1992 yılı 26 Şubat'ta Hocalı soykırımı işlendiğinde, Azerbaycan Cumhuriyeti hem askeri hem de siyasi açıdan en zor dönemini yaşıyordu. Böyle vahşi bir katliamla karşılaşan genç bağımsız ülke, sesini küresel arenada duyuramıyordu. Bu koşullarda Azerbaycan'ın uluslararası ilişkiler sistemine tam olarak dahil olması, hukuki ve diplomatik araçlara erişim sağlaması hayati önem taşıyordu. Nihayet o tarihi olay gerçekleşti.
Hocalı soykırımından sadece bir hafta sonra, 2 Mart'ta Azerbaycan BM'ye üye kabul edildi. BM üyeliği, Azerbaycan devletinin uluslararası alanda tanınmasını resmen onayladı.
Modern.az sitesinin “Bir fotoğrafın tarihçesi” köşesinde sunduğu bu fotoğraf, bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti'nin BM'ye üyeliğinin resmileştiği tarihi anı yansıtmaktadır.
Zaman 2 Mart 1992... Mekan BM'nin New York şehrindeki genel merkezi...
Tribünde bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti'nin ilk dışişleri bakanı Hüseynağa Sadıqov konuşma yapıyor.
Eski bakan Modern.az'a verdiği röportajda o tarihi zamanları şöyle hatırladı:
“Hocalı soykırımı yaşandıktan sonra BM'ye üye olmak için benimle birlikte Elmar Memmedyarov ve Fahreddin Kurbanov yola çıkmıştı. Elmar Memmedyarov o zaman Dışişleri Bakanlığı'nda protokol işleriyle meşgul oluyordu. Fahreddin Kurbanov ise basın için bilgi hazırlıyordu.
Biz havaalanında faciayı duyduk, ancak geri dönmeyi uygun bulmadık. Çünkü olayı dünyaya duyurmak için büyük bir fırsat doğmuştu. BM'ye üye olan devletlerin tüm temsilcileri New York'taki genel merkeze toplanacaktı.
Bakü'deki arkadaşlarıma telefon edip kesin bilgi aldım. Maalesef, hükümeti aramama rağmen kimseye ulaşamadım.
BM'ye üye kabul edildiğimiz zaman Azerbaycan dilinde konuşma yapmaya karar verdim. Hocalı soykırımında 366. motorize piyade alayının katılımını göz önüne aldığımızda bu çok önemliydi. Daha uçaktayken konuşmamı Rusçadan Azerbaycan diline tercüme etmiştim. Ayrıca, konuşmama Hocalı soykırımı hakkında eklemeler yaptım.
Memmedyarov ve Kurbanov'a, simultane tercümeyi kontrol etmelerini söyledim. Ben Azerbaycan dilinde konuşurken sinek uçsa duyulurdu. Çünkü salonda “bu hangi dilde konuşuyor?!” deyip hemen kulaklıklarını takarak dinlemeye başlamışlardı”.
H. Sadıqov'un sözlerine göre, bazı devletler onun BM'deki konuşmasına engel olmak istemişler.
“Engel olanlar o zaman Ermenistan'ın dostları olan ülkelerdi. Sadece Rusya değildi, başka Avrupa ülkeleri de vardı...
O zaman Azerbaycan'ı en çok destekleyen Türkiye idi. Ardından Almanya, İngiltere, İsviçre, İspanya, Pakistan, Hindistan ve Çin bizi ilk günden desteklediler.
Aslında o gün bizim için hem bayram hem de matemdi. Matemdi çünkü Hocalı şehrimiz yerle bir edilmişti. Bayramdı çünkü bağımsız Azerbaycan BM'ye üye kabul ediliyordu. Konuşmamdan sonra Azerbaycanlılar ve Türkler Hocalı için gözyaşı döktüler. Ertesi gün BM Genel Sekreteri ile görüştüm. Onunla görüşmem sırasında, ya kendisinin ya da bir temsilcisini göndererek Hocalı'daki olayla yerinde tanışmasını ısrarla talep ettim. Kendisinin gelemeyeceğini, ancak resmi temsilcisini göndereceğini bildirdi.
Bir hafta sonra BM Genel Sekreteri'nin resmi temsilcisi, Amerika'nın eski dışişleri bakanı Cyrus Vance başkanlığındaki bir heyet Azerbaycan'a geldi. Ben onu Ağdam'a götürüp durumu gösterdim. Cyrus Vance, Ağdam camisinde Hocalı'dan getirilen cesetleri görünce şoka uğramıştı. "Faşistler bile İkinci Dünya Savaşı sırasında böyle vahşetler işlememişlerdir",- diye Cyrus Vance heyecanla belirtti. Geri döndükten sonra, mevcut durum hakkında ayrıntılı bir rapor hazırladı ve BM'nin Ermenistan'ın işgaliyle ilgili ilk kararı da o belgeden sonra kabul edildi”.
Referans: Hüseynağa Sadıqov 14 Mart 1940 tarihinde Bakü şehrinde doğmuştur. 1958 yılında Bakü şehir 132 numaralı ortaokulu, 1963 yılında M.F. Ahundov adına Azerbaycan Yabancı Diller Enstitüsü Avrupa Dilleri Fakültesi'ni bitirmiştir. Enstitü bünyesinde yüksek lisans yapmıştır.
1970 yılından itibaren Azerbaycan Komünist Partisi Merkez Komitesi Dış İlişkiler şubesinde eğitmen olarak çalışmıştır.
1968 yılında Moskova'da SSCB Bakanlar Kurulu bünyesindeki Yüksek Dış Turizm kurslarını bitirmiştir.
1971 yılından itibaren Azerbaycan SSC Bakanlar Kurulu'nda ve Azerbaycan Komünist Partisi Merkez Komitesi'nde sorumlu görevlerde bulunmuştur.
1974 yılından itibaren diplomatik hizmete başlamıştır. Aynı yıldan itibaren Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin Leipzig şehrindeki SSCB konsolosluğunda konsolos yardımcısı, 1980 yılından itibaren ADC'nin Rostock şehrindeki SSCB konsolosluğunda konsolos olmuştur. SSCB'nin Alman Demokratik Cumhuriyeti'ndeki Başkonsolosluğu'nda ve Berlin'deki büyükelçiliğinde diplomatik görevlerde bulunmuştur.
1988-1991 yıllarında Azerbaycan SSC'nin dışişleri bakanı olmuştur.
1991 yılında bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti'nin ilk dışişleri bakanı görevine atanmıştır.
1989 yılında kendisine SSCB'nin I. dereceli olağanüstü ve tam yetkili elçi-müşaviri, 1992 yılında ise Azerbaycan Cumhuriyeti'nin olağanüstü ve tam yetkili büyükelçisi diplomatik dereceleri verilmiştir.
1992 yılında Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Almanya, İsviçre, Belçika, Hollanda, Lüksemburg ve Avusturya'daki olağanüstü ve tam yetkili büyükelçisi görevine atanmıştır.
Almanca, Arapça, Türkçe ve Rusça dillerini bilmektedir.
Almanya Federal Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti arasındaki dostluk ve stratejik işbirliğinin geliştirilmesindeki hizmetlerinden dolayı 2006 yılında Almanya Cumhurbaşkanı tarafından Almanya'nın devlet nişanı - "Büyük Hizmet Haçı" nişanı ile taltif edilmiştir.
E. Kafarli
