Çağdaş zamanımızın bütün çağırışları ilə ayaqlaşan Azərbaycan yeni statuslar qazanmaqda davam edir.
Bunların ən önəmlilərindən hesab edilən məsələ Türk Dünyası ilə bağlıdır. Azərbaycan Prezidenti fərqli tribunalardan dəfələrlə Türk Ailəsinin vacibliyini vurğulayıb. Və Azərbaycan bu istiqamətdə hərtərəfli fəaliyyətə keçib.
Odur ki, iddia edə bilərik ki, Azərbaycan Qafqaz regionunun lideri səviyyəsini adlayaraq bütün türk dünyasında strateji, iqtisadi və mədəni liderlik missiyasını öz üzərinə götürüb. “Lokomotiv mərkəz” ifadəsi burada təsadüfi deyil.
Çünki Azərbaycan bir çox istiqamətdə birləşdirici, hərəkətverici və hədəf göstərən qüvvə rolunu oynayır.
Öncə ondan başlayaq ki, Azərbaycan Avrasiya qitəsinin kəsişməsində, həm Avropa, həm Asiya, həm də Yaxın Şərq regionlarına çıxış nöqtəsində yerləşir. Bu mövqe onu təbii şəkildə türk dünyasının qərbə açılan geosiyasi körpüsünə çevirir.
Zəngəzur dəhlizi layihəsi türk dövlətlərini birləşdirəcək ən mühüm geosiyasi xəttdir. Bu dəhlizlə Naxçıvandan Türkiyəyə, oradan isə bütün Mərkəzi Asiyaya birbaşa quru əlaqə yaranacaq.
Azərbaycan Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) fəal üzvü kimi bu ideyanın reallaşması üçün həm siyasi, həm iqtisadi, həm də diplomatik cəbhədə ciddi səylər göstərir.
Bakı artıq türk dünyasının diplomatik mərkəzidir. Dünya bu gerçəkliyi görür. Həm zirvə görüşləri, həm enerji forumları, həm də mədəni tədbirlər burada keçirilir.
Azərbaycan iqtisadi baxımdan da türk dünyasının ən dayanıqlı və dinamik ölkələrindən biridir. Onun enerji sektoru həm regionun, həm də Avropanın enerji təhlükəsizliyinə real töhfə verir.
Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) neft boru kəməri və Cənub Qaz Dəhlizi kimi layihələr Azərbaycanın tranzit və enerji liderliyini təsdiqləyib.
Azərbaycan qazı və nefti həm Türkiyənin, həm Gürcüstanın, həm də Avropanın enerji təminatında mühüm rol oynayır.
Bununla yanaşı, Azərbaycan qeyri-neft sektorunda, kənd təsərrüfatı, logistika, turizm və texnologiya sahələrində böyük irəliləyiş nümayiş etdirir. Bu da türk dövlətləri üçün iqtisadi əməkdaşlıq modelini formalaşdırır.
Azərbaycanın 2020-ci il Vətən müharibəsində qazandığı Qələbənin gətirdiyi gerçəkliklər həm də türk dünyasında milli iradə və hərbi modernləşmə simvoluna çevrildi.
Türkiyə ilə “Bir millət, iki dövlət” prinsipi əsasında qurulan əməkdaşlıq regional təhlükəsizlik arxitekturasında yeni güc mərkəzi formalaşdırdı.
Qarabağda əldə olunan qələbə türk xalqlarında özünəinam və birliyə inamı artırdı.
Azərbaycan bu təcrübəni digər türk ölkələri ilə hərbi texnologiya, müdafiə sənayesi və təlim sahəsində bölüşür.
Paralel olaraq Azərbaycan həm türk dünyasında, həm də İslam aləmində mədəni inteqrasiyanın lokomotivi rolundadır.
Bakı, Naxçıvan, Şuşa kimi şəhərlər türk mədəniyyətinin əsas mərkəzlərinə çevrilib.
“Türk dünyasının mədəni paytaxtı” proqramı çərçivəsində Azərbaycan şəhərləri ardıcıl olaraq bu rolu daşıyır.
Azərbaycan türkcəsi, musiqisi (muğam, aşıq sənəti), ədəbiyyatı və incəsənəti bütün türk xalqlarının ortaq mədəni yaddaşını formalaşdırır.
Azərbaycan həm də dini və etnik tolerantlıq modeli kimi türk dünyasında nümunə sayılır. Bu da öz növbəsində ortaq dəyərlərin harmonik yaşamasına şərait yaradır.
Azərbaycan türk inteqrasiyasının institusional əsaslarını möhkəmləndirən aparıcı ölkələrdəndir:
Türk Dövlətləri Təşkilatı, TÜRKSOY, TÜRKPA, Türk Akademiyası, Türk İnvestisiya Fondu kimi qurumlarda Azərbaycanın təşəbbüskarlığı diqqətəlayiqdir.
Prezident İlham Əliyevin “Türk dünyasının gücü həm birliyimizdə, həm də ortaq gələcəyə inamımızdadır” fikri artıq strateji prinsipə çevrilib.
Azərbaycanın diplomatik fəaliyyəti türk ölkələrinin beynəlxalq arenada daha sıx əməkdaşlığına təkan verir.
Azərbaycanın lokomotiv rolu təkcə bugünkü siyasətə hesablanmayıb. Türk dünyasının gələcək strateji inteqrasiyasına yönəlib. Bu konsepsiyanın əsas məqsədləri siyasi koordinasiyanın dərinləşməsi, iqtisadi əlaqələrin vahid bazara çevrilməsi, ortaq texnologiya və müdafiə platformalarının yaradılması, vahid informasiya və nəqliyyat məkanının formalaşdırılmasıdır.
Azərbaycan bu istiqamətdə də həm təşəbbüskar, həm də praktiki lider rolunu oynayır.
Bütün bunlardan çıxış edərək deyə bilərik ki, Azərbaycan bu gün türk dünyasında liderlik, güc və dinamizmin simvoludur. O, həm mədəni, həm iqtisadi, həm də geosiyasi baxımdan türk xalqlarını birləşdirən və irəli aparan lokomotiv mərkəz kimi çıxış edir. Təbii ki, burada xaricdən gələn təhdidlər də var. Amma Azərbaycan bunun da öhdəsindən gələ bilir və Türk dünyası ilə bağlı strategiyasını açıq dilə gətirir.
Ona görə də Türk dünyasının gələcəyi, böyük ölçüdə Azərbaycanın bu missiyanı davam etdirmə qabiliyyəti ilə sıx bağlıdır.
Təsadüfi deyil ki, indi dünya tərəfindən Azərbaycan Türk dünyasının lokomotiv mərkəzi kimi qəbul edilir.
Elnur ƏMİROV
