Küreselleşmenin fırtınalı akışında kendini korumayı başaran milletler, tarihe dayanan güçler ayakta kalabilir.
İşte böyle bir zamanda Türk Devletleri Teşkilatının (TDT) kurulması modern dönemin önemli bir çağrısıdır.
Bu işbirliği platformu giderek daha ciddi jeopolitik merkezlerden biri olarak şekillenmektedir. Bugün dünya büyük güçlerin ilgi alanına dönüşmüştür. Yeni çatışma odakları, ekonomik çöküşler, kültürel asimilasyon tehlikesi - bunlar Türk dünyasını da kapsayan çağrılardır. Böyle bir dönemde TDT'nin güçlenmesi ve işbirliğinin derinleşmesi, yaşamakla yaşatmak arasındaki sınırdır.
Türk Devletleri Teşkilatının safları genişlemektedir. Bu birlik artık kültürel alanı aşarak ekonomik, askeri ve stratejik işbirliğine doğru ilerlemektedir. Ortak ekonomik bölgeler, tek ulaşım koridorları, Türk üniversiteleri, ortak medya projeleri, ortak alfabe - bunlar geleceğin köprüleridir.
Merhum eski cumhurbaşkanı Ebülfez Elçibey, Turan fikrinin en samimi ve idealist taşıyıcılarından biriydi.
Ebülfez Elçibey için Turan sadece siyasi birlik değil, manevi uyanış, milli kimliğin yeniden tesisi ve Türk dünyasının tek bir ruhta yaşamasıydı. O, bu fikri romantik bir hayalden çıkarıp, gerçek bir siyasi hedefe dönüştürmek istiyordu. Elçibey'in konuşmalarında, yazılarında ve faaliyetlerinde bu fikir defalarca tekrarlanıyordu.
Modern.az sitesinin “Bir fotoğrafın tarihçesi” köşesinde sunduğu bu fotoğraf, tarihi ve sembolik değeri çok yüksek olan bir görüşmeyi yansıtmaktadır. Bağımsızlığını yeni kazanmış Türk devletleri liderlerinin bir araya geldiği ilk etkinliklerden biri...
Zaman – 30 Ekim 1992, mekan – Ankara şehri... Türk cumhuriyetlerinin başkanları Türkiye Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın liderliğinde Türkiye'de bir araya gelmişlerdir.
Soldan sağa: Kırgızistan lideri Askar Akayev, Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov, Türkiye Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Saparmurat Niyazov, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ebülfez Elçibey
Fotoğrafta dikkat çeken bir nokta var: Ebülfez Elçibey liderlerden biraz uzakta duruyor. Bunun sebebi neydi?
Fotoğrafı sunan Elçibey'in özel basın sekreteri Adalet Tahirzade bunu şöyle açıklamıştır:
“Ebülfez Bey, Orta Asya cumhurbaşkanlarını demokrat saymadığı için onlarla kol kola girmemiş, uzakta durmuştur. Sebebini bana kendisi söylemişti”.
Yukarıdaki tablo, bir zamanlar bölünmüş, farklı imparatorluklar içinde yaşamış Türk halklarının yeniden bir araya gelmesi umudunun fotoğraftaki tecessümüdür. Ebülfez Elçibey için bu tür görüşmeler sadece diplomatik ziyaretler değildi – ona göre bu, Türk dünyasının uyanışı ve birliği için atılmış tarihi adımlar idi.
Elçibey bu tür toplantılarda Turan fikrini açıkça savunan liderlerden biriydi.
Bu fotoğraf, Türk Devletleri Teşkilatının temelini atan ilk girişimlerden birinin şahididir. O zamanlar bu görüşmeler sadece niyet beyanları seviyesinde olsa da, bugün aynı fikrin TDT (Türk Devletleri Teşkilatı) gibi yapılandırılmış formu faaliyet göstermektedir.
E.Kafarlı
