakirə etməsi, müzakirəyə çıxartmasının özü də cəmiyyətə təsir edir. Mədəniyyət sahəsi ümumiyyətlə qanunvericilik üçün çox mürəkkəb olan bir sahədir. Burada çox şeyləri adət-ənənə müəyyənləşdirir ki, onu qanuna gətirmək mümkün olmur. Beş ildir ki, “Yaradıcı təşkilatlar və yaradıcı şəxslər haqqında” qanunu başa çatdıra bilmirik. Birinci oxunuşdan keçdi, müxtəlif problemlər çıxdı. Sözün açığı o qanun üzərində işləməyə başlayandan mən bilirdim ki, bunu başa çatdıra bilməyəcəyik. Amma hər halda müəyyən məsələlərə bunun təsiri oldu. Bizim cəmiyyətimizdə yaradıcı şəxs nədir, yaradıcılıq təşkilatları, qurumları maliyyələşdirilməlidirmi, ya yox? Maliyyələşmə necə getməlidir?  Əsas müzakirələrdi. Məsələn, deyək ki, şou biznes haqda qanun qəbul edirik. Bu qanunu qəbul etsək də, etməsək də eyni şeydir. Əsas odur ki, bu məsələyə diqqət yetirilsin. Hər halda cəmiyyətin yetirşdirlməsidə vacib şərtdir ki, bu məslələrə diqqət yetirilsin və ictimai beyin işləsin. Müzakirələrimizdə də bu məqam aparıcıdır.

Aqil Aslan:
- Yenə soyadlar məsələsinə qayıdaq. Ümumiyyətlə necə fikirləşirsiniz, yiyəlik şəkilçisinə mənsubluqdan qurtulmağın zamanı çatmayıbmı? Ola bilərmi ki elə şəkilçisiz soyad sonluğu qəbul edilsin? Yəni Türkiyədə olduğu kimi vətəndaşlıq əsas götürülsün...

Nizami Cəfərov:
- Ən çox mənim qəbul edəcəyim həmin formadır. Ən azından bizim ən böyük ziyalılarımız daha çox o formaya üstünlük veriblər. O daha uğurlu forma sayıla bilər. Türkiyədə də aparıcı forma odur. Bu Türkiyənin daxili işi kimi meydana çıxmış hadisə deyil. O zaman Azərbaycanda da, Orta Asiyada da  həmin ənənə var idi. Yəni bu ümumi məxrəcdən çıxan bir şeydir. Tükiyə ona sahiblik etdi. Çünki, müstəqil dövlət idi, qərarlarını özü qəbul edirdi. Biz müstəqil olmadığımıza görə qəbul edə bilmədik. Bizə hansı formanı qəbul elətdirdilərdisə, eyni formanı türkmənə də, qazağa, qırğıza da qəbul etdirdilər. Deyək ki, tatarlar, başqırdlarda müəyyən forma yaranmışdır. Hər halda bu Türk dünyası üçün də perspektivlidir ki, soyadlarda şəkilçisiz forma işlənsin.

İlham Quliyev:
- Siz niyə soyadınızı dəyişmirsiz?

Nizami Cəfərov:
- Mənim bir az yaşım keçibdir. Bu yaşdan, bu soyadla tanınandan sonra soyad dəyişmək mənə bir az yüngüllük gəlir. Bizim bəzi yazıçılar dəyişdi, mənə qəribə gəldi.

Elşad Eyvazlı:
- Ancaq cəmiyyət buna alışdı.

Nizami Cəfərov:
- Hə alışdı, o da var. Maşallah bizim cəmiyyət də hər şeyə alışır. Mənim özüm hələ alışa bilmirəm. Burada insan hüquqları məsləsi var. Bu yeni doğulan uşaqlara aid olunacaq.

İlham Quliyev:
-  Maraqlıdır uşaqlarınızın, nəvələrinzin soyadları necədir?

Nizami Cəfərov:
- Onlar dəyişiblər.

Elşad Eyvazlı:
- Bir müəllim kimi Milli Məclisin fəaliyyətinə 5 ballıq şkala ilə neçə qiymət yazardınız?

