Milli Meclis'in VI. ve VII. dönem milletvekili, Batı Azerbaycan Topluluğu Yönetim Kurulu Başkanı, Batı Azerbaycan'a Dönüş Girişim Grubu Başkanı Aziz Elekberov Modern.az'a röportaj verdi.
"Batı Azerbaycan Topluluğu'nda birleşen insanların hepsi Batı Azerbaycanlı değil"
- Aziz Hocam, resmi olarak Batı Azerbaycan Topluluğu'nun kaç üyesi var ve kayıt süreci nasıl yürütülüyor?
- Halihazırda Batı Azerbaycan Topluluğu'nun yapısında Batı Azerbaycan'ın 22 ilçe topluluğu ve bunların bünyesinde 284 köy topluluğu faaliyet göstermektedir. Bu topluluklarda son 200 yılda Batı Azerbaycan'dan kovulan tüm soydaşlarımız, onların varisleri temsil edilmektedir. Azerbaycan'ın 52 idari-bölgesel birimi üzerindeki temsilcilikleri ve yurt dışındaki temsilciliklerimizde toplanan insanları da buraya eklersek, Batı Azerbaycan Topluluğu'nun ne kadar üyesi olduğu anlaşılır. Şunu da göz önünde bulundurmak gerekir ki, Batı Azerbaycan Topluluğu'nda birleşen insanların hepsi Batı Azerbaycanlı değildir, onların arasında Azerbaycan'ın tüm bölgelerinden insanlar da bulunmaktadır. Topluluğumuza üyelikte temel şart Batı Azerbaycanlı olmak değil, Batı Azerbaycan'a dönüş fikrine hizmet etmektir. Bir de Topluluğumuzun üyelik kartlarını taşıyan insanların sayısı var, bunun için topluluklarımızdan ve temsilciliklerimizden her gün onlarca başvuru gelmekte ve biz artık 20 bininci kartlarımızı dağıtmak üzereyiz.
- Topluluğun üyeliğine ilgi son yıllarda arttı mı? Daha çok hangi yaş grupları katılıyor?
- Topluluğumuzun üyeliğine ilgi giderek artmaktadır. Bunun da temel sebebi, yürüttüğümüz teşkilatlanma ve bilinçlendirme çalışmaları sonucunda Topluluğumuzun amacının ve hedeflerinin insanlara daha net ulaşmasıdır. Şimdi artık hiç kimse şüphe etmiyor ki, zaman zaman ata-baba yurtlarından kovulan insanlarımız bir gün mutlaka kendi doğdukları evlerine dönecekler, çünkü bu onların uluslararası hukuka dayanan hakkıdır. Sayın Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in bu konudaki kararlı ve prensipli duruşu, insanlarda dönüş inancını giderek güçlendirmektedir. Bu konuda yaş gruplarına fark koymazdım, tüm yaş gruplarında aktiflik kendini gösteriyor.
- Topluluğun faaliyetlerini finanse etmek için bağışlar toplanıyor mu? Eğer toplanıyorsa, bu süreçte şeffaflık nasıl sağlanıyor?
- Hiç şüphesiz, tüm sivil toplum kuruluşları gibi, Batı Azerbaycan Topluluğu'nun da finansmanında bağışların rolü büyüktür ve gönüllülük ilkesine dayanmaktadır. Bu konuda Topluluğumuzun Mütevelli Heyeti özel bir rol oynamaktadır. Ve tüm bu konular Batı Azerbaycan Topluluğu'nun Tüzüğü ile düzenlenmekte, Denetim Kurulu ve Kontrol-Teftiş Komisyonu'nun denetimi altında yürütülmektedir.
- Devlet kurumlarının Batı Azerbaycan Topluluğu'na mali veya idari desteği hangi çerçevededir?
