Hükümet ülkeye otomobil ithalatıyla ilgili yeni vergi değişiklikleri uygulayacak. Karara göre, gelecek yıldan itibaren ithal edilecek 7 yaşından büyük benzinli otomobillerin özel tüketim vergisi 1,5 kat, dizel motorlu otomobillerinki ise 2 kat artırılacak. Aynı zamanda, bu zamana kadar belirli indirimler uygulanan elektrikli otomobiller KDV'ye tabi tutulacak, hibrit otomobiller için ise mevcut vergi indirimlerinin kaldırılması öngörülüyor.
Bu değişikliklerin otomobil pazarında fiyatlara, alıcı talebine ve genel olarak pazarın dinamiklerine önemli etki edeceği dışlanmıyor. Karar, otomobil pazarında pahalılığa da neden olacak mı?
Modern.az'a yaptığı açıklamada hukukçu, ulaşım uzmanı Ərşad Hüseynov, genellikle her yılın sonunda Vergi Kanunu'nda değişiklikler yapıldığını ve bu değişikliklerin bir sonraki yıldan itibaren yürürlüğe girdiğini belirtti.
“Gelecek yıldan itibaren içten yanmalı motorlu binek otomobillere uygulanacak özel tüketim vergilerinde önemli değişiklikler öngörülüyor. Halihazırda yürürlükte olan kurallara göre, ithal edilen otomobillerin özel tüketim vergisi hem üretim yılına hem de motorun hacmine göre hesaplanmaktadır. Eğer binek otomobilinin üretim yılı 7 yıldan fazlaysa, benzin motorlu otomobiller için bu gösterge 1.2 katsayısı, dizel motorlu otomobiller için ise 1.5 katsayısı ile hesaplanır.
Örneğin, yeni benzin motorlu bir otomobil için özel tüketim vergisi 10 bin manatsa, yaşı 7 yıldan fazla olan benzer bir otomobil için bu miktar 12 bin manata yükselir. Dizel motorlu bir otomobil için ise aynı durumda özel tüketim vergisi 15 bin manat olur”.
Hukukçunun sözlerine göre, 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren bu katsayılar artırılacak.
“Şöyle ki, yeni değişikliklere göre 7 yıldan büyük benzin motorlu otomobillerin özel tüketim vergisi 1.2 değil, 1.5 katsayısı ile hesaplanacak, gelecek yıldan dizel motorlu otomobiller için ise katsayı 1.5'ten 2'ye çıkarılacak. Bu değişiklik sonucunda yaşı 7'den fazla olan otomobillerin özel tüketim vergisi %25-33 civarında artacak.
Aynı zamanda, hibrit otomobiller için uygulanan indirimler de gelecek yıldan itibaren durdurulacak. Bu da demektir ki, 1 Ocak'tan itibaren hibrit ve eski otomobillerin ithalat vergileri artacak, sonuç olarak otomobil pazarında fiyat artışı kaçınılmaz olacak”.
Uzman ayrıca, bu değişikliklerin temel amacının eski otomobillerin ülkeye getirilmesini engellemek, daha yeni ve çevre dostu otomobillerin ithalatını teşvik etmek olduğunu belirtti:
“Hükümet, 7 yıldan fazla kullanılan otomobillerin Azerbaycan'a getirilmesinin azaltılmasını istiyor. Çünkü bu otomobiller artık hem çevresel hem de teknik açıdan eskidir. Yeni kurallar daha çok küçük motorlu, az yakıt tüketen, çevre dostu, elektrikli ve hibrit otomobillerin getirilmesini teşvik edecek”.
Uzman aynı zamanda, bu değişikliklerin otomobil pazarında birkaç yönde etki göstereceğini vurguladı:
“İlk olarak ülkeye genel otomobil ithalatı azalabilir. Buna ek olarak hibrit otomobillerin payı azalacak, elektrikli otomobillerin payı ise nispeten artacak. Ayrıca, içten yanmalı motorlu, yeni ve küçük motorlu otomobillere ilginin artacağı, genel fiyatlarda ise artış gözlemleneceği bekleniyor”.
Ə.Hüseynov, ithalat vergilerinin yükselmesinin otomobilin genel satış fiyatını da doğrudan etkilediğini vurguladı. Onun sözlerine göre, bu ikinci el otomobillerin alım-satımında da pahalılığa neden olacak.
Azerbaycan Otomobil Bayileri Derneği Başkanı Eyyub Əliyev, şu anda ülkedeki binek otomobil parkının %86'sından fazlasını yaşı 10 yıldan büyük taşıtların oluşturduğunu belirtti:
“Bu gösterge 2022 yılına aittir ve o dönemde ülkemizin otomobil parkı zaten eskimiş kabul ediliyordu. Hibrit ve elektrikli otomobillere verilen indirimler bu parkın yenilenmesine ciddi bir ivme kazandırdı. Aynı zamanda, taksi parklarının yenilenmesi yönünde de çalışmalar yapılıyordu. Bunun yanı sıra, yaşı 10'dan fazla olan otomobillerin ülkeye getirilmesine yasaklar uygulandı ve hurdaya ayırma süreci başlatıldı”.
E.Əliyev, yaşı 7 yıldan büyük otomobillerin özel tüketim vergisi oranının artırılmasının da parkın gençleşmesine hizmet edeceğini düşünüyor:
“Eğer güvenli ve garantili bir otomobil istiyorsak, onu resmi ithalatçılardan almak daha uygun olacaktır. Biz dernek olarak bunu tavsiye ediyoruz, ancak seçim, elbette, vatandaşların kendi takdirindedir”.
Onun sözlerine göre, şu anda Azerbaycan'a yeni otomobiller en çok Çin, Kore ve Avrupa ülkelerinden, ikinci el otomobiller ise Japonya, Kore ve ABD'den getiriliyor:
“Bu kurallar tüm ülkeler için aynıdır. Yani, hibrit otomobillere verilen indirimler bittiyse, fark etmez, otomobil Avrupa'dan veya Asya'dan getirilmiş. Esas olan üretim yılı ve motor tipidir”.
E.Əliyev son olarak, 2026 yılından itibaren otomobil ithalatında yeni bir dönemin başlayacağını ekledi. Eski ve hibrit otomobillerin pahalıya mal olması piyasada fiyat artışıyla gözlemlenecek, sonuç olarak elektrik motorlu ve yeni nesil otomobillerin payı artacak.