Nizami Cəfərov:
- Mən dərs deməyə başlayandan çox fərqləndirmə ilə getməmişəm. Mənə elə gəlir ki, tələbə ya bilir, ya bilmir. Ona görə də mən bilməyənə həmişə “4” qiyməti, bilənə “5” qiyməti yazmışam. Hərdən bir görmüşəm ki, tələbə faciəli vəziyyətdədir, onda “3” yazmışam. Bəzən görürsən ki, valideyn gəlir deyir ki, “bəs övladım tələbəniz olub. Özü də yaxşı oxuyub, “4” yazıbsınız”. Onda bilirəm ki, heç nə bilmir.
Parlamentə qiymət verəndə ya gərək “4”, ya da “5” deyəm. Mən iki çağırışda deputat olmuşam.

Elşad Eyvazlı:
- “4” vermək olar?

Nizami Cəfərov:
- Yox “5” vermək olar. Əvvəlki çağırışa “4” vermək olardı. O vaxtlar biz daha çox mübahisə edirdik. Özümüzü inandırmaq istəyirdik ki, bu belə olmalıdır.
İndi isə məsələn, deyək ki, bir deputat mənasız bir çıxış edəndə, daha heç kim ona açıq etiraz etmir. Eləcə gülür, yəni demək istəyirlər ki, “sən mənasız danışırsan. Sənin danışığında şəxsi maraqlar var. Müxalifətçiliyi boynuna götürmüsən, danışmasan da olar, bilirik nə deyəcəksən”.
İntellekt və təmkin bu çağırışda özünü göstərdi. Mənə elə gəlir ki, boş şeylər üstündə mübahisə olmur. Bunun da səbəbi Azərbaycanda gedən proseslərdir. Gözümüzün qabağında iqtisadi, mədəni inkişaf gedir, çatışmazlığımız barədə aydın təsəvvürümüz var. Artıq elə bir dövrdü ki, heç bir ictimai-siyasi qüvvə aldatma yolu ilə nüfuz qazana bilmir. Belə bir mühit əmələ gəlib. Bu da istər-istəməz parlamentə sirayət edir. Mən fikirləşirəm ki, hətta bu, seçkilərə də təsir edəcək ki, növbəti çağırışda indi millət vəkillərin mütləq əksəriyyəti yenə seçiləcək. Çünki müəyyən bir stabillik əmələ gəlib.

Elşad Eyvazlı:
– Parlamentdə dost qazana bildiniz?

Nizami Cəfərov:
- Belə deyək, dostluq müxtəlif formalardadır. Mən iş adamı deyiləm ki, kimlərləsə, işlə əlaqədar intensiv əlaqələrim olsun. Daha çox elm adamlarından Yaqub Mahmudovla, Hüseynbala Mirələmovla münasibətlərim var.

Elşad Eyvazlı:
- Hüseynbala Mirələmov Azərbaycan cəmiyyətində elə də qəbul olunmur. Deyirlər ki, onun əvəzinə əsərləri onun üçün kimsə yazır.

Nizami Cəfərov:
- Hüseynbala Mirələmov tələbə vaxtı qəzetdə işləyib. Onun orta məktəbdən yazdığı publisistik yazıları var. Elə şeylər deyilir, bəzən yazılır. Nə isə yazıçının da çox qəribə taleyi var. İsmayıl Şıxlı haqda da belə deyilib. Deyirdilər ki, “Dəli Kür” İsmayıl Şıxlının atasının əsəridir. Ancaq Hüseynbala Mirələmovun yazdıqlarının hamısında bir üslub var.

Elşad Eyvazlı:
– Hər kəsə “Ön söz” yazmaq sözün dəyərini aşağı salmırmı? Bəzən hansısa bir yazıçının əsərində sizin “Ön söz”ünüzü görürük.

Nizami Cəfərov:
- Ona da təbii baxmaq lazımdır. Məsələn, bu mənim bir müəllimlik təbiətimdən irəli gəlir. Əgər bu əsərin ziyanı yoxdursa, amma bəzən səni məcbur edirlər,  utandığından yazırsan ki, küsməsinlər, əl çəksinlər. Hüseynbala Mirələmovun əsərinə yazanda, “Gəlinlik paltarı” əsəri mənə çox təsir etmişdi. O romanın hardasa, 40-50 səhifəsini mən ixtisar etdim. Amma mövzu, problematika qeyri-adi idi.

Aqil Aslan
- Təhlil olunmalıdır?

Nizami Cəfərov:
- O ənənə həmişə olub. Məmməd Səid Ordubadinin əsərinin gözəlliyinə heç kim heç nə deyə bilməz. Amma Ənvər Məmmədxanlı onun romanını xeyli ixtisar edib. Belə hallar olur. Bədii əsər redaktə oluna bilər.

