10 Eylül'de Rus ordusunun Ukrayna'ya saldırısı fonunda Polonya hava sahasına onlarca insansız hava aracı girdi. Polonya Savunma Bakanlığı, en az 19 nesnenin ülke topraklarına girdiğini ve bir kısmının vurulduğunu açıkladı. Resmi bilgilere göre, yedi dron ve bir füze kalıntısı tespit edildi.
Polonya hükümeti, NATO'nun 4. maddesini devreye sokarak müttefiklerle acil istişarelere başladı. Başbakan Donald Tusk olayı “ciddi bir provokasyon” olarak nitelendirdi ve ülkesinin silahlı bir çatışmaya çok yakın bir duruma düştüğünü belirtti.
NATO topraklarında müttefik ülkeler, düşman dronlarını ilk kez doğrudan hedef alarak imha etti. Operasyona Polonya'nın F-16 savaş uçakları, Hollanda'nın F-35 uçakları, İtalya'nın AWACS uçakları ve Almanya'nın “Patriot” hava savunma sistemleri katıldı.
Büyük Britanya Başbakanı Keir Starmer olayı “Rusya'nın sorumsuz bir adımı” olarak nitelendirdi, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise “tamamen kabul edilemez” olarak değerlendirdi. Avrupa Birliği diplomasisinin başkanı Kaja Kallas “dronların Avrupa hava sahasına girişi kasıtlıydı” diyerek Moskova'yı suçladı. ABD ve NATO liderliği Polonya'ya dayanışma gösterdi, durumun kontrol altında olduğunu vurguladı.
Gözlemcilere göre, Rusya'nın bu adımı tesadüfi değil. Kremlin, NATO'nun ne kadar esnek tepki vereceğini ve hangi sınıra kadar harekete geçeceğini test ediyor. Çünkü şimdiye kadar Rus dron ve füzelerinin sınır ülkelerin hava sahasına düşmesi durumları olsa da, bu ölçekte ve kasıtlı bir şekilde olmamıştı.
Böylece Moskova, hem NATO içinde siyasi parçalanmayı yokluyor hem de ittifakın kolektif savunma prensiplerinin pratik uygulamasını test ediyor. Polonya hükümetinin NATO'nun 4. maddesini devreye sokarak acil istişareler talep etmesi, meselenin “sıradan bir sınır olayı” olarak değerlendirilmediğini gösteriyor. Moskova bununla “provokasyonlara hazır olun” sinyali veriyor.
İşgal ihtimali var mı?
Şu anda Rusya'nın Polonya'ya karşı geniş çaplı bir işgal planı gerçekçi görünmüyor, kaynaklar esas olarak Ukrayna'da yoğunlaşmış durumda. Ancak uzun vadede, özellikle de Ukrayna'daki savaş dondurulursa, Kremlin Baltık bölgesinde baskıyı artırma potansiyeline sahiptir. Bu açıdan Polonya'nın stratejik “Suwalki Koridoru” NATO için en hassas nokta olarak kabul ediliyor.
Böylece Kremlin, Polonya üzerinden NATO'nun nabzını yokladı. İttifakın birleşik tepkisi, testin başarısızlıkla sonuçlandığını gösterdi. Ancak Moskova'nın bu adımı, önümüzdeki dönemde Avrupa'da askeri-siyasi gerilimi daha da artıracak. NATO ile Rusya arasında sınırların “daha fazla test edileceği” kaçınılmazdır.
Elnur Emirov
