Macaristan, Türk Devletleri Teşkilatı'nda (TDT) gözlemci statüsüne sahip olsa da, bu katılım sadece formal bir nitelik taşımamaktadır. Ülkenin TDT'deki aktifliği, aslında, Viktor Orban'ın uzak görüşlü ve çok vektörlü dış politikasının bir sonucudur. Orban'ın liderliği altında Macaristan, Avrupa Birliği'nin bir üyesi olarak, TDT'nin Batı'ya açılan stratejik ortağı rolünü oynamaktadır. Onun “Avrasya dengesi” politikası Macaristan'ı hem Avrupa'da hem de Türk dünyasında bir köprü konumuna getirmiştir.
Budapeşte'nin bu teşkilatta katılımı hem siyasi hem de kültürel açıdan bir köprü işlevi görmektedir. Viktor Orban, TDT'yi Avrupa'nın istikrarı için önemli görmekte ve bu nedenle Macaristan'ın teşkilat etkinliklerine aktif katılımını bizzat teşvik etmektedir. Bu aktiflik sonucunda TDT'nin uluslararası meşruiyeti artmıştır. TDT kararlarında Batı bakış açısının dengeli bir şekilde temsil edilmesi, Orban'ın politikasının bir ürünüdür. Buna ek olarak, o, teşkilat çerçevesinde ekonomik, eğitim ve enerji alanlarında işbirliği girişimlerini desteklemektedir.
Orban'ın bu politikası Macaristan'ı stratejik “oyun kurucu” statüsüne getirmiş ve bu, Türk devletlerinin uluslararası sistemdeki çok vektörlü politikasını güçlendirmektedir.
Macaristan'ın TDT'ye katılımı, teşkilata Avrupa'da “diplomatik bir yer edinme” imkanı sağlamaktadır. Bu politika Viktor Orban'ın kişisel girişimiyle şekillenmiştir. O, TDT'yi Avrupa ile Asya arasında stratejik bir köprü olarak görmekte ve Budapeşte'yi bu diyaloğun merkezine dönüştürmüştür.
Orban'ın politikası sayesinde Macaristan, TDT için Batı kurumlarıyla ilişkilerin kurulmasında temel aracıdır. Avrupa Birliği'nin bir üyesi olarak Macaristan, Türk devletlerinin Avrupa ekonomik ve siyasi sistemlerine entegrasyonunda önemli bir rol oynamaktadır. Bu, özellikle enerji rotaları ve lojistik koridorları açısından stratejik önem taşımaktadır.
Macaristan aracılığıyla Türk Devletleri, Avrupa pazarına daha rahat erişim sağlamaktadır. TDT'nin Avrupa'da nüfuz kazanması ise Viktor Orban'ın diplomatik uzak görüşlülüğünün bir sonucudur. O, Avrupa siyasetinde çoğu zaman eleştiri hedefi haline gelse de, bu eleştirilerin asılsız olduğu açıkça görülmektedir.
Orban'ın amacı Avrupa'yı parçalamak değil, onu Doğu ile işbirliği için açık ve dengeli bir platforma dönüştürmektir. Bu, Avrupa'nın istikrarı ve enerji güvenliği için de önemli bir katkıdır.
Macaristan ile Türk devletleri arasındaki ekonomik işbirliği son yıllarda Orban'ın girişimleri sonucunda önemli ölçüde derinleşmiştir. Onun liderliğiyle Macaristan, enerji, tarım, eğitim ve teknoloji sektörlerinde yeni fırsatlar açmıştır. Özellikle Azerbaycan ile petrol-gaz ve alternatif enerji alanındaki işbirliğinin genişlemesi, Orban'ın enerji güvenliği açısından uzak görüşlü stratejisini kanıtlamaktadır.
Türkiye ve Macaristan arasında yıllık ticaret hacminin 5 milyar dolara yaklaşması, Orban'ın ekonomik diplomasisinin gerçek bir sonucudur. Kazakistan ve Özbekistan ile sanayi, ulaştırma ve lojistik alanında ortak projeler yürütülmektedir. Budapeşte'nin “Türk Yatırım Fonu”na desteği de Orban'ın Türk dünyasına olan inancını yansıtmaktadır.