Elşad Eyvazlı:
- Bir dəfə bir şairin yubileyi di. Zəlmxan Yaqub onu necə təriflədisə, sonra tədbir qurtarandan sonra dedilər ki, Nizami Gəncəvinin yublileyi keçirilsə, hansı sözü deyək? Yəni söz qurtarıb? Hər yerə “Ön söz” yazanda sözünüz qurtarmır ki?

Nizami Cəfərov:
- Ədəbiyyat haqqında o məntiqlə də düşünmək olmur. Nizami haqda deyilən ayrı, sənin müasirin haqda deyilənlər isə ayrıdır. Bir adamı həvəsləndirməkdən ötrü mənasız bir adama deyirsən ki, “sən kişi adamsan”. Yəni ağlı başına gəlsin. İndi elə ədəbiyyatşünaslar, tənqidçilər də var ki, nə etsən də sənin kitabına “Ön söz” yazası deyil. O da yaşı deyil. Gərək o prosesdə iştirak edəsən, həvəsləndirəsən. Bu yazıçı, şair elədir ki, elə bil qadın xasiyyətlidirlər. Bunların gərək nazı ilə oynayasan ki, bir əsər yaratsın. Elə də qadınlarımız var ki, daha çox kişi xasiyyətlidirlər. Ümumiyyətlə, sənət adamlarının sığallanmağa ehtiyacı var. Sənət bunu tələb edir. Amma mən istedadı olmayana “Ön söz” yazmaram. Dostlarım da bunu deyir. Hətta elə dostlarımız olub ki, mən onun kitabına “Ön söz” yazmışam, sonra bir ayrısının təxminən o səviyyəli kitabına da “Ön söz” yazanda deyir “sən düz etmədin da”. Belə şeylər də olub. Amma özüm bilirəm ki, yazdıqlarımdan nə yaxşıdır, nə pis.

Elşad Eyvazlı:
- Digər dostlarınız kimlərdi?

Nizami Cəfərov:
- Hadı Rəcəbli, Ziyad Səmədzadə, Fəttah Heydərov, Səyavuş Novruzov. Onlarla çox yaxın münasibətlərimiz var. Bir də kampaniya dostluğu var. Bir yerə yığışmaq, yeyib-içmək. O baxımdan dostlarım çox deyil. Onlar univesitetdən formlaşıbdır deyə, daha sonra o kampaniya Milli Məclisdə genişlənə bilməyib. Elə adam var ki, sən onunla yol gedə bilərsən, məclislərdə çıxış edə, polemika apara bilərsən. Ancaq yeyib-içə bilməzsən. Çünki onu görəndə sənin iştahan qaçır.

Rəşad Baxşəliyev:
- Bəs deputat olmayanlardan dostlarınız kimdir?

Nizami Cəfərov:
- Həmid İmanov, universitetdə Fəlsəfə kafedrasının müdiridir.

Aqil Aslan:
- Yaman rüşvətxordur...

