Bu günlərdə Türkiyə hökumətinin Dinlər üzrə İdarəsi Bolqarıstanda məscidin tikintisi üçün 6 milyon avro dəyərində ianə ayrılmasına razılıq verib. Bu din məbədi Bolqarıstanın ən böyük məscidi olacaq. Eyni vaxtda 1.500 nəfərin dini ayinləri icra etməsi üçün nəzərdə tutulmuş məscid Bolqarıstanın cənubunda yerləşən və türklərin sıx məskunlaşdığı Kardzhali şəhərində inşa olunacaq.
Bəs görəsən Azərbaycanda məscidlər tikilirmi? Bəzi rayonlarda yeni məscidlərin inşa edilməsi barədə məlumatlar var. Amma dövlət səviyyəsində görülən işlərdən son illərdə bir neçə ibadət ocağının bərpa edilməsini qeyd edə bilərik.
Modern.az bir müddət öncəAzərbaycanda mövcud olan, məscidlər haqqında silsilə yazılara start verib. Bu yazılarda ölkəmizin bütün regionlarında mövcud olan məscidlərin və dini icmaların sayı, regionlarda fəaliyyət göstərən məscidlərin vəziyyəti, fəaliyyətini dayandırmış və ya qəzalı vəziyyətdə olan məscidlər haqqında geniş məlumat təqdim edirik.
Bu dəfə yenə də Azərbaycanın bəzi regionlarında olan ibadət evləri barədə məlumatlar təqdim edəcəyik. Bu rayonlarda məscid sarıdan problem olmasa da, elə bölgələr var ki, ibadət evləri sarıdan kasadlılıqdır. Əlbəttə, bununla həmin regionda dindar əhalinin az olmasını demək olmaz. Bəzən insanların məscid tikməyə imkanı olmur, imkanı olan adamlar isə məscid əvəzinə restoran tikib pul qazanmağı düşünür. Hətta elə regionlar var ki, 1 dənə də olsun məscid yoxdur. Bu barədə sonrakı yazılarda. Hələlik isə ölkəmizin daha 5 rayonu - Biləsuvar, Sabirabad, Saatlı, İmişli və Beyləqan rayonlarındakı məscidlərin vəziyyəti barədə məlumat verək.
Biləsuvar.., bərpa edilməsinə icazə verilməyən məscid
2010-cu ildən sonra bu rayonun adı çəkiləndə ilk olaraq yada Milli Qəhrəman Mübariz İbrahimov düşür. Hətta məktubunda son cümlələrində “Seyid nəvəsi olaraq bunu etməliyəm. İbadətlərinizdə möhkəm olun” demişdi.
Biləsuvar camaatı regionda dindar camaat kimi tanınır.
Biləsuvar rayonunda 62 məscid var ki, bunlardan 11-i dini icma kimi qeydiyyatdan keçib. Amma Biləsuvar məscidlərinin əsa problemi qeydiyyat deyil.
Rayon sakinlərinin dediyinə görə Biləsuvarda yerləşən Pambıq zavodunun yaxınlığında məscid olub. Amma hələ də naməlum səbəbdən 2 il əvvəl yanıb və ya yandırılıb. Bu hadisədən sonra rayon sakinləri şəxsi vəsaitləri hesabına məscidi bərpa etmək istəyiblər. Hətta müəyyən qədər iş də görülüb. Amma məscidin damı bağlanan zaman hanısa “rəsmi” qurumların yadına əvvəlcə mövcud olmuş, bir dəfə yanıb yenidən bərpa edilən məscidin tikintisi üçün icazə düşüb. Təbii ki, Azərbaycanda olan bir çox tikililər kimi ibadət evinin də sənədi olmadığından “qanunsiz tikili” adı ilə tikintisi dayandırılıb.