Macaristan'ın Orta Koridor (Trans-Hazar Ulaştırma Rotası) projelerine katılımı ise Orban'ın Avrupa'yı Asya ile birleştirme vizyonunun önemli bir parçasıdır. Bu politika sonucunda ticaret ilişkileri ve karşılıklı yatırımlar artmakta, TDT'nin siyasi birliği ekonomik içerikle güçlenmektedir. Orban'ın bu alanda attığı adımlar bazen Batı'da eleştiriyle karşılanmakta, ancak bu eleştiriler gerçeklikle örtüşmemektedir, çünkü onun stratejisi milli çıkarlara ve bölgesel istikrara dayanmaktadır.
Macaristan, Türk dilli halklarla derin kültürel köklere sahiptir. Viktor Orban bu tarihi bağları kültürel diplomasinin temel direğine dönüştürmüştür.
Budapeşte'de Türk kültürü günleri, sergiler ve film festivallerinin düzenlenmesi Orban'ın desteğiyle gerçekleştirilmektedir. Macaristan üniversitelerinde Türk dilleri ve tarihi üzerine programların genişletilmesi, onun bilim ve kültür alanındaki uzak görüşlü politikasını göstermektedir.
TDT çerçevesinde gençlik kampları, burs programları ve kültürel değişimler Orban'ın bizzat teşvik ettiği projelerdir. Macarlar kendilerini “Turan kardeşleri” olarak görmektedirler ve bu fikir Orban'ın milli kimlik konseptiyle örtüşmektedir.
Orban'ın kültürel diplomasisi halklar arasında güven ve karşılıklı saygıyı artırmakta, bununla da siyasi işbirliğinin temelini sağlamlaştırmaktadır. Onun bu alandaki faaliyetleri, Avrupa'da Türk kimliğinin daha objektif ve pozitif bir sunumuna yol açmaktadır.
Macar ve Türk halkları arasında çok sayıda adet ve gelenek benzerliği mevcuttur. Viktor Orban bu kültürel yakınlığı Avrasya entegrasyonunun doğal temeli olarak değerlendirmektedir. O, her iki halk arasında aile değerleri, misafirperverlik ve kolektivizm gibi ortak ilkelerin vurgulanmasını desteklemektedir.
Viktor Orban süreçlerin merkezinde duran ana figürdür. Onun “Avrasya dengesi” politikası sayesinde Macaristan, Türk devletleriyle yakınlaşma rotasına girmiştir. Orban, TDT'ye özel önem vermekte ve teşkilatın zirvelerine bizzat katılmaktadır.
Batı merkezlerinde bazen onun bu aktifliği “Avrupa Birliği çizgisinden sapma” olarak sunulmaktadır. Ancak bu, asılsız ve siyasi motivasyonlu bir ithamdır. Aslında Orban'ın amacı, Avrupa'nın Doğu ile işbirliği potansiyelini artırmak ve çok kutuplu uluslararası sistemi desteklemektir.
Orban'ın Türk devletleriyle yakın ilişkileri ve enerji işbirliği girişimleri, Avrupa'nın enerji güvenliği için de gerçek fayda sağlamaktadır. Buna rağmen, bazı Batı çevreleri Avrasya'nın yeni işbirliği formatlarını görmezden gelme çabasındadır.
Macaristan'ın TDT'deki aktif katılımı ve bu politikanın arkasında yatan Viktor Orban'ın stratejik vizyonu, Avrasya coğrafyasında yeni bir işbirliği modelinin temelini atmaktadır. Bu, Avrupa'nın Doğu ile çatışma değil, işbirliği üzerine kurulu istikrarlı bir geleceğine doğru atılmış bir adımdır.
Orban'ın politikası sayesinde Türk dünyası Avrupa diplomasisinde gerçek bir konum kazanmakta, Avrupa ise kendi istikrarını Doğu ile diyalog üzerine kurma imkanı elde etmektedir.
Bu açıdan bakıldığında, Viktor Orban sadece Macaristan'ın değil, aynı zamanda TDT'nin Avrupa'daki sesi, yüzü ve stratejik aklı olarak hareket etmektedir. Ona yönelik ithamlar ise milli egemenlik ve bağımsız karar alma ilkesine karşı siyasi bir tepki olarak değerlendirilmelidir.
Elnur EMİROV