- Devlet kurumlarının Batı Azerbaycan Topluluğu'na desteği esasen idari alanda kendini göstermektedir. Biz yerel temsilciliklerimizin faaliyetlerini ister istemez yerel yürütme organlarıyla bağlantılı bir şekilde kuruyoruz. Çünkü Batı Azerbaycan'dan kovulan soydaşlarımız Azerbaycan'ın en çeşitli illerinde, bu illerin çeşitli köylerinde yerleşmişlerdir. Yerel yürütme organlarının desteği olmadan onları bulmak, onlarla iletişim kurmak, onlardan gerekli mültecilik belgelerini toplamak çok zor olurdu, en azından işimizin hızını azaltırdı. Hem de Batı Azerbaycan'a dönüş meselesi artık bir bölgenin meselesi olmaktan çıkmış, bu, ulusal bir meseleye dönüşmüştür. Tesadüfi değildir ki, Topluluğumuz yerel bilinçlendirme etkinliklerini geleneksel olarak ilçe Yürütme Kurulları ile birlikte gerçekleştirmektedir. Örneğin, yakın zamanda benim ve bilim insanı dostum Sebuh Hüseynov'un yazarlığıyla Batı Azerbaycan Topluluğu tarafından yayımlanan ve Batı Azerbaycan'daki 201 mezarlığın analizine adanmış “Batı Azerbaycan Mirası” kitabının sadece Temmuz ayında Azerbaycan'ın 84 ilçe ve şehrinde tanıtımı yapıldı. Bu tanıtımların hepsini Topluluğumuz ilçe ve şehir Yürütme Kurulları ile birlikte gerçekleştirdi.
"Deportasyon kurbanı olan yaşlı nesil, neredeyse vefat etti"
- Yaşlı Batı Azerbaycanlıların anılarının toplanması ve ölümsüzleştirilmesi yönünde hangi projeler yürütülüyor?
- Batı Azerbaycan gerçeklerinin tüm detaylarıyla öğrenilmesi, belgelenmesi, iç kamuoyuna ulaştırılması ve uluslararası düzeye çıkarılması temel hedeflerimiz arasındadır. Biz bu konuda özellikle acele ediyoruz. Çünkü son deportasyondan 37 yıl geçtiği için mülteciliğin kurbanı olan yaşlı nesil, neredeyse vefat etti. Şimdiki 60-70 yaş arası nesil ise o olaylar sırasında yaklaşık 30 yaşlarında olan insanlardır. Bir 10-15 yıl sonra bu neslin de temsilcilerinin çoğu artık dünyada olmayacak. Onlardan sonra gelen nesil ise ata-baba yurtları hakkında çok az şey bilmiş olacak. Bu nedenle biz yaşlı Batı Azerbaycanlıların video çekimlerini gerçekleştirmeye, onların anılarını kendi dillerinden kaydetmeye özel dikkat gösteriyoruz. Bu, gelecek nesillerimiz için belki daha çok gerekli olacaktır. Ermeni'nin kimliği hakkında az çok bilgisi olanlar ne dediğimi anlar.
"Bu meselenin önemini hala bazı kurumlara anlatamıyoruz"
- Batı Azerbaycan'ın tarihi-kültürel mirasıyla ilgili arşiv, müze veya dijital veri tabanı oluşturma planınız var mı?
- Evet, bu, son derece önemlidir. Hem de bu, sadece Topluluğumuzun meselesi değil, aynı zamanda milletimizin ve devletimizin, bugünümüzün ve geleceğimizin zorunlu meselesidir. Batı Azerbaycan'ın tarihi-kültürel mirası sadece Batı Azerbaycanlıların milli-manevi değerleri değil, bu, bütünüyle Azerbaycan halkının değerleridir. O değerlerde tarihimiz, coğrafyamız, etnografyamız, folklorumuz, milli kimliğimizin diğer önemli unsurları yansımıştır. Ancak ne yazık ki, bu meselenin ne kadar önemli olduğunu hala bazı kurumlara anlatamıyoruz. Düşünün, bugün Azerbaycan'ın en çeşitli yerlerinde Batı Azerbaycan ile ilgili müze eserleri toplanmıştır. Biri Bakü şehrindeki 99 numaralı okulun bir sınıf odasında, diğeri Sumgayıt şehrinin tarih-etnografya müzesinin fonlarında, üçüncüsü Nahçıvan'ın Şerur ilçe tarih-etnografya müzesinde ve benzeri yerlerde. Şahsi evlerde de çok sayıda nadir eşya saklanmaktadır. Bunlar zaman zaman kaybolacak, onlar bizim milli servetlerimizdir, müzelere toplanmalı ve korunmalıdır. Ama ayrı ayrı müzelere değil, tek bir müzeye. Nasıl oluyor da Azerbaycan'da her ilçenin kendi etnografya müzesi varken, 30'dan fazla ilçeyi kapsayan Batı Azerbaycan büyüklüğünde bir coğrafyamızın etnografya müzesi olamıyor?!
