Bakü'de Uluslararası Otobüs Terminali Kompleksi'nin bulunduğu alan uzun yıllardır toplumun tartışma merkezindedir. Zira, başkentin ana giriş-çıkış noktalarından biri olan bu ulaşım kavşağının şehir planlama açısından elverişli bir konumda yer almadığı, çevre bölgelerde trafik yoğunluğu yarattığı ve yolcu konforu açısından modern gereksinimleri tam olarak karşılamadığı sıkça vurgulanmaktadır. Tüm bu tartışmaların ışığında, otobüs terminalinin yerinin değiştirilip değiştirilmemesi meselesi de gündeme gelmektedir.
Birçoklarına göre, mevcut mekan optimal kabul edilemez ve alternatif bölgelere taşınması daha uygun olabilir. Böyle bir durumda ise hangi yönün daha uygun olacağı sorusu güncel hale gelmektedir. Bununla birlikte, otobüs terminalinin mimari açıdan, ayrıca binanın estetik olarak şehir ortamına uyum sağlamadığı, fonksiyonel planlama açısından beklentileri karşılamadığı da belirtilmektedir.
Modern.az'a yaptığı açıklamada, Milli Meclis İnsan Hakları Komitesi Başkan Yardımcısı Arzuxan Alizade konuya ilişkin görüşlerini belirterek, otobüs terminalinin yerinin mekan açısından değiştirilmesinin gerekli olduğunu düşünmediğini kaydetti. Onun sözlerine göre, otobüs terminali şehrin kuzey girişinde yer almakta ve “Avtovağzal” metro istasyonuna yakındır. Buna ek olarak, yol altyapısı açısından da Bakü çevre otoyoluna erişimi mevcuttur.
“Ancak binanın kendi tasarımı ve yapısıyla ilgili değişikliklerin gözden geçirilmesi uygun olurdu. Bu konuda farklı görüşler olabilir, ama benim fikrimce, daha modern tasarımlı ve modern gereksinimlere cevap veren bir otobüs terminalinin inşa edilmesi daha uygun olacaktır”.
Başkan yardımcısı ayrıca, buna ek olarak, şehrin batı yönünden girişinde de yeni bir otobüs terminalinin inşa edilmesi meselesinin değerlendirilebileceğini vurguladı:
“Bu konuda özellikle ulaşım alanı uzmanlarının görüşlerinin öğrenilmesi daha doğru bir yaklaşım olurdu. Şehrin bir yandan kuzey girişinde, diğer yandan ise güneybatı yönünde - Bayıl bölgesi istikametinde, ek otobüs terminallerinin olması batı, güney ve kuzey bölgelerine hareketin daha verimli düzenlenmesi açısından faydalı olabilir”,- diye A. Alizade belirtti.
Tanınmış mimar Cahid Hasanov ise, Bakü otobüs terminalinin yerinin değiştirilmesi meselesinin gündeme gelmesinin temel nedenlerinden birinin, onun otomobil ana yolunun Sumgayıt-Bakü yolu üzerinde yer alması ve bunun yol yoğunluğuna, özellikle de 20 Ocak istikametine kadar uzanan trafik sıkışıklıklarına neden olması olduğunu kaydetti. Onun fikrince, bu mesele ilgili kurumların yaptığı resmi raporlara dayanmalıdır.
“Eğer gerçekten de mevcut yer sorunlar yaratıyorsa, onun değiştirilmesine ihtiyaç vardır.
Ama esas soru şudur: yeri değiştirilen otobüs terminali nerede yer almalıdır? Olabilir ki, bu obje 10-12 yıl önce o bölgede inşa edilmiş ve belirli bir süre geçtikten sonra sorun yaratmaya başlamıştır. Bu ise, doğru ve uzun vadeli bir raporlama yapılmadığını göstermektedir. Kim garanti verebilir ki, otobüs terminalinin, örneğin, Lökbatan istikametine taşınması 10 yıl sonra yeniden yoğunluk ve trafik sıkışıklığı problemi yaratmayacak?”
C. Hasanov ekledi ki, tam da bu nedenle planlama 30-50 yıllık bir perspektif temelinde yapılmalıdır:
Böylelikle, otobüs terminalinin her 10-15 yılda bir yerinin değiştirilmesiyle sorun çözülmez. Dünyanın birçok ülkesinde 50, 100, hatta 150-200 yıl yerini değiştirmeyen stratejik mekanlar vardır. Tam da bu açıdan da hesaplamalar doğru ve zamanında yapılmalıdır”.
Mülakatçımız ayrıca, mimari açıdan da bu tür objelerin şehrin genel mimari ansamblına uygun olması gerektiğini belirtti:
“Havaalanları gibi stratejik öneme sahip, yurt dışından ve bölgelerden insanların gelip gittiği mekanların görsel görünümü özel dikkat gerektirir. Bazen idari bina inşa edilir, ama dış görünüşü bir fabrikayı andırır. Halbuki her alanın kendine uygun bir mimari dili olmalıdır.
Otobüs terminalinin inşasında milli ve klasik mimari unsurlar modern üslupla bütünlük teşkil etmelidir. Klasik ile modernin doğru sentezi, uzun yıllar güncelliğini koruyan ve zamanla tarihi mimari örneğine dönüşen projeler yaratır. Bu, çok önemli bir meseledir”.
Mülakatçımızın sözlerine göre, böyle önemli projelerde açık bir tartışma ortamı yaratılmalı, özel mimarlar ve tasarımcılar dahil edilmelidir:
“Çalışma grupları oluşturulmalı, projelerin hazırlanması, onayı ve uygulanmasında geniş katılım sağlanmalıdır. Bu, sadece bir kurumun veya yasanın çerçevesiyle sınırlı kalmamalıdır.
Açık kapı günleri düzenlenmeli, bu alanda tecrübesi ve fikri olan herkes proje sunma ve kamuya açık esaslarla komisyonda yer alma imkanı kazanmalıdır. Bizim mimarlarımız buna hazırdır. Çok değerli, farklı ve yaratıcı fikirler ortaya çıkabilir.
Her yeni proje Azerbaycan mimarisine yenilik getirir. Farklı bakış açıları, yaklaşımlar ve düşünceler rekabet ortamında daha güçlü ve kaliteli sonuçlar doğurur. İnternetten alınmış, standart projeler üzerinde cüzi değişiklikler yapıp bu tür stratejik objelere onay vermek doğru bir yaklaşım değildir”,- diye C. Hasanov sözlerini tamamladı.
