8 Ağustos'ta Washington'da Azerbaycan, Ermenistan ve ABD liderleri arasında Ortak Bildiri'nin imzalanmasından sonra bölgedeki süreçler hızlandı.
Belgede belirtiliyor ki, Erivan, Ermenistan topraklarında “Uluslararası Barış ve Refah İçin Trump Rotası” (TRIPP) bağlantı projesi için bir çerçeve belirlenmesi amacıyla ABD ve karşılıklı olarak belirlenmiş üçüncü taraflarla işbirliği yapacaktır. Liderler, "Bu amaca en kısa sürede ulaşmak için iyi niyetle çaba gösterme kararlılığımızı teyit ediyoruz," diye beyan ettiler.
Halihazırda hem Bakü, hem Erivan, hem de Washington yetkilileri TRIPP projesinin (Zengezur koridoru) hayata geçirilmesi için pratik adımları müzakere ediyorlar. ABD yetkilileri art arda bölgeye ziyaretler gerçekleştiriyor, taraflarla teknik detayların, özellikle de güzergahın kesin konfigürasyonunun tartışıldığı belirtiliyor.
Belirtmek gerekir ki, koridorun uzunluğuyla ilgili farklı rakamlar dile getiriliyor. ABD'nin Türkiye Büyükelçisi Tom Barrak Temmuz ayında yolun 32 kilometre olduğunu belirtmiş, resmi açıklamalarda yol 42–43,5 km, bazı Ermeni ve yabancı kaynaklarda ise hatta 26 kilometre olduğu kaydediliyor.
Modern.az bu konuda bir araştırma yaptı.
Zengezur koridoruyla ilgili rakamların farklı olmasının ilk sebebi, bu yolun güzergahıyla ilgili farklı yaklaşımların bulunmasıdır. Şöyle ki, bazıları TRIPP/Zengezur koridoru derken sadece Ermenistan topraklarından geçecek kısmı kastediyor. Bazıları ise genel Nahçıvan–Zengilan ana hattını, yani tüm güzergahı hesaplıyor. Diğerleri ise Sovyet dönemi demiryolu hattıyla ölçüyor.
Öncelikle şuradan başlayalım ki, 26 kilometrelik iddia tamamen yanlıştır. Bazı uzmanların harita üzerinde ölçümler yaparak bu rakamı esas aldığı ve bölgenin coğrafi koşullarını dikkate almadığı tahmin edilebilir.
Tom Barrak'ın 32 kilometrelik iddiası da bölgenin coğrafi koşullarına uymuyor. Bu rakamın, Ermenistan topraklarından geçecek genel koridorun uzunluğuna dair siyasi teknik bir değerlendirme olduğu tahmin ediliyor.
Şu anda Zengezur koridoruyla ilgili en gerçekçi rakam 42–43,5 km'dir. Konuyla ilgili Modern.az'a açıklama yapan Milli Meclis milletvekili, siyasi bilimler doktoru Rizvan Nebiyev de aynı görüştedir.
O, koridorun kesin uzunluğuyla ilgili farklı bilgiler olsa da, daha çok 42-44 kilometre arasında olduğunun belirtildiğini söylüyor. Milletvekili, Zengezur koridorunun coğrafi anlamda Doğu Zengezur'dan başladığını ifade etti:
“Zengezur koridoru ifadesi ilk kez şanlı zaferimizden sonra Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından kullanılmış ve uluslararası siyasi literatüre de bu şekilde girmiştir. Bu fikir, Azerbaycan'ın batı bölgeleri ile Nahçıvan bölgesi arasında engelsiz bağlantının sağlanması amacıyla bu koridorun kısa sürede açılması ve ulaşımın temin edilmesi amacıyla dile getirilmiştir”."
Rizvan Nebiyev, 8 Ağustos tarihli Washington anlaşmalarından sonra Zengezur koridoruna paralel bir adın - Uluslararası Barış ve Refah İçin Trump Rotası (TRIPP) ifadesinin kullanıldığını hatırlattı.
"Bu kısım, Ermenistan topraklarından geçerek Azerbaycan'ın Ağbend noktasını ve Ordubad Salamməlik istasyonunu birleştiriyor. Bu koridor coğrafi açıdan aslında Doğu Zengezur'dan başlıyor. Yani Azerbaycan'ın Ehmedbeyli yerleşim yerinden Horadiz'den geçerek Ağbend'e, Ermenistan ile şartlı sınıra kadar uzanan bir mesafedir. Bugün klasik ve siyasi anlamda Zengezur koridoru veya TRIPP güzergahı örtüşmektedir. Nahçıvan topraklarında ise bu, yaklaşık 188 kilometrelik bir alanı birleştiriyor. Sonraki aşamada Ermenistan tarafı onu Arazdeyen'den başkent Erivan'a kadar uzatmayı planlıyor”."
Milletvekili, Zengezur koridoru ifadesini coğrafi bir kavram ve siyasi-hukuki bir kavram olarak ayırmanın düşünülebileceğini vurguladı:
“Zengezur koridoru coğrafi bir kavram olarak Ehmedbeyli'den veya Horadiz'den başlar ve Nahçıvan'ın Ordubad şehrindeki Salamməlik istasyonuna kadar uzanır. Bu ifade hakkında düşünmek mümkündür. Çünkü coğrafi açıdan bu düşüncede yeterince gerçeklik bulunmaktadır. Meselenin siyasi ve hukuki konularıyla ilgili olarak ise uzmanlar düzeyinde veya başka bir platformda tartışmalar yapılabilir. Her durumda, Orta Koridor'un önemli bir segmenti olan Zengezur koridoru, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in sözlerine atıfla ifade edersek, kıtaları birleştiriyor, hem kuzeyde, hem güneyde, hem doğuda, hem de batıda yer alan devletlere kazançlar getirecektir”.
