Son günlerde İran medyasında ve sosyal ağlarda zorunlu başörtüsünün kaldırılmasıyla ilgili yayılan haberler kamuoyunda tartışmalara neden olmuştur.
Bilgilerde, artık İran'da başörtüsü takma zorunluluğunun bulunmadığı ve bu kuralı ihlal edenlere karşı cezai tedbirlerin uygulanmayacağı belirtilmektedir. Haberlerin kaynağı olarak İran İstişare Konseyi üyesi Muhammedrıza Bahoner'in sözleri gösterilmektedir. Ancak bu bilgi gerçeği tam olarak yansıtmamaktadır.
Modern.az haber verir ki, Muhammedrıza Bahoner basına yaptığı açıklamada, “Hicab ve İffet” yasasının hukuki açıdan uygulanmasının mümkün olmadığını, çünkü Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi'nin yasanın resmi olarak ilan edilmesini durdurduğunu belirtmiştir.
Onun sözlerine göre, şu anda bu yasaya dayalı para cezası ve cezai tedbirler uygulanmamakta ve bu konuda polise de bilgi verilmelidir.
Ancak Bahoner'in bu açıklaması, başörtüsünün tamamen kaldırıldığı anlamına gelmemektedir. Şöyle ki, “Hicab ve İffet” yasası şu anda uygulanmasa da, İran'da başörtüsü zorunluluğunu belirleyen temel hukuki dayanak olarak kabul edilen İslam Ceza Kanunu'nun 638. maddesi yürürlükte kalmaktadır. Bu madde, kamusal alanlarda başörtüsü takmamayı “kamu adabına aykırı davranış” olarak tanımlamakta ve idari cezai tedbirler öngörmektedir.
Belirtmek gerekir ki, “Hicab ve İffet” yasası 2023 yılında parlamentoda kabul edilmiş, 2024 yılında onaylanması bekleniyordu. Yasa, başörtüsü kurallarına uymayanlar için sert yaptırımlar öngörmektedir. Bunlar arasında para cezaları, hapis, seyahat yasakları, iş yerlerinin kapatılması ve hatta kamu denetim sistemlerinin oluşturulması gibi mekanizmalar bulunmaktaydı. Yasa, kamu adabı ve ahlak kurallarını koruma amacıyla sunulsa da, hem ülke içinde hem de uluslararası alanda ciddi hoşnutsuzluklara neden olmuştu. Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi'nin kararıyla yasanın uygulanması 2025 yılının ilkbaharında durdurulmuştur. Yetkililer bu adımı, toplumsal gerilimin artmasını önlemek amacıyla atmışlardır. Yasanın uygulanmasının durdurulması, ülkede yeni cezai tedbirlerin uygulanmasını geçici olarak imkansız hale getirmiştir.
İran İstişare Konseyi ise bu gibi konularda karar verici bir organ değildir. Konsey, parlamento ve Şura-yı Negahban arasında ortaya çıkan hukuki anlaşmazlıkları çözer ve Yüce Lider'e istişari nitelikte tavsiyelerde bulunur. Bu nedenle Bahoner'in açıklaması resmi bir karar değil, mevcut hukuki duruma ilişkin kişisel bir yorum olarak kabul edilmektedir.
Bahoner'in konuşması ülke içinde tekdüze karşılanmamıştır. Reformist çevreler bunu sosyal değişimin bir işareti olarak görseler de, muhafazakar güçler bu fikirleri sert bir şekilde eleştirmişlerdir. “Kayhan” gazetesinin baş editörü Hüseyin Şeriatmedari, Bahoner'in açıklamasını “İslam Cumhuriyeti'nin temel ilkelerine aykırı” olarak nitelendirmiş ve başörtüsünün “rejimin ideolojik dayanağı” olduğunu vurgulamıştır.
Sonuç olarak, “Hicab ve İffet” yasasının uygulanması durdurulmuş, ancak başörtüsünün hukuki zorunluluğu hala mevzuatta bulunmaktadır. Yani, yeni para cezası mekanizmaları işlememekte, ancak eski yasa hala yürürlüktedir.