Nizami Cəfərov:
- Həmid İmanovun rüşvətxorluğunu bilmirəm. Heç indi rüşvət verən də yoxdur ki, alsın. O, gədəbəylidir. Demək, bir dəfə məclislərin birində dedilər ki, Gədəbəy yeganə yerdi ki, orada dilənçi yoxdur. Mən də dedim, mən biləni ona görə deyil. Ona görədir ki, Gədəbəydə adama pul verən yoxdur.
Sonra Vaqif Cəfərov var. Həkimdir, dostumdur. Vaxtilə Respublika Xəstəxanasının baş həkimi idi. Bax belə dostlarım var. Onları görən kimi adamın ağlına ancaq yeyib-içmək düşür. Amma oturanda da müzakirələr, elmi söhbətlər olur.
Biz həmişə dərsdən sonra gedib geniş müzakirələr aparırdıq.
Coğrafiya fakültəsinin dekanı Müseyib Müseyibov var, o, çox görkəmli alimdir. O dedi ki, “mən də sizinlə gedirəm”. Amma onun elə yeyib-içməyi yoxdur. Nə isə gedib oturduq. Sonra Müseyib müəllim dedi ki, “bir məsələ var. Azərbaycanın bəzi rayonları - Ağstafa, Qazax, Tovuz Avropaya düşür”. Dedim “ay Müseyib müəllim siz ciddi adamsınız, böyük alimsiniz bu nə deməkdi?
Dəqiq bilirik ki, Qafqaz sıra dağlarından sonra Avropa qurtarır, Avropa Qafqaz sıra dağlarının o tərəfində qalır”. Dedi “yox. Bir təsnifat da var, yerin altında piltələr var. Avropa piltəsi gəlir Tovuzda qurtarır”. Həmid müəllim də gədəbəylidir. Dedi “Gədəbəydəmi düşür Avropaya”, Müseyib müəllim də dedi “yox”. Dedim “Müseyib müəllim, sən Allah Gədəbəyi Avropya salma, çünki onda Qazaxın, Ağstafanın da Avropaya düşdüyünə inanmayacaqlar”.
Həmid müəllim dedi ki, “sən nə danışırsan. Gədəbəyin mis mədənləri var, kapitalizm orada inkişaf edib”.
Sonra Müseyib müəllim də həvəsləndi, məqalə yazdı. Dedim ki, mənim üçün fərqi yoxdu, təki Ağstafa Avropaya düşsün. Bu deputat marağından irəli gələn məsələdir. Nə isə məqaləni yazdı, çap etdirdik. O vaxt yazı xəritə ilə “Yeni Azərbaycan” qəzetində çıxdı.
İndi Müseyib müəllimlə Həmid müəllim olub düşmən. Həmid müəllim Müseyib müəllimin xəritəsinə də söydü. Müseyib müəllim də üzüyola adamdır. Deyir “Həmid müəllim, bu Ceyrançölü düşür Avropaya, Gədəbəyin də malı- heyvan qışda orada olur. Onlar düşürlər də, ta neyləyirsən”. Həmid müəllim də dedi ki, “nətər yanı, mənim malım heyvanım Avropada olur?”. Nə isə bu da əsaslı bir şey olmadı. Ondan sonrakı vaxtlarda da Müseyib müəlim dedi “mən sizinlə gedim”. Həmid müəllim dedi ki, “yox bunu kampaniyamıza daxil etməyək”. Müseyib müəllim də elə xəritəsinin güdazına getdi.

Rəşad Baxşəliyev:
- Sizdə kompleks var?

Nizami Cəfərov:
- Məndə iki kompleks var. Atam Ermənistandan gəlib, anam Qazaxın Qıraqkəsəmənindəndir. Bunu zarafatla demişdim. Nə vaxt ki, ermənistanlı kompleksi güclənir. o saat elmlə məşğul olmaq, siyasi intriqalara müdaxilə etmək istəyirəm, dövlətçilik təfəkkürüm oyanır, elə ki, qazaxlı damarım tutur, saza qulaq asmaq, ədəbiyyatla məşğul olmaq istəyirəm.

Elşad Eyvazlı:
- Bunların hansı tez-tez olur?

Nizami Cəfərov:
- Onu bilmək olmur, gah o güclənir, gah bu. İstər istəməz iki kompleks daşıyırsan, bu səndən asılı deyil. Onu o mənada demişdim.

İlham Quliyev:
– Yadımdadı, biz yalnız Atatürk Mərkəzinin açılışında sizi qalstuklu görmüşük, qalan vaxtlar taxmırsınız.

Nizami Cəfərov:
- Rəsmi tədbirlərdə çox vacibdirsə, onda mən məcburam qalstuk taxam. Əgər Prezident gəlirsə, onu qarşılayacağıqsa, şübhəsiz qalstuk da mütləq olmalıdır.

Elşad Eyvazlı:
- Xoşunuz gəlmir, yoxsa necə?

Nizami Cəfərov:
- Vallah məndən hər dəfə soruşurlar. Amma hələ dəqiq müəyyənləşdirməmişəm ki, niyə məndə qalstuka maraq olmur. Məsələn, atam, əmim müəllim idi. Onlar həmişə qalstuklu olublar.

Aqil Aslan:
- Deyirlər qalstuk yəhudilərlə bağlıdır...

Nizami Cəfərov:
- Onu qəlizləşdirmək də olmaz. Əlbəttə, qalstuk mədəniyyətdir, gərək taxasan. Amma məndə alınmayıb.

İlham Quliyev:
- Otağınızda saz var, ifa edə  bilirsiniz?

Nizami Cəfərov:
- Yox, bunu dostum gətirib. O tez rəhmətə getdi. Elə bir xatirə kimi saxlayıram.

Aqil Aslan:
- Nizami müəllim, hər şeydən danışdıq bir az da şou-biznesdən danışaq. Buna necə baxırsız. Bu barədə qanun qəbul olunacaq?

