Yenə yuxudan hövlanak ayıldı Elxan Şıxəliyev. 1994-cü ildən bu yana təkcə Elxan Şıxəliyev deyil, onunla birlikdə eyni taborda Vətən, Qarabağ uğrunda döyüşüb, sağ qalan dostlarının hamısı həmin yuxuları görürdülər. Onların yuxularına gəlirdi Erbol. Gördüyü yuxuda 20 yaşlı Erbol ondan ata-anasını, qardaşlarını soruşurdu. Deyirdi ki, bəs niyə gəlmirlər? Nə zaman gələcəklər... Və onda bir də baxırdı ki, Erbol yenə incik şəkildə üzünü çevirib buludlara qovuşub yox oldu...
776-cı kəşfiyyat taborunun döyüşçüləri 1994-cü ildəki Vətən müharibəsindən sağ çıxsalar da, onlarla eyni səngərdə döyüşüb şəhid olan dostlarını heç vaxt unutmurdular. O rəşadətli əsgərlərin hamısı Şəhidlər xiyabanında dəfn olunmuşdu. Onların arasında indi tez-tez məzarını ziyarət etdikləri 20 yaşlı Erbol Turexan oğlu Barımbetov da var idi.
1974-cü ilin 1 iyulunda Qazaxstanın Cambıl vilayətində doğulmuşdu Erbol. Azərbaycanın torpaqlarını ermənilər işğal etməyə başlayanda, Erbol Barımbetov məktəbi əla qiymətlərlə təzəcə bitirmişdi. Öz biliyi və savadı ilə məktəbdə seçilən şagirdlərdən idi. Tarix və ədəbiyyat üzrə fənn olimpiadalarında, güləş yarışlarında da qalib gəlirdi. Lakin 1992-ci ildə Karaqanda Dövlət Universitetinin Tarix fakültəsinə sənədlərini versə də, istənilən balı toplaya bilməmişdi.
1992-ci ilin payızında yenicə müstəqillik qazanan Qazaxıstanın hərbi sıralarında xidmətə çağırılmışdı. 6 ay müddətində Kapçekay hərbi desant bazasında əsgərlik xidməti keçmişdi. Lakin günlərin bir günü hərbi hissə komndanlığından Erbol Barımbetov Turexanoviçin hərbi hissəni özbaşına tərk etməsi barədə xəbər verilmişdi. O gün-bu gün Erbolu axtarmağa başlayan atası Turexan oğlunun harada olması barədə heç yerdən xəbər öyrənə bilməmişdi. Onu artıq Qazaxıstanda itkin kimi qeydiyyata almışdılar.
Erbol bir qədər sonra, 1993-cü il may ayının 7-də evlərinə telefon açaraq, özündən kiçik qardaşı Nurbol ilə danışır və deyir ki, “anama söylə, narahat olmasın. Mən Azərbaycanda Xanlar rayonundayam. Ayağımdan yaralanmışam. Bir-iki günə hospitaldan çıxacam. Hər şey yaxşıdır. Tezliklə görüşəcəyik”.
Və bir də elə həmin ilin iyun ayının əvvəllərində qardaşına telefon açaraq, onu məktəbi bitirməyi münasibəti ilə təbrik edir, yenə “məndən narahat olmayın” deyir.
O gündən sonra, ailə oğlundan bir xəbər eşitmir...
Bəs Erbol Barımbetov Azərbaycana necə gəlib çıxmışdı? Bu sualların cavabını dünən II Şəhidlər xiyabanında Erbol Barımbetovun məzarı başına toplaşan dostları cavablandırdılar.
Azərbaycan torpaqlarının azadlığı uğrunda canından və qanından keçmiş Erbol Barımbetovun ziyarətinə gələn döyüş dostları 776 saylı əlahiddə taborun komandir müavini Saleh Əliyev, qərargah rəisi Yaşar Nəsibov, Tərtərin hərbi prokuroru vəzifəsində çalışmış Yusif Ağayev, mayor İsgəndər Ağayev, Mürvət Əliyev, kapitan Rövşən Babayev, kapitan Elxan Şıxəliyev, Mehman Əliyev, Teymur İsmayılov, Elçin Məmmədov, Fərzəli Pəsərək, Rəşid Əliyev onu xarakterizə etdilər.
