Prezident İlham Əliyev “Anayasa ve Egemenlik Yılı” münasebetiyle af ilan edilmesi girişiminde bulundu. Af yasası yaklaşık 20 bin kişiyi kapsayacak.
Af yasası taslağına göre, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün korunması uğruna yürütülen muharebe operasyonlarında, o cümleden Vatan Muharebesi'nde ve 19–20 Eylül 2023 tarihlerinde gerçekleştirilen antiterör operasyonunda yer almış kişilerin, keza bu operasyonlarda şehit olmuş veya haber alınamayan kayıp kişilerin yakın akrabalarının, Ermenistan Cumhuriyeti'nin sivil halka karşı askeri provokasyonu sonucunda engelli olmuş kişilerin, ayrıca kadınların, 60 yaşına ulaşmış kişilerin, suç işlerken reşit olmayanların ve diğer kişilerin cezadan veya cezai sorumluluktan muaf tutulmaları öngörülmektedir.
Belirtmek gerekir ki, bugüne kadar 13 af yasası kabul edilmiştir.
Modern.az bugüne kadar çıkarılan af yasalarını ve bunların kapsamını araştırdı.
Haydar Aliyev döneminde kabul edilen af yasaları
Azerbaycan'da af ve genel af kurumları, ulusal lider Haydar Aliyev döneminde kurulmuştur.
Haydar Aliyev'in cumhurbaşkanlığı döneminde - 1995-2003 yıllarında 7 af yasası kabul edilmiştir.
Milli Meclis tarafından 22 Mayıs 1996, 17 Ekim 1997, 12 Mayıs 1998, 29 Aralık 1998, 10 Aralık 1999, 1 Şubat 2001 ve 6 Mayıs 2003 tarihlerinde kabul edilen af yasaları toplamda 77 binden fazla kişiye uygulanmış, bunlardan 21 bin 325 kişi cezasının çekilmeyen kısmından serbest bırakılmıştır. Ulusal liderin imzaladığı af fermanlarıyla 3 binden fazla kişi affedilerek cezalarından kurtulmuştur.
Mehriban Aliyeva tarafından önerilen af yasaları
Azerbaycan'ın Birinci Hanımı Mehriban Aliyeva'nın ileri sürdüğü girişim sonucunda 8 Mayıs 2007'de Milli Meclis'te af yasası kabul edilmiştir. Anayasal değerler ve hukuki reformlar bağlamında kabul edilen af, toplamda 9000 kişiye uygulanmıştır. Bunlardan 1500 kişi serbest bırakılmış, 7500 kişinin ise ceza süresi azaltılmıştır.
Milli Meclis, 17 Mart 2009'da Mehriban Aliyeva tarafından sunulan "Nevruz Bayramı ile İlgili Af İlan Edilmesi Hakkında" kanun taslağını kabul etmiştir. Söz konusu yasa 9 bin mahkuma uygulanmış, 1700 mahkum serbest bırakılmıştır.
Birinci Hanım'ın bir diğer girişimiyle, milli dayanışmanın güçlendirilmesi amacıyla 7 Mayıs 2013 tarihinde kabul edilen kararla 10040 mahkum hakkında af uygulanmıştır.
2016 yılında Mehriban Aliyeva'nın girişimiyle 28 Mayıs - Cumhuriyet Günü münasebetiyle de af ilan edilmiştir. Af kararı toplamda 10868 kişiye uygulanmıştır. Af kararı, özgürlükten mahrum bırakma yerlerinde ceza çeken 3545 mahkuma uygulanmıştır. Bunlardan 2842 mahkum ceza çekmekten serbest bırakılmış, 635 mahkumun cezasının çekilmemiş süresi 6 ay azaltılmış ve 68 mahkumun uyuşturucu bağımlılığından zorunlu tedavisi ilgili mahkemenin kararıyla iptal edildikten sonra serbest bırakılmalarına karar verilmiştir.
2018 yılında Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'nin 100. yıl dönümü münasebetiyle ilan edilen af yasası, en kapsamlı yasalardan biri olmuştur. Bu yasadan 15 bine yakın kişi faydalanmıştır. Girişim, Milli Meclis milletvekili Mehriban Aliyeva tarafından ileri sürülmüştür.
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in girişimleri
Zafer Günü münasebetiyle 2021 yılında af ilan edilmesi hakkında karar kabul edilmiştir. Söz konusu af yasası 17 bin 267 kişiye uygulanmıştır. Bu karar, uygulandığı kişi sayısına göre o yıla kadar kabul edilmiş en geniş af olmuştur. Affın uygulandığı kişilerden 733'ü Vatan Muharebesi katılımcısı, 837'si kadın, 65'i ise reşit olmayandır.
Af kararı, özgürlükten mahrum bırakma yerlerinde ceza çeken 5971 mahkuma uygulanmıştır. Bunlardan 2710 mahkum özgürlükten mahrum bırakma cezasından serbest bırakılmış, 3261 mahkumun cezasının çekilmemiş süresi 6 ay azaltılmıştır. Ayrıca, özgürlükten mahrum bırakma ile ilgili olmayan cezalara mahkum edilmiş 8559 kişiye af uygulanmıştır. Bunlardan 5722 mahkum cezadan serbest bırakılmış, 2837 mahkumun cezası azaltılmıştır. Şöyle ki, özgürlüğün kısıtlanması cezasına mahkum edilmiş 1909, ıslah işleri cezasına mahkum edilmiş 2471, kamu hizmeti cezasına mahkum edilmiş 86, para cezasına mahkum edilmiş 1202 ve diğer cezalara mahkum edilmiş 54 kişi bu cezalardan serbest bırakılmıştır. Şartlı mahkum edilmiş, cezasının çekilmesi ertelenmiş ve cezadan şartlı olarak vaktinden önce serbest bırakılmış 62 mahkum hakkında da af uygulanmıştır.
Buna ek olarak, mahkemelerin yargılamasında olan davalar kapsamında 890, ön soruşturma organlarının yargılamasında olan davalar kapsamında ise 1785 kişiye af uygulanmıştır.