Nizami Cəfərov:
- Fikiləşirəm ki, o vaxt səhv etmədk ki, qanun qəbul edirik deyib, bu məsələni müzakirəyə çıxardıq. Müəyyən qədər televiziyalara təsir etdi. Şou-biznes bütün dünya üçün marqlı olan hadisədir. Şou-biznessiz incəsənəti təsəvvür etmək mümkün deyil. Amma keyfiyyət məsələsi var ki, o keyfiyyətə cavab versin. Lağlağı, yüngüllük çox da olmasın. İnsan istirahət etmək istəyir, ona görə də marağı var. Bu maraqlar da belədir. İnsanı özbaşına buraxsan, onun narkomaniyaya da, digər qəbul olunmaz işlərə də marağı olacaq. İstər-istəməz həmişə müəyyən maraqların qarşısı alınmalıdır. Fikir verin, hamımız çaılışırıq ki, qanunlar qəbul edək. Eyni zamanda dünyanın hər yerində ən nüfuzlu orqanlar polis, prokurorluq və məhkəmədir. Yəni qanun yaranandan qanunu qorumaqadan ötəri qüvvələr də yaranır. Əslində mahiyyət odur ki, əgər qanun yaranırsa, bu qanun insanın təbiətindən, istəyindən yaranır, cəmiyyətin birgə yaşayış normalarının tənzimlənməsinin nəticəsidir. İstər-istəməz hər insanda buna maraq olmalıdı. Amma görürüsünüz nə qədər qanunu pozanlar meydana çıxır. Odur ki, müəyyən qadağalar qoyulmalıdır. O qadağaları da xüsusilə mədəniyyət və incəsənət sahəsində qanunla qoymaq çox çətindir. Məsələn, belə bir qeyri-adi şey fikirləşmək olar ki, zəif əsər yazan yazıçı həbs olunsun. Amma adama gülünc gəlir. Amma zəif, pornaqrafiya elementləri ilə əsərlər yazan, bizim bəzi yazıçılar var, onun da tənqidi, ictimai qınağı var.
Şou-biznesə baxmaq lazımdır. Amma deyim ki, son illər bu sahədə inkişaf, tərəqqi var. Beynəlxalq standartları, təcrübəni qəbul etmək var. Həddən artıq yüngül texnologiyalardan yavaş-yavaş qaçırlar. Bir vaxtlar yadımdadır, sorğular aparırdıq. Orta məktəbdə yuxarı siniflərin böyük əksəriyyəti müğənni, aparıcı olmaq istəyirdi. Tam keçməsə də, o dövr keçdi. Dəyişiklik var, intellektə maraq yüksəlib. Amma təbii ki, mədəniyyət haqqında qanun üzərində  iş gedir. Gələcəkdə yəqin ki, Mədəniyyət komitəsi kimlərin təmsil olunmağından asılı olmayaraq o qanunu, yeni təkmil variantda qəbu edəcək. Orada şou-biznes haqda maddə də olacaq. Müxtəlif sahələrlə bağlı qanunlar qəbul etdik. Deyək ki, kinematoqrafiya, teatr, kitabxana işi lə bağlı qanunlar qəbul etdik. Mənə elə gəlir, bunları daha çox Mədəniyyət Məcəlləsi şəkilində birləşdirmək lazımdır. Son dövrlər qanuna gətirə biləcəyimiz məsələrdən biri incəsənət əsərinin istehlakı ilə bağlıdır. İncəsənət əsəri mütləq bazar şəraitində fəaliyyət göstərir. Alınır, satılır. Deyək ki, orta əsrlərdə yaradılmış böyük rəssamlıq əsəri, yaxud əlyazma çıxardılır ortaya, çox baha qiymətə satılır. Çox maraqlıdır ki, onun sənət əsəri olaraq dəyəri məhz pulla müəyyənləşdirilir. Biz də bundan kənarda qala bilmərik. Burada da prodüsser insitutu çox vacib bir məsələlədir. Sənət əsəri satılmırsa, sənətkar yaşaya bilmir. Sənətkarı nə qədər dövlət təminatı ilə təmin etsən də, onun yaradıcılıq potensialının reallaşmasına lazımı şərtləri verə bilməz

Elşad Eyvazlı:
- Cəmiyyətdə belə bir fikir var ki, Milli Məclisin komitələri müəyyən qurumlarla hansısa razılaşmaya girir, qanunlar yazıb qazanır. Yəni sizə müraciət edən olubmu?