Diğer yandan, biz Batı Azerbaycan ile ilgili çok büyük tarihi gerçekleri dünyaya duyuruyoruz, onları bu gerçeklere inandırmaya çalışıyoruz, ancak yurt dışından ülkemize gelen insanları Batı Azerbaycan adlı bir müzeye götürüp o coğrafyaya ait delil-kanıtları, video-foto görüntüleri onlara gösteremiyoruz. Diğer yandan, evet, biz er ya da geç ata-baba yurtlarımıza döneceğiz, peki bugün bu nadir eserleri korumazsak, yarın yanımızda neyi geri götüreceğiz? Bu nedenle Bakü şehrinde acilen “Batı Azerbaycan Müzesi” adında büyük bir müze-kompleks oluşturulmalı ve orada müze eserlerinin yanı sıra, bizim deportasyon, soykırım ve etnik temizlik tarihimiz kronolojik sırayla yer almalıdır. Bu müzeye yabancı konukların yanı sıra, ortaokul öğrencilerinin gezileri düzenlenmelidir. Evlatlarımız Batı Azerbaycan gerçeklerini sadece kürsülerden duymamalı, hatta sadece ders kitaplarından da okumamalı, aynı zamanda görsel olarak da görmelidirler. Biz yarın ata-baba yurtlarına dönecek yeni neslimizi bu şekilde yetiştirmeliyiz. Biz Ermenistan'da ortaokulda okurken Ermeniler bunu yapıyorlardı, sadece Ermeni öğrencileri değil, Azerbaycanlı öğrencileri de sözde Ermeni soykırımı anıtına “geziye” götürüyorlardı.
"Batı Azerbaycanlılar hukuki açıdan Ermenistan vatandaşlarıdır".
- Ermenistan hükümetine vatandaşlıkla ilgili resmi başvuru yapmayı düşünüyor musunuz? Eğer yaparsanız, bu hangi ilkelere dayanacak?
- Birincisi, son deportasyon sırasında Batı Azerbaycan (şimdiki Ermenistan) topraklarından kovulan insanların büyük çoğunluğu o zaman Ermenistan SSC vatandaşlığından – pasaport kaydından çıkmaya bile fırsat bulamadı. Demek ki, onlar hukuki açıdan bugün de Ermenistan vatandaşı olarak kalıyorlar. İkincisi, biz böyle bir başvuruyla Ermenistan Başbakanı'na ilk günden itibaren başvurduk, ancak ne yazık ki henüz hiçbir yanıt almadık. Ama mutlaka yanıt alacağız ve bu süreç Ermenistan hükümetinin bizim ve varislerimizin ata-baba ocaklarımıza dönüş hakkımızı tanımasıyla başlamalıdır. Sürecin bundan sonraki detayları ise artık masa başında oturup müzakere edilebilir. Batı Azerbaycan Topluluğu'nun Dönüş Konsepti'nde bu dönüşün tüm detayları yer almaktadır.
- Uluslararası kuruluşlar karşısında Batı Azerbaycan meselesini gündeme getirmek için hangi yeni adımlar atılıyor?
- Uluslararası kuruluşlar karşısında Batı Azerbaycan meselesiyle ilgili ilk günden itibaren sistemli bir çalışma yürütülmekte ve bu konuda zaman zaman kamuoyuna bilgi verilmektedir. Topluluğumuzun 10'dan fazla belgesinin BM'nin resmi belgesi olarak bu kurumun tüm resmi dillerinde ve üye olan tüm ülkeleri arasında yayılması bunun açık bir kanıtıdır. Ancak bugün Batı Azerbaycan gerçeklerini dünya insanına ulaştırma konusunda ciddi zorluklarımız var. Çünkü Ermeniler on yıllar, yüz yıllar boyunca kendi yalanlarıyla dünya insanının beynini doldurmuşlardır. Hatta bazı ülkelerde bu süreç birkaç nesil üzerinde yürütülmüştür. Şimdi onları diğer – gerçek hakikate inandırmak çok zordur, bazen hiçbir şekilde mümkün olmamaktadır. Çok yazık ki, karşı tarafta tüm diaspora ve lobi kuruluşları bu işe seferber olduğu halde, biz bunu henüz yapamadık. Bu nedenle en çeşitli ülkelerde uluslararası etkinliklerin sayısını artırmaya çalışıyoruz ve bu sırada sunum, konuşma ve tartışmalarda üstünlüğü özellikle yabancı uzmanlara veriyoruz, bırakın yabancı ülkelerin dinleyicileri gerçek hakikati kendi temsilcilerinin dilinden duysunlar. Bu, meselenin bir tarafı. Diğer en önemli tarafı ise şudur ki, bugüne kadar Ermenilerin özellikle son 100 yılda tüm dünya genelinde yaydıkları yalanlarla dolu sayısız propaganda materyalinin – kitapların, broşürlerin, afiş-panoların vb. – iki-üç katını 5-10 yılda hazırlayıp çeşitli dillerde dünyaya yaymalıyız. Sorabilirsiniz ki, buna gücümüz var mı? Ve size tam bir kararlılıkla cevap veriyorum ki, Topluluk olarak bunun sadece iki-üç katına değil, on katına gücümüz var. Eksik olan tek şey – kaynak. Elbette, her şeyi devletten beklememiz doğru değil, Azerbaycan'ın yeterince imkanlı şahısları ve kurumları var, hepsi bu ulusal işe kendi katkısını vermelidir.