Saleh Əliyev:
- Erbol bizim tabora 1994-cü il fevral ayının 13-də qəbul olunmuşdu. Bilirdik ki, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin sıralarına könüllü yazılıb. Bu bəstəboy, dolubədənli, 19 yaşlı qazax oğlu ilk gündən biz hərbçilərin diqqətini cəlb etdi. Verilən tapşırıqları çox cəld və çevikliklə yerinə yetirirdi. Dövlət əhəmiyyətli əməliyyatlarda, düşmən arxasında apardığımız kəşfiyyatlarda xüsusi peşəkarlıq nümayiş etdirirdi. Bizim ədalətli mübarizəmizə əsl türk oğlu, qazax balası kimi can-dildən qoşulmuşdu. Bizə qədər isə 472 saylı kəşfiyyat taboruna xidmətə götürmüşdülər. Onun haqqında verilən xasiyyətnamədə yazılmışdı ki, 8 dəfə ən çətin döyüş tapşırıqlarını yerinə yetirib, Kəlbəcər, Qazax, Murovdağ istiqamətində düşmən arxasına keçərək, 8 dəfə onlara güclü həmlələr etmiş və apardığı əməliyyatlar sayəsində düşmən ordusunun böyük itkilər verməsinə nail olmuşdu. Həmin tabor ləğv edildikdən sonra, onu bizim tabora göndərmişdilər. Elə taborda xidmətə gəldiyi gündən Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, polkovnik Eldar Ağayev (şəhid olub) onu qrup komandiri vəzifəsinə təyin etmişdi. Kəşfiyyata gedənlərin qrup rəhbəri idi. Ən çətin əməliyyatları da ona etibar edirdi. Tərtər rayonunun qorunmasında xüsusi xidmət göstərmişdi. Onun vaideynlərini, doğmalarını düz 28 ildir ki, axtarırdıq. Qazaxıstanın Müdafiə Nazirliyinə, Azərbaycandakı səfirliyinə dəfələrlə müraciət etmişdik. Belə başa düşürəm ki, onun qohumlarının gec tapılmasında həm də sənədlərdə yazılan adlarda hərf səhvi olub. Lakin sonralar biz dövlət arxivindən onun sənədlərini əldə edə bildik. Və yalnız bundan sonra axtarış sürətləndi. Nəhayət ki, bu gün onun xalası oğlu Ermek və qardaşı Nurbol gəlib şəhidimizi II Şəhidlər xiyabanında tapdılar.
Mehman Məmmədov:
- Erbol bizim kəşfiyyat qrupunun komandiri idi. 20 apreldən 21-nə keçən gecə bizim son döyüşümüz oldu. Doqquz nəfərdən ibarət olan kəşfiyyat qrupu düşmənin arxa tərəfinə keçmək haqqında tapşırıq almışdıq. Biz ermənilərin Tərtər ərazisinə hücum planını pozmalı və onların nə qədər qüvvəyə malik olmaları haqqında məlumatlar toplamlı idik. Ermənilər bizim səngərlərimizi ələ keçirmişdi. Postlarımızı geri almaq üçün əvvəlcə düşmənin minamyot batareyasını zərərsizləşdirməli idik. Baxdıq ki, 50-60 nəfərdən ibarət düşmən xeyli bizə tərəf irəliləyib. Hava artıq qaralmağa başlamışdı. Erbol Berınbetovun əmri ilə atəş açıb xeyli sayda erməni qüvvəsini məhv etdik. Tez bir zamanda ermənilərdən postlarımızı geri aldıq. Onların birinci taborunun həmləsini dəf etdik. Ətraf erməni meyitləri ilə dolu idi. Düşmənin başı meyitlərini daşımağa qarışanda biz onların arxasına keçdik. Yenə bərabər olmayan döyüşdə düşməə xeyli itki verdi.
Geriyə qayıdarkən artıq gecədən xeyli keçmişdi, qaranlıq idi. Öz postumuza yaxınlaşırdıq. Bir qrup erməni kəşfiyyatçı arxa tərəfimizə keçib, geriyə qayıdan qrupumuzu pusquya saldı və minamyotlarla bizi atəşə tutdular. Bizim kəşfiyyat qrupu Tərtər və Ağdərə arasında beləcə pusquya düşdük. Mən dörd güllə yarası aldım... Tez-tez huşum gedib –gəlirdi... Ayılanda özümü hospitalda gördüm. Sonradan bildim ki, həmin əməliyyata gedən 9 nəfərdən sağ qalan təkcə mənəm. Erbol Berımbetov, Vüqar Səfərov, Nail Məmmədov, Fuad Nəsirov, Seyfəddin Yunusov, Rüstəm Qasımov, Zaur Nağıyev, Xeyrəddin Əliyev isə uğurlu bir kəşfiyyat tapşırığını yerinə yetirib şəhid oldular...
Teymur İsmayılov:
- Onunla bir yerdə qulluq etmişik. Ən ağır döyüşlərə yollanmışdıq. Çox vətənpərvər oğlan idi. Savadlı idi. Elə bil ki, burada doğulmuşdu. Döyüş məharəti böyük, özü isə aramızda ən kiçiyimiz idi. O tarixi gözəl bilirdi. Biz ondan Azərbaycana döyüşməyə gəlməyinin səbəbini soruşanda deyirdi ki, “mən babalarımın qisasını alıram. 1939-cu ildən sonra Qazaxıstanın rəhbəri olan Mirzoyan ən savadlı qazax oğlanlarının kökünü kəsib. Bizim nəsullərimizi, şəcərələrimizi məhv edib. Hər ermənini öldütrdükcə, həm də babalarımın qisasını alıram”.