Nizami Cəfərov:
- Mədəniyyət komitəsi həmişə çalışıb ki, Yazıçılar Birliyinə, Rəssamlar İttifaqına, Bəstəkarlar İttifaqına ayrı-ayrı yaradıcı şəxslərə mümkün qədər kömək edək. Yən cibimizdə pul olanda, hətta onlara veririk. Ya bir imkanlı adamdan xahiş edirik ki, filankəsin kitabının çapına kömək etsin. Yəni bizim özümüzün faydalanmaq mexanizmimiz yoxdur, bunun əvəzində bir mənəvi hörmət qazanırıq. Yaradıcı aləmin hörmətini qazanmaqdan gözəl heç nə yoxdur.

Elşad Eyvazlı:
– Qarşıdan parlament seçkiləri gəlir, namziədliyinizi vermək fikriniz var?

Nizami Cəfərov:
- Hər kəs istəyər ki, millət vəkili olsun. Yəni ondan şərəfli iş təsəvvür etmək çətindir. Amma mən Yeni Azərbaycan Partiyasının üzvüyəm. Bu qərarı partiya birinci növbədə özü qəbul etməlidir. İki dəfə seçkidə də partiyanın nümayəndəsi kimi deputat seçilmişəm. Üçüncüdə baxacaqlar, daha yaxşı namizəd tapsalar, mən də baxacam ki, daha yaxşıdır o zaman güzəştə getmək olar.

Elşad Eyvazlı:
- Əgər tapılan şəxs daha yaxşı namizəd deyilsə..?

Nizami Cəfərov:
- Yaxşı namizəd olmasa da, güzəştə gedəcəm. Partiyada ixtilaf salan adam heç vaxt irəli gedə bilməz. Məsləhət biləcəklərsə, seçkiyə gedəcəm.

Elşad Eyvazlı:
- Partiya ilə bağlı qeyd etdiniz. Gədəbəyli deputat Nazim Məmmədov deyir ki, partiya istəməsə də, namizədliyini verəcək. Bu necə olacaq?

Nizami Cəfərov:
- Partiya intizamı var, axı.  Sən özünü birdən fövqəladə bir hadisəyə çevirmək istəsən, istər-istəməz məğlub olacaqsan. Partiyanın məsləhətinin ziddinə kimsə, namizədliyini verəcəksə, partiya onu müdafiyə etməyəcək.

Elşad Eyvazlı:
- Partiyalar dəbdən düşürlər
.
 
Nizami Cəfərov:
- Partiyalar heç vaxt dəbdən düşə bilməz. Partiya cəmiyyətdə mobil bir qurumdu. Partiya səni müdafiə edirsə, bu, sənin uğurunun 70-80 faizini təmin edir. Bir də var, sən müdafiə olunmursan, 70-80 faizlik gücə qarşı müqavimət göstərirsən, nə nəticəsi ola bilər..?

Elşad Eyvazlı:
- Bu gün Yeni Azərbaycan Partiyası hakim partiyadır. Nazirlərin təyin olunmasında, vəzifə bölgüsündə Yeni Azərbaycan Partiyasının nə qədər rolu var?

Nizami Cəfərov:
- Şübhəsiz rol böyükdür. Yeni Azərbaycan Partiyası deyəndə, onun bir icra sistemi var. Bir də Yeni Azərbaycan Partiyasının lideri Azərbycanın Prezidentidir. Təbii ki, nəticə etibarilə parlament seçkiləri Prezident seçkilərindən sonra ən mühim bir məsələdir. Burada Prezidentin mövqeyi mütləq nəzərə alınmalıdır. Prezidentlə hesablaşmamaq, ölkənin başqa məsləsini qeyri-ciddi müzakirələrin obyektinə çevirmək omaz. Ona görə də Yeni Azərbaycan Partiyasının mövqeyi deyiləndə, birinci növbədə Prezidentin mövqeyi nəzərdə tutulur. Çünki, o cəmiyyətdə, partiyada gedən prosesləri, partiyanın cəmiyyətdəki rolunu çox yaxşı bilir. Ona görə də kadr seçimində mövqe nəzərə alınmır. Amma deyək ki, bu gün keyfiyyətli olan kadr sabah lazımı şəkildə tələbləri ödəməyə bilər. Onda da daha münasib kadrlar seçilməldir. Yəni bu elə deyil ki, partiya  daxilində və ya başqa məsələdə elə sən mənim dostumsan, işi də bacarmırsan. Elə bacarmaya-bacarmaya da iş aparcaqsan.

Elşad Eyvazlı:
- Bunu 91-lərə aid etmək olar?