- Azerbaycan diplomasisinde Batı Azerbaycan meselesinin gündemde tutulması için hangi önerileriniz var?
- Azerbaycan son 30 yılda Karabağ gerçeklerinin dünyaya ulaştırılması için çok büyük işler yaptı, tüm devlet kurumları, sivil toplum temsilcileri, büyükelçilikler, diaspora kuruluşları bu işe seferber oldu. Sadece Leyla Hanım Aliyeva'nın “Hocalı'ya Adalet” kampanyası Hocalı soykırımının dünyada tanınmasında çok büyük rol oynadı. Bugün Karabağ ile ilgili yürütülen o çalışmaların temposunu olduğu gibi koruyarak Karabağ kelimesinin yerine Batı Azerbaycan yazılmalıdır. Tüm faaliyetler Batı Azerbaycan Topluluğu'nun elinde bulunan Batı Azerbaycan ile ilgili gerçekleri, olguları, belgeleri dünya kamuoyuna ulaştırmaya hedeflenmelidir.
"Topluluğumuza hiç yaklaşmayan Batı Azerbaycanlılar da var"
- Görevli Batı Azerbaycanlılarla – milletvekilleri, memurlar, sivil toplum önderleriyle ilişkileriniz nasıl? Birlikte faaliyet mümkün mü?
- Batı Azerbaycan Topluluğu'nun amacını ve hedefini anlayan, bu meselenin mahiyetini idrak eden her namuslu, milletini ve devletini seven milletvekiliyle, memurla, sivil toplum önderiyle, hangi bölgeden olursa olsun, normal ilişkilerimiz var. Topluluğumuzun işine en çok destek veren Batı Azerbaycanlı olmayanlar da var, Topluluğumuza hiç yaklaşmayan Batı Azerbaycanlılar da. Bu, ilk olarak her bireyin kendi kişisel nitelikleri, devlete sadakati, millete sevgisi ile ilgilidir. Karabağ meselesi gibi, Batı Azerbaycan meselesi de her birey için ilk olarak namus, şeref, haysiyet meselesidir. Bunlar da öyle değerlerdir ki, insanda ya vardır ya da yoktur. Olanlardan onları almak, olmayanlara ise onları vermek imkansızdır. Biz, Topluluk olarak, milletin ve devletin çıkarlarını kişisel ve grup çıkarlarından üstün tutan herkesle çalışmaya hazırız ve çalışıyoruz.
- Topluluğun içinde fikir ayrılıkları veya tartışmalar yaşanıyor mu? Bunlar nasıl çözülüyor?
- Tabii, Topluluğun aktif faaliyetinden rahatsız olan güçler ve onlara hizmet edenler, Topluluk içinde fikir ayrılıkları veya tartışmalar olmasını ve Topluluğun hedefe yönelik faaliyetinin durdurulmasını veya zayıflamasını isterler. Ama Topluluk öyle kutsal bir amaç uğruna mücadele ediyor ki, ne bu süreci durdurmak mümkündür, ne de bu sürece katılan insanlara “dur” demek. Bu nedenle Topluluğun içinde fikir ayrılıkları veya tartışmaların olduğu yönünde zaman zaman yayılan sahte haberler hiçbir zaman doğrulanmaz, haber olarak doğar, haber olarak da ölür.
