“Hüquq müdafiəçiləri ilə çox yaxşı əlaqələrimiz var”
Modern.az saytı Milli Məclisin İnsan hüquaları komitəsinin sədri Rəbiyyət Aslanovanın müsahibəsini təqdim edir.
- Son günlər Avropa Şurası və bir sıra beynəlxalq təşkilatlarda ölkəmizə dair siyası məhbus siyahısı ilə bağlı müzakirələr aparılır. Sizin bu məsələ barədə mövqeyiniz necədir?
- Bizim ölkədə siyası məhbus yoxdur. Belə bir fakt olmadığına görə də heç nə deyə bilmərəm. Dediyiniz o siyahılar ayrı-ayrı insanların özləri üçün yaratdıqları siyahılardır. Bu “siyahılarda” rəqəmlər isə zaman-zaman fərqli olub. İlk növbədə onu nəzərə almaq lazımdır ki, kimlər o siyahıya düşüb. Qəti mövqeyim budur ki, “Azərbaycanda siyası məhbus var” fikirini dünya ictimaiyyətinə, ayrı-ayrı beynəlxalq təşkilatlara çatdıran insanların tamamilə başqa maraqları var. O insanları heç də azad fikirlilik, düşüncə azadlığı kimi maraqlar maraqlandırmır. Onları maraqlandıran şəxsi ambisyaları və Azərbaycan adlı məmləkətin dünyada nüfuzunu azaltmağa yönəlmiş məqamlardır. Çünki siyası məhbus ifadəsinin hüquqda izahı yoxdursa, bu, dünya ölkələrində qəbul edilmiş bir məfhum deyilsə, bir gerçəklik deyilsə, o zaman bu adla Azərbaycana təzyiq etməyə çalışmasınlar.
- Avropa Şurasının Azərbaycan üzrə məruzəçisi Ştrasser bildirib ki, onun əlində bir neçə belə siyahı var. Ştrasser məhz bu problemlə bağlı Bakıya səfər etmək istədiyini açıqlayıb. Məruzəçinin Azərbaycana səfəri hansı məqamlara aydınlıq gətirəcək?
- Bu insanın Azərbaycana gəlməsinin bu qədər şişirdilməsini başa düşmürəm. Biz onun gəlməsinə heç bir etiraz etmirik. Prosedur qaydalar var və cənab Ştrasser bu qaydalara uyğun olaraq gəlməlidir. Amma bundan “o, Azərbaycana gələcək, siyası məhbuslar tapacaq, qayıdıb bunu Avropa Şurasında müzakirə edəcək” tipli mif yaratmağa heç bir ehtiyac yoxdur. Avropa Şurası Azərbaycanda gedən bütün prosesləri bilir və bu proseslərin uğurunu da etiraf edir. Təsadüfi deyil ki, Avropa Şurasının çox yüksək rəsmiləri Azərbaycanla əlaqədar olaraq, öz sozlərini, öz müsbət fikirlərini söyləyiblər. Bu birmənalıdır. Əks təqdirdə, Azərbaycan nümayəndə heyətinin Avropa Şurasındakı o yüksək nüfuzu, yükəsk fəaliyyəti o qədər qiymətləndirməzdi. Köhnəlmiş düşüncə tərzi ilə yanaşmaq, yenə bu “siyasi məhbus” fikrini gündəmə gətirmək, bununla da Azərbaycanın imicinə ziyan vurmaq yaraşan məqam deyil. Bu gün hər bir Azərbaycan vətəndaşı siyası mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, fəlakətlərlə, çaşqınlıqlarla dolu olan dünyamızda Azərbaycan adlı məmləkətin varlığı üçün öz qüvvəsini ortaya qoymalıdır, uğurumuza sevinməlidir.
- Adıçəkilən “siyasi məhbus” siyahıları yerli hüquq müdafiəçiləri tərəfindən tərtib edilir. Parlamentin İnsan hüquqları komitəsi yerli hüquq müdafiəçiləri ilə problemi müzakirə edibmi?
- Yerli hüquq müdafiəçiləri ilə çox gözəl görüşlər keçiririk. Onlarla çox yaxşı əlaqələrimiz də var. Bu və ya digər problem olarkən, həmin o problemlərin həlli üçün ortaq məxrəcə gəlirik. Məsələn, həbsxanalarla əlaqədər olaraq bir İctimai Komitə də yaradılıb. Onlar bu məsələlərə özləri də nəzarət edilər, müşahidəçilər də var. Bütün bunlar hamısı həll oluna biləcək məsələlərdir. Ölkə daxilində həll edə biləcəyimiz bütün problemlərin həllini kənarda axtarmağa ehtiyac yoxdur.
- Son dövlər Avropa Məhkəməsi Azərbyacan vətəndaşları ilə bağlı məhkəmə qətnamələri açıqlayır. Bu məhkəmə qərarları ölkənin imicinə hansı təsiri göstərir?
- Əgər biz Avropa Şurasının üzvüyüksə və Avropa Məhkəməsində nümayəndəmiz də varsa, bu o deməkdir ki, Azərbaycan beynəlxalq hüquq prinsiplərinə riayət edən bir dövlətdir. Hər bir Azərbaycan vətəndaşının Avropa Məhkəməsinə müraciət etmək hüququ var və bu hüquqdan da istifadə edir. Bu demokratik dövlətin rəhbər tutuduğu bir prinsipdir. Əgər həmin məsələ orada öz həllini tapırsa, onda Azərbaycan dövlətinə bu və ya digər məbləğdə hər hansı bir vəsaitin ödənilməsi nəzərdə tutulur.
- Bəs bu qərarlar milli məhkəmə sistemimizin imicinə ziyan gətirmir?
- Bu gün Avropa Məhkəməsində Avropa Şurasına üzv olan dövlətlərin hamısı haqqında məsələlər müzakirə olunur. Bunu da belə böyük bir məsələ kimi qiymətləndirmək lazım deyil. Məhkəmələr ona görə var ki, ayrı-ayrı ölkələrdə problemlər var. Çox yaxşı ola bilərdi ki, Avropa Məhkəməsinə gedən məktubların sayı azaldılsın. Bu gün Azərbaycandakı məhkəmə - hüququ sistemində aparılan islahatlar və o islahatların nəticələri Azərbaycan vətəndaşlarının gözü qarşısındadır. Hakimlər də avropalı ekspertlərinin gözü qarşısında seçilir, məhkəmə -huquq sistemində hər dəfə olan yeniliklər Avropanın ən aparıcı dövlətlərindəkinə bərabərdir. Ancaq bu insan taleyi ilə əlaqədar olan məsələlərdir. Hər bir məsələ fərdidir, təkrar olunmazdır. Ola bilər məhkəmə proseduralarında hansısa bir anlaşılmazlıq var. Hər bir şey qanundakı kimi olmur. Hakim də səhv edə bilər.
Xaqani SƏFƏROĞLU