Nizami Cəfərov:
- 91-lər hər halda çox böyük işlər görüblər, ciddi nüfuz sahibidirlər. Bəzən görürsən ki, 91-lərin içərində elələri olur ki, onlar şəxsi iddiaları ilə çıxış etməyə başlayırlar. Sən şəxsi iddianla o həddə kimi çıxış edə bilərsən ki, 91-lərdən olma missiyanı inkar etməyəsən. Onu inkar edəcək qədər şəxsi iddialar qoyursansa, səni qəbul etmək artıq çətindir. Hər iş elədir.

Aqil Aslan:
- Yenə də şou-biznesə qayıdaq. Maraqlıdır şou-biznesdə hansı müğənniləri bəyənirsiniz?
Elə bir müğənni varmı ki, onun geyimini və davranışını bəyənmirsiniz, amma səsinin vurğunusuz?

Nizami Cəfərov:
- Mən daha çox ayrı-ayrı müğənniləri yox, onların ayrı-ayrı ifalarını qiymətləndirə bilirəm. Məsələn, Röya həqiqətən böyük sənətkardır. İstedadlıdır. Elə manhnıları var, böyük sənət əsəridir, amma elə mahnıları da var ki, ya da hərəkətlərində müəyyən elementlər var ki, mən qəbul edə bilmirəm. Amma kimsə desə ki, hansısa bir ciddi, intellektli, düşüncəli adam heç vaxt Röyanı istəyə bilməz, bu da məntiqsizlikdir.
Azərin bir ayrı tipdir. O ciddiliyi ilə, milli hissləri oyadan mahnıları ilə çox qiymətli sənətkardır. Eləcə də başqaları. Hər oxuyanda nə isə üstün cəhət var. Aygün Kazımovanın elə mahnıları var ki, çox gözəldir. Səsi gözəl, istedadlıdır. Amma elə mahnıları da var ki, kiminsə üçün çox gözədir, amma mənim üçün maraqsızdır.
Məsələn, Murad Dadaşov. Müxtəlif verilişlər aparır. Hiss edirsən ki, o da bizim reallığımızla bağlıdır. Dünyanın məşhur şoumenləri öz üzərlərində çox işləyirlər. Amma bizdə belədi, gah o, gah bu veriliş. Bir az da bazarın geniş olmaması, bunlar məcbur edir ki, üzərində işləmədən daha çox ucuz şeylərə müraciət edəsən. Amma heç kim dana bilməz, Murad Dadaşov istedaddır. Özü də nəhəng istedaddır.

Bəzən isə ya bir aparıcı, ya bir müğənni yüngül, xoşa gəlməyən hərəkətlər edir. Ona görə onlara qarşı etirazlar əmələ gəlir və bu etirazlar da ümumiləşir bütövlükdə şou-biznes üzərinə gedir. Amma ayrı-ayrılıqda bunların mütləq əksəriyyəti çox istedadlı insanlardılar. Görünür müəyyən qədər də mühitdə keyfiyyəti yaxşılaşdırmaq lazımdır ki, şərait olsun. Şərait olmayanda da, istedad da ən ucuz yola gedəcək.
Məsələn Dostoyevski, romanlarının çoxunu pul qazanmaq üçün yazırdı. Hətta Qonçarov onun əsərlərini “Sovremennik” jurnalında çap edəndə Dostayevski tez-tez gəlib Qonçarovdan borc istəyirmiş. Qonçarov da hər dəfə pul verib, borcla onu təzyiq altında saxlayıb, məcbur edirmiş ki, əsər yazsın. O da borcunu qaytarmaq üçün əsər yazırmış.

İlham Quliyev:
- Bizdə vəziyyət necədir?

Nizami Cəfərov:
- Bizdə də elədir. Vaqif Səmədoğlu vaxti ilə maraqlı tamaşalar yazırdı. Mənə elə gəlir ki, qanorar almaq üçün yazıb, amma gözəl yazıb.

Rəşad Baxşəliyev:
- Niyə onda deputatlığa gəlib, aktiv deyil. Susanlardandı..

Nizami Cəfərov:
- Vaqi Səmədoğlu böyük nüfuzdur. Avropa Şurasında iştirak edib. Hər halda onun parlamentdə olmağı vacib məsələdir. Bizim parlamentdə heç danışmayan deputatlara daha çox hörmət edirəm, nəinki çox danışan deputatlara. Elə deputatlarımız var ki, hər şeydən danışırlar. Özü də dəqiq bilirlər ki, onların sözləri nəzərə alınmır və iki qəpiklik əhəmiyyəti yoxdur.