- Ders kitaplarında Batı Azerbaycan konusunun yer almasıyla ilgili hangi çalışmalar yapılıyor? Bilim ve Eğitim Bakanlığı ile işbirliği var mı?
- Şüphesiz, Batı Azerbaycan'a dönüş Karabağ savaşından sonraki dönem için devletimizin ve milletimizin stratejik hedeflerinden biridir ve bu açıdan ders kitaplarımız da yenilenmeli ve onlara, özellikle tarih, coğrafya, Azerbaycan dili, edebiyat ders kitaplarına Batı Azerbaycan gerçekleri hakkında denemeler, metinler, resimler dahil edilmelidir. Hatta iyi olur ki, Batı Azerbaycan ile ilgili ek ders materyali yayımlansın ve öğretilsin. Biz bu konuda ders kitabı yazarlarına destek olmak için Bilim ve Eğitim Bakanlığı'na onlarla Toplulukta görüşme yapmayı teklif ettik. Bilim ve Eğitim Bakanlığı, Batı Azerbaycan'a dönüş fikrine en çok destek veren devlet kurumlarından biridir ve zaten kaç yıldır bakanlık Topluluğumuzla birlikte bir dizi proje de yürütmektedir, bunlardan biri de her yıl ortaokul öğrencileri arasında Batı Azerbaycan konusunda düzenlenen olimpiyattır. Öyle düşünüyorum ki, genç neslin Batı Azerbaycan ile ilgili bilinçlendirilmesi alanında bakanlığın yaptığı çalışmalar meyvesini verecektir.
- Topluluğun gençlerle çalışma organizasyonu ne durumda? Genel olarak bakıldığında Topluluğun adına farklı sosyal medya hesapları var, onların paylaşımları gençlerin karşısına daha çok çıkıyor ve kafa karışıklığı yaratabilir. Bu yönde neler yapmayı planlıyorsunuz ve sizce o kişilerin amacı nedir?
- Topluluğun önde gelen kurullarından biri de 150 kişilik Gençlik Kurulu'dur. Bu Kurulda 150'ye yakın aktif gencimiz birleşmiştir. Kurulun başkanı ve iki yardımcısı Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekilidir. Kurul, Topluluğun etkinliklerinde ve gençler arasında aktif çalışmalar yürütmektedir. Sadece şöyle bir gerçeği hatırlatayım ki, Kurul her yıl Batı Azerbaycan'ın ilçeleri arasında Batı Azerbaycan kupası için mini futbol şampiyonası düzenlemekte ve bu yıl da 19 ilçe arasında böyle bir yarışma yapıldı. Bunun dışında, Gençlik Kurulu zaman zaman çeşitli üniversitelerin öğrencileriyle Topluluk yönetiminde temsil edilen kişilerin görüşmelerini düzenlemekte, Topluluk temsilcileri konuyla ilgili gençlerin suallarını yanıtlamaktadır. Son böyle etkinliklerden biri ADA Üniversitesi öğrencileriyle oldu.
Gençlerin sosyal ağlardaki aktifliği meselesine gelince, bu, gençliğe özgü bir özelliktir. Üstelik, kendini gösterme, toplumda görünme çabaları da gençliğe özgü özelliklerdendir. Batı Azerbaycan'a dönüş fikri gündemde olduğu için gençler arasında bu fikre ilgi gösterenler de oldukça fazladır. Onları da iki gruba ayırmak mümkündür: birincisi, bu fikre samimi olarak hizmet etmek isteyenler; ikincisi, bu fikri kötüye kullananlar. Topluluğun kendi medya hesaplarını sürekli denetleyen yapıları var ve onlar da imkan dahilinde bu alandaki olumsuz durumların önüne zamanında geçmeye çalışıyorlar.
- Yurt dışında yaşayan Batı Azerbaycanlıların tek bir merkezde birleştirilmesi için somut girişimleriniz var mı?
- Batı Azerbaycan Topluluğu'nun Tüzüğü'ne göre, yurt dışı ülkelerde Topluluğun temsilcilikleri kurulabilir ve Topluluğumuz ilk günden itibaren bu yönde çalışmalar yürütmektedir. Halihazırda birkaç ülkede temsilciliğimiz faaliyet göstermektedir. Bu temsilcilikler ilk olarak yurt dışında yaşayan Batı Azerbaycanlıları birleştiren merkez fonksiyonunu yerine getirmekte ve getirecektir. Şüphe etmiyorum ki, bu temsilcilikler en çeşitli ülkelerde diaspora ve lobi kuruluşlarının güçlenmesine de kendi katkısını verecektir.