Elxan Həsənov:
- İllər keçib. Lakin biz 776-cı taborun kəşfiyyat qrupunun döyüşçüləri Erbolu bir gün də unutmamışıq. Nə zaman Şəhidlər xiyabanına gəliriksə, onun məzarı önündə şəkil çəkdiririk. Erbol azərbaycanlı kəşfiyyatçılar içərisində, xüsusi təyinatlıları arasında əfsanə bir döyüşçü idi. 1994-cü ildə bizim gözümüzün qabağında gedən döyüşlərdə düşmən arxasına sızaraq, döyüşün müqəddəratını həll edən qəhrəmanlardan biri olub, düşmənə böyük itkilər verdirirdi. Kəşfiyyatçılar arasında döyüş salnaməsinə adını böyük hərflərlə yazıb, özünəməxsus iz buraxıb. Düz 28 ildir ki, onun doğmalarını axtarırıq. Bilirdik ki, valideynləri onun taleyindən xəbərsizdirlər. Artıq qardaşının Qazaxıstandan gətirdiyi ana vətəninin torpağı da onun ruhunu şad edəcək.
Elxan Şıxəliyev, 776-cı kəşfiyyat taborunun bölük komandiri:
- Erbol öz yaşına görə böyük qəhrəman idi. Onun qəhrəmanlığından hər gün yazmaq, danışmaq, onu dünyaya tanıtmaq bizim borcumuzdur. Həmin döyüşlərdən sağ çıxanlarımızın hər biri Erbolun valideynlərinin axtarılmasında əmək sərf etmişik. Çünki ona bir vədimiz, borcumuz var idi. Belə qəhrəmanlar hər zaman yetişmir. Mən onunla dəfələrlə kəşfiyyata getmişdim. Bir dəfə isə 10 gün mühasirədə qalmışdıq. Ac-suzsuz günlərimizdə bir-birimizə arxa olduq. Onun meşə ərazisində hərəkət etmək qabiliyyəti bizi mühasirədən xilas edə bildi.
1994-cü ilin martında yenə bir qrup kəşfiyyatçımız pusquya düşmüşdü. Həmin qrupu da xilas edəndə ayağından yaralanmışdı. Onu döyüş bölgəsindən təxliyə edərək, hospitala göndərdik. Lakin sağalan kimi yenidən döyüşə, bizim xüsusi təyinatlı taborumuza qayıtdı. İndi ürəyimiz də, vicdanımız da rahatdır. Çünki doğmaları qazax elinin qəhrəman türk oğlunun yerini, məzarını gəlib tapdılar.
Erbolun qardaşı Nurbol Barımbetovun başdaşını qucaqlasa da, əvvəlcə burada yatan qəhrəmanın qardaşı olduğuna inanmamışdı. Yalnız 20 nəfərdən çox döyüş yoldaşlarının məzara yaxınlaşdığını görəndə hönkür-hönkür ağlamağa başladı. Onların hər birini qucaqlayıb, başını onların çiyninə qoyub susurdu. Sanki qardaşının 28 il əvvəlki ətrini onlardan almaq istəyirdi. İllərin həsrətini, acısını göz yaaşları ilə ovutmaq istəyirdi...
Sonra şəhidin məzarı üstündə Quran oxundu. Nurbol Cambul vilayətinin Turar Rıskulov rayonunun Canaturmıs kəndində dəfn edilən ata-anasının məzarından gətirdiyi torpağı qardaşının məzarı üstünə səpdi. Əlləri ilə qardaşının daş divardan boylanan şəklini tumarladı... Baxdı-baxdı... Yəqin ki, özündən böyük qardaşına deyirdi ki, Erbol anamız Satkul sənin yollarını gözləyə-gözləyə oğul həsrəti ilə 2012-ci ildə dünyadan köçdü... Atamız Turexan da dünyaya gözlərini yumanda yenə səni arzuladı... Son vəsiyyəti belə oldu: “Harada olsa da, oğlum Erbolun sağ və ya ölü xəbərini öyrənin, bu itkini qiyamətə saxlamayın...”.
Erbol qardaşının yuxularına gələndə öz üzünü göstərmirmiş. Lakin yuxularda qardaşına deyirmiç ki, “mən rahat yerdəyəm. Ancaq gəlin, sizi gözləyirəm. Niyə gəlmirsiniz... Yerim çox gözəldir...”.
Daha sonra Nurbol qardaşının da məzarından torpaq götürüb əlindəki torbaya yığdı. Bu torpağı isə Canaturmıs kəndinin qəbristanlığında uyuyan ata-anasının məzarına səpəcəkdi...
Qazax xalqının qəhrəman oğlu Erbol Barımbetovun döyüş yoldaşları Azərbaycan Prezidenti, Ali Baş komandan İlham Əliyevə müraciət edərək, Azərbaycanın torpaqlarının azadlığı uğrunda düşmənlə qorxmadan dəfələrlə döyüşə girən, dövlət üçün xüsusi əhəmiyyəti olan saysız-hesabsız uğurlu əməliyyatlarda iştirak edən, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda canından və qanından keçən 20 yaşlı qəhrəman qazax oğlunun adının şəhid kimi əbədiləşdirilməsi və özünə layiq fəxri adla mükafatlandırılmasını xahiş edibnlər. Hamımız inanırıq ki, tez bir zamanda bu müraciət öz ünvanını tapacaq.
Aida Eyvazlı
