Bilim insanları, farklı beyin hücresi türlerinin erken embriyonik ve fetal aşamalardan yetişkinliğe kadar nasıl oluştuğunu ve olgunlaştığını belirlemek için iddialı bir girişimde başarı elde ettiler. Bu bilgiler, otizm ve şizofreni gibi beyinle ilişkili belirli hastalıkların üstesinden gelmek için yeni yollar gösterebilir.
Modern.az, ”Reuters” ajansına atıfta bulunarak, araştırmacıların gelişmekte olan insan ve memeli beyninin atlaslarının ilk taslağını tamamladıklarını bildirdi. Araştırma, insan ve fare beyin hücrelerine odaklanmış olup, maymun beyin hücreleri üzerinde de bazı çalışmalar yapılmıştır. Bilim insanları, ilk taslaklarında farklı beyin hücresi türlerinin gelişimini haritalandırarak, bunların nasıl doğduğunu, farklılaştığını ve benzersiz işlevlere sahip farklı türlere nasıl dönüştüğünü izlediler. Ayrıca, zamanla bu hücrelerde genlerin nasıl açılıp kapandığını da incelediler.
Bilim insanları, beyin süreçlerini yöneten temel genleri belirleyerek, insan ve hayvan beyinleri arasında hücre gelişiminin bazı ortak yönlerini ve daha önce bilinmeyen hücre türlerini tespit ettiler. Böylece, insan beyninin bazı benzersiz yönleri ortaya çıkarıldı.
Yeni keşif, “Nature” dergisinde yayımlanan araştırmalar koleksiyonunda ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Araştırma, ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü'nün BRAIN Hücre Atlası Ağı'nın veya BICAN'ın bir parçasıdır. Bu, insan beyninin kapsamlı bir atlasını oluşturmak için uluslararası bir bilimsel işbirliğidir.
“Beynimizde hücre özellikleri ve işlevlerinde olağanüstü çeşitliliğe sahip binlerce hücre türü vardır ve bunlar farklı davranışlar, duygular ve biliş oluşturmak için birlikte çalışır” diye Sietl'deki Allen Enstitüsü bilim insanı Honkui Jenq belirtti.
Araştırmacılar, fare beyninde 5 binden fazla hücre türü keşfettiler. İnsan beyninde de en az o kadar hücre türü olduğu düşünülüyor. “Gelişmekte olan beyin inanılmaz derecede gizemli bir yapıdır, çünkü ona erişmek zordur, çok sayıda farklı hücre türünden oluşur ve hızla değişir. Beynin gelişimi sırasında meydana gelen genel tablo değişikliklerini bilsek de, şimdi bu atlas sayesinde bu süreçleri daha ayrıntılı bir şekilde anlıyoruz” diye araştırmanın diğer katılımcısı, ABD nöroloğu Aparna Bhaduri belirtti.
Araştırma, insan beyin tümörlerindeki hücrelerin bir alt grubunun embriyonik progenitöre benzediğini ve bunun bu kötü huylu tümörlerin oluşumuna yol açtığını göstermiştir. Araştırmacılar, insan beyninin bazı benzersiz yönlerini belirlemişlerdir. Bir örnek, hayvanlarda daha hızlı gelişim grafiğiyle karşılaştırıldığında, fetüsten ergenliğe kadar insan beyninin uzun gelişim dönemi nedeniyle kortikal hücre türlerinde uzun süreli farklılaşma süreciyle ilişkilidir. Yeni belirlenen beyin hücresi türleri arasında hareketi ve bazı diğer işlevleri kontrol eden neokorteks ve striatum bölgesine ait olanlar da bulunmaktadır.