- Mültecilerin mülkiyet haklarının tanınması yönünde uluslararası mahkemelere başvurma planınız var mı?
- Batı Azerbaycan'a Dönüş Konsepti'nin 4.6. maddesi bütünüyle mültecilerin mülkiyet meselelerine ayrılmıştır. Söz konusu maddede açıkça belirtilmiştir ki, “Azerbaycanlılara karşı işlenmiş tüm hukuk ihlalleri gibi, mülkiyet hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılmasından da Ermenistan hükümeti sorumluluk taşımaktadır. Ermenistan hükümeti Azerbaycanlılara ait mülkiyetin ve topluluk topraklarının iadesini sağlamalı, mülkiyete verilen zarar ve mülkiyetin kullanımının engellenmesinden doğan kayıplar için tazminat ödemelidir. Ermenistan hükümeti Azerbaycanlıların mülkiyet haklarının iadesinden kaynaklanan tüm masrafları ödemeli ve diğer gerekli tedbirleri almalıdır”.
Uluslararası mahkemelere başvurmak için ise önce mültecilerimize son 37 yıl içinde verilen zarar hesaplanmalı, değerlendirilmelidir. Biz Topluluk olarak verilen zararın hesaplanmasını tamamlamaya çalışıyoruz, değerlendirmeyi ise uluslararası değerlendirme uzmanları gerçekleştirmelidir. Şüphesiz ki, bu meselenin gelecekte uluslararası mahkemelere taşınması dışlanmamaktadır. Ülkelerden herhangi biri bu meselenin uluslararası mahkemelere taşınmaması isteğinde olursa, o zaman zarar gören insanlara verilen zararı kendi bütçesinden ödeme yükümlülüğünü üstlenmek zorunda kalacaktır.
- Batı Azerbaycanlıların geri dönüş süreci nasıl olmalıdır: aşamalı şekilde mi, yoksa kitlesel biçimde mi?
- Onu zaman ve koşullar dikte edecektir. Biz ise o zamana ve koşullara hazır olmalıyız. Çok geçmez ki, biz sizinle birlikte bu tarihi sürecin şahidi olacağız.
- Yakın zamanda Milli Meclis'te Mülteciler ve Zorunlu Göçmenlerin İşleri Üzere Devlet Komitesi'nin adının değiştirilmesi teklifi verildi. Siz bu komitenin faaliyetini nasıl değerlendiriyorsunuz ve adı değiştirilmeli mi?
- Mülteciler ve Zorunlu Göçmenlerin İşleri Üzere Devlet Komitesi uzun süre zorunlu göçmenlerin sorunlarıyla ilgilenmiştir. Başarıları da ortadadır. Şimdi de Topluluk olarak Komite ile sıkı işbirliği içinde çalışıyoruz. Geri kalan meseleler Sayın Cumhurbaşkanı'nın yetkisine ait olan meselelerdir.
- Sizin fikrinize göre, Batı Azerbaycan Topluluğu'nun yakın 10 yıldaki en büyük başarısı ne olabilir?
- İnsanlarımızın Batı Azerbaycan'ın tüm bölgelerine serbest gidiş-gelişinin ve göçüp daimi yaşamasının sağlanması. Biz 37 yıl o günü bekledik ve daha 37 yıl beklemeye ne hevesimiz var, ne de sabrımız. Karşı taraf da bunu anlamalıdır.
- Yeri gelmişken, 5 Ekim'de 65 yaşınız doluyor. Sizi herkes Mülteciler Cemiyeti'nden tanır. Somutlaştırırsak, ömrünüzü Batı Azerbaycan'a harcadınız.