Aqil Aslan:
- Nizami müəllim, o çox danışan deputalardan biri də Qənirə Paşayevadır. Onun da paralamentə təqdim etdiyi bir qanun layihəsi var idi. Siqaretin ictimai yerlərdə çəkilməməsi ilə bağlı. Bayaqdan fikir verirəm, 4 dənə siqaret çəkmisiniz. Bir siqaret çəkən adam kimi bu qanunun tərəfdarısınızmı?

Nizami Cəfərov:
- Qənirə xanım bəlkə də bir az çox danışır, amma gördüyü işlər də çox əhəmiyyətlidir. Elə işlər var ki, həqiqətən Qənirə xanım onları təkbaşına görür. Bir az da qoy danışsın, elə ciddi problem deyil. Qaldı ki, siqaretə, Qənirə xanım hər dəfə görür ki, mən siqaret çəkirəm, hər dəfə də deyirəm “Qənirə xanım bu qanunu bəlkə bir az yubadaq”. O da hər dəfə israrla deyir ki, “nə qədər mümkündür o qədər tez edəcəyik”. Təki qanun qəbul olunsun, biz də özümüzü yığışdıraq, o da vacib şeydir.

Elşad Eyvazlı:
- Nizami müəllim çox danışanlar olmasa, Milli Məclis necə keçinər?

Nizami Cəfərov:
- Elə parlament sözünün mənası danışmaqdı da. Onun da yaxşı bir zarafatı var. Avropada bunun adı parlamentdir, yəni ki, danış, Rusiyada Duma, yəni fikirləş. Nə fikirləşirsənsə, fikirləş amanın günüdür, danışma. O da Cəlil Məmmədquluzadənin şərhidir.

İlham Quliyev:
- Bizdə də məclisdir.

Nizami Cəfərov:
- Hə, bizdə məclisdir. Məclis də elə bir şeydir ki, orada şuluqluq da, dava-dalaş da ola bilər. Hər halda güman edirəm ki, nə çox danışmaq, nə də ki heç danışmamaq bir şeydir. Ehtiyac olanda danışmalısan. Milli Məclis elədir ki, vaxt dolmalıdır. Bu üçüncü çağırışda bir yaxşı ənənə qoyuldu ki, həddindən artıq standartlara əməl etmək yox, yəni formalizm yox. Müəyyən qədər sərbəstlik verildi, iclasların sayı azaldıldı, müzakirələr süni şəkildə uzadılmadı.

Elşad Eyvazlı:
- Siyasi məsələlərdən bir az uzaqlaşaq, keçək futbola. Nizami müəllim futbolla aranız necədir?

Nizami Cəfərov:
- Birinci sinifdən onuncu sinifə qədər mən futbol oynamışam. Həmişə də komandanın kapitanı  olmuşam. İndi də futbol oyunlarına baxıram. Dünya Çempionatını izləyirəm.

Elşad Eyvazlı:
- Hollandiya, yoxsa İspaniya, sizcə hansı qalib gələcək?

Nizami Cəfərov:
- Onların ikisi də güclü komandadır. Amma mən Almaniyaya azarkeşlik edirdim. Mənə elə gəlirdi ki, Almaniya dünya çempionu olacaq. Həm də orda türk futbolçular var, mənim üçün çox maraqlıdır.  Düşünürdüm ki, Almaniya olmasa, heç olmasa Argentina, Braziliya çempion olsun. Nə isə, bu yarımfinal oyunları mənim xoşuma gəlmədi. Hollandiya ilə Uruqvayın oyunu heç nə idi.

Elşad Eyvazlı:
- Maradona maraqlı bir fikir söyləmişdi. Deyir ki, “oyun futbolçularadan asılı deyil, onun taleyini başqa məsələlər həll edir”.

Nizami Cəfərov:
-Elə bir  şöz demişdi. Bir maraqlı şey də olmuşdu. Platini demişdi ki, “bəs Marodana bir futbolçu kimi möhtəşəm idi, amma məşqçi kimi bir şey deyil”. O da ona yaxşı bir cavab vemişdi ki, “Platininin fransız olmağı elə bəsdir. Fransızlar qeyri-ciddidirlər”.
Təbii ki, oyunu siyasət də müəyyənləşdirir, müəyyən maliyyə məsələləri də təsir edir.


Söhbəti qələmə aldı Təhminə Paşayeva

Youtube
Kanalımıza abunə olmağı unutmayın!
Keçid et
Ukraynadan Rusiyaya ardıcıl zərbələr: Vəziyyət kritikdir