Türk Devletleri Teşkilatı'nın (TDT) Gabala'da düzenlenen 12. zirvesi çerçevesinde "TDT+" formatının tesis edilmesi hakkında karar imzalandı. "TDT+" formatı sayesinde bir dizi başka devletin de buraya katılması bekleniyor.
Hangi ülkelerin bu yapıda yer alabileceği ise merak uyandırıyor.
Milli Meclis komite başkanı Fazil Mustafa Modern.az'a yaptığı açıklamada, Türk Devletleri Teşkilatı'na bazı ülkelerin katılımının mümkün olduğunu belirtti.
Onun sözlerine göre, TDT yalnızca Türk devletlerini birleştirse de, mahiyet itibarıyla Türk dünyasına yakın olan, aynı stratejik istikameti izleyen devletlerin de bu formata dahil olması istisna değildir:
“Teşkilata Türk devleti olmayan, ancak mahiyetçe Türk devletlerine yakın olan, aynı stratejiyi izleyen devletlerin de katılımı mümkündür. Tabii ki, bu, bölgesel bir işbirliği teşkilatıdır. Burada iştirak eden devletlerin belirlenmesi etnik ve etnografik özelliklere göre yapılmaktadır. Bu nedenle herkesi bu çerçeveye dahil etmek mümkün değildir, ancak genel olarak dikkate alınabilir.”
Milletvekili özellikle Tacikistan ve Pakistan gibi devletlerin Türk dünyasına yakınlığını vurguladı:
“Özellikle Tacikistan ve Pakistan gibi devletlerin Türk dünyasına yakınlığını göz önünde bulundurarak, onların bu formata dahil olması mümkündür”.
Siyaset bilimci Natiq Miri ise, Türk Devletleri Teşkilatı (TDT)'nın Asya ile Avrupa'yı birleştiren önemli bir coğrafi ve stratejik mekanda yer aldığını vurguladı. Ve TDT'nin etki alanı Avrasya bölgesinin ekonomik ve jeopolitik açıdan önemini daha da artırıyor.
“Türk Devletleri Teşkilatı dendiğinde, Asya ile Avrupa'yı birleştiren bir coğrafi mekandan söz edilmektedir. Bu, Avrasya mekanıdır ve Avrasya dünyanın göbeği kabul edilir. Stratejik açıdan en önemli konuma sahip olan bu bölge, artık modern dünyada alternatif bir ticaret yolu olarak büyük önem kazanıyor” ,- diye siyaset bilimci vurguladı.
Natiq Miri, Orta Koridor'un faaliyeti ve çeşitli istikametlere erişiminin TDT'nin ekonomik ağırlığını artırdığını kaydetti:
“Orta Koridor'un hem Gürcistan vasıtasıyla Türkiye'den Avrupa'ya, hem de Zengezur koridoru üzerinden yeniden Türkiye ile Avrupa'ya erişimi, bu ulaşım güzergahının hem zaman, hem mekan, hem de altyapı açısından önemini yükseltiyor. Bu coğrafya artık barış ve işbirliği örneğine dönüşüyor. İşte bu nedenle Orta Koridor'a ve genel olarak bölgenin lojistik imkanlarına büyük ilgi oluştu.”
Uzmanın sözlerine göre, TDT'nin nüfuzu ve karşılıklı entegrasyonu arttıkça, teşkilata üye veya ortak olmak isteyen ülkelerin sayısı da çoğalıyor:
“Rusya'nın uzun süredir bu teşkilatta gözlemci statüsü alma isteği var. ‘TDT+’ yapısının oluşturulması ise diğer devletlerin bu sürece daha rahat katılmasına imkan sağlıyor. Bu, hem işbirliği alanını, hem de ekonomik pazarı büyütüyor. Sonuç olarak, her iki taraf için karşılıklı menfaat oluşuyor.”
Natiq Miri, gelecekte teşkilatın coğrafyasının daha da genişleyeceğini de dışlamıyor:
“Asya ülkeleri, Pakistan, hatta perspektifte Hindistan, Çin, Rusya ve Güney Kafkasya ülkeleri bu formata dahil olabilir. Ben hatta Gürcistan'la birlikte, gelecekte Ermenistan'ın da ‘TDT+’ yapısına katılmasını dışlamıyorum. Çünkü Orta Koridor'un bir parçası olan Zengezur koridorunun bir kolu Ermenistan topraklarından geçiyor.”
Siyaset bilimci, Avrupa Birliği'nin de artık Güney Kafkasya ve Orta Asya'da faaliyetini artırdığını ekledi. Bu ise TDT'ye olan ilginin daha da güçleneceğini gösteriyor:
“Ticaret koridoru geliştikçe, taşınan yüklerin hacmi ve kazanç da artacak, sonuç olarak teşkilatın etki alanı genişleyecektir. Türk Devletleri Teşkilatı, tek, canlı bir organizma gibi faaliyet göstererek gelecekte dünyanın karar verici güç merkezlerinden birine dönüşebilir. Her bir Türk devleti anlamalıdır ki, herhangi bir güç merkezinin yedeği olmaktan daha doğru yol Turan birliğine katılmaktır.”