- Ben ve ailem, akrabalarım, çevremiz hepimiz son deportasyonun kurbanlarıyız. 1987 yılından başlayarak önce Ermenistan'da, sonra da Azerbaycan'da yaşanan tüm toplumsal-siyasi süreçlerin içinde oldum. Evin küçük oğlu olduğum için ailemle birlikte yaşadım ve mülteciliğin tüm acılarını, tüm mahrumiyetlerini, tüm sıkıntılarını birlikte yaşadık. Babamın şahsında atalarımızın, annemin şahsında annelerimizin mülteci kaderini, Vatan hasretini nasıl yaşadıklarının, Vatan hasretiyle dünyadan nasıl göçtüklerinin şahidi oldum. Belki de bu yüzden 1986 yılından beri üzerinde çalıştığım bilimsel çalışmamı tamamlayıp, 1992 yılının Şubat ayında savunup bilimsel derece aldıktan sonra tüm bilimsel-toplumsal faaliyetimi Batı Azerbaycan'a adadım. Azerbaycan Mülteciler Cemiyeti'ne 2014 yılından beri başkanlık etsem de, Cemiyetin kurulduğu ilk günden itibaren onun yapılarında çalıştım, önce uzun süre gazetesinde, sonra da örgütün kendisinde. Şimdi dönüp geriye baktığımda pişman değilim, oldukça verimli faaliyet gösterdim, bir ailenin yükünü omuzlarımda taşımama rağmen, 500'den fazla bilimsel-gazetecilik makalesi, 50'den fazla kitap yazıp yayımladım. Makalelerimin de, kitaplarımın da yarıdan fazlası Batı Azerbaycan'a adanmıştır.
- Ömrün 65 yaşı, Batı Azerbaycan'sız 65 yaş, 65 yaşındaki Topluluk başkanı, Milli Meclis milletvekili... Siz hayatın hangi aşamasındasınız?
- Ömrün 65 yaşı... İlk bakışta büyük bir rakamdır, ama henüz bu rakamın ağırlığını hissetmiyorum. Tıpkı 20 yıl, 30 yıl önceki gibi, gün içinde istediğim kadar çalışabiliyorum. “Batı Azerbaycan'sız 65 yaş” fikrinizle ise aynı fikirde değilim, ben bir gün bile Batı Azerbaycan'sız olmadım. Öyle bir gün olmaz ki, vaktimin çoğunu Batı Azerbaycan sorununa ayırmayayım, o insanların arasında olmayayım, akşamları da en az birkaç saat yazı masası başında Batı Azerbaycan ile ilgili araştırmalarla meşgul olmayayım. Bir defasında gazeteci bana sordu ki, o doğduğunuz yerler sık sık aklınıza düşer mi? Ben ona cevap verdim ki, o yerlerden hiç ayrılmadım ki ve bu cevabımda tamamen samimiydim. Tevazudan uzak olsa da, Meğri'den Amasya'ya, Vedi'den Göyçe'ye kadar Batı Azerbaycan'ın her karışını ezbere biliyorum ve kendi doğduğum köyüm kadar seviyorum. Yeni Azerbaycan Partisi'nin adayı olarak Milli Meclis milletvekili olmam, Topluluk başkanı seçilmem ise hiç şüphesiz, ilk olarak Yüce Lider tarafından bana gösterilen büyük güvenin sonucudur ve ben tüm gücümle bu güveni doğrulamaya çalışıyorum.
- Gençlere, özellikle Batı Azerbaycan gençlerine tavsiyeleriniz nelerdir?
- Tüm gençlere bir tavsiyem var: hiçbir zaman işten korkmasınlar, çalışmaktan yorulmasınlar, insan çalıştıkça bıçak gibi bilenir, keskinleşir, yeteneği parlar, potansiyeli ortaya çıkar. Bir de milletlerini ve devletlerini sevsinler, milli değerlerine sahip çıksınlar. Vatanın bir tutam tuzlu toprağını bir avuç altından, bir çakıl kara taşını bir kucak değerli taştan daha aziz, daha kıymetli bilsinler, değerli tutsunlar. Batı Azerbaycan gençleri ise bir şeyi unutmasınlar: onlar bugün nerede yaşasalar da, hepsinin kökü – dedelerinin, dedelerinin dedelerinin mezarları Zengazur'dadır, Göyçe'dedir, Dereleyez'dedir, İrevan'dadır ve diğer Batı Azerbaycan topraklarındadır. O topraklar bizim şehit topraklarımızdır, o toprakların altında yatan atalarımızın mezarları şehit mezarlarıdır. O topraklar düşman işgali altında oldukça, biz hepimiz şehit evlatlarıyız, şehit çocuklarıyız, şehit aileleriyiz. O topraklara dönmeye de, o topraklar uğrunda mücadele etmeye de her zaman hazır olsunlar!