Biləsuvarın “Xaraba məscid”i
Biləsuvarda bir məscid var ki, buna el dilində “Xaraba məscid” deyirlər. Bu adın öz qəribə tarixi var. Hələ Sovetlər dönəmində Biləsuvarda İranla olan sərhəd keçid məntəqəsinin tikintisi zamanı həmin ərazidə yerləşən Ağalikənd adlı kəndin bütün sakinləri köçürülür. Kənd yenidən başqa ərazidə salınır. Amma kənddən yadigar olaraq burada bir məscid qalır. Sovet dövründə məscidin bir hissəsi dağıdılır və anbar kimi istifadə olunur. Sonradan istifadəsiz qalan məscid el dilində “Xaraba məscid” adlanmağa başlayır. İndi də köhnə Ağalikəndin sakinləri həmin məscidə ziyarət məqsədi ilə gedirlər.
Biləsuvar “Cümə” məscidi şəhərinin mərkəzində yerləşir. 1992-ci ildə inşa olunub. Həyətyanı sahəsi 3000 kv.metrdir. İç sahəsi iki hissədən ibarətdir: kişilər şöbəsi 12x12 metr, qadınlar şöbəsi 8x8 metr təşkil edir.
Biləsuvar şəhər “Cümə” məscidinin tikintisində rayonun keçmiş icra hakimiyyətinin başçısı Yusif Mehtiyev, axund Əlifağa Böyükağa oğlu, Tanrıverən Tanrıverdi oğlu, hacı İzzət Qarayev, Avtandil Quliyev xüsusi təşəbbüs göstəriblər. 1994-cü ildən etibarən tikinti işləri davam etdirilib. Məscidin tikintisinə qoyulan vəsait ümumi şəhər əhalisinə məxsusdur. 1997-ci ilin iyununda məscid Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyində qeydiyyatdan keçib.
Məscidin əsas binasının günbəzi ağ dəmir təbəqədən işlənin. Burada eyni zamanda mədrəsə də tikilin ki, onun da sahəsi 8x8 metrdir. Minarələrin hündürlüyü 15, məscidin günbəzinin diametri 8 metrdir. Pəncərələr tağvari formada olub, taxtadan düzəldilib. Məscidin tağvari formalı üç giriş qapısı var. Əsas ibadət zalı və mədrəsə dairəvi formadadır. Məscidin minbəri taxtadan olub, yeddipilləlidir. Ustaları Xankişi Mirzəyev, Şakir Həsənov, Qəribağa Murtuzov, iş icraçısı isə Allahşükür Şirinovdur.
Saatlı məscidləri
Saatlı rayonunda 50 məscid fəaliyyət göstərir ki, bunlardan yalnız 8-i qeydiyyata alınıb. Rayon mərkəzində isə 8 məscid var. Rayonun axundu hacı Vadər Əliquliyevin sözlərinə görə, digər məscidlərin də qeydiyyat məsələləri ilə məşğul olunur. Artıq əksər məscidlərin sənədləri qaydaya salınaraq təqdim olunub. Axundun sözlərinə görə, bəzi şəxsi vəsaitlər hesabına tikilmiş məscidlərin sənədlərində cüzi çatışmamazlıqlar var ki, onlar da tezliklə həll ediləcək.
Saatlının dəstəmazxanası olmayan məscidi
Saatlı rayonun axundu hacı Vadərin sözlərinə görə, rayon mərkəzində yerləşən “Cameə” məscidi köhnə tikilidir.
“Məscid uzun illərdir ki, təmir olunmur. Əsasən su sarıdan əziyyət çəkirik. Dəstəmazxana yoxdur. Yəni onu əvəz edən tikili var. Amma bir sıra yeni tikilmiş məscidlərdə olduğu kim,i burada su sistemi qurulmayıb. İnsanlar hələ də dədə-baba qaydası ilə quyudan su çıxardaraq dəstəmaz alır” deyir Hacı Vadər.
Əlbəttə, dəstəmaz üçün mütləq su sisteminin olması vacib deyil. Amma müasir zamanda bunun olması lazımdır. Axund bildirir ki, məscidin təmiri üçün küllü miqdarda vəsait tələb olunur.
“Bilirsiniz xırda işlər olsa bunu camaat da edə bilər. Amma burada əsaslı işlər getməlidir. Yeni dəstəmazxana, yardımçı binalar tikilməlidir. Həm də bu mərkəzi məsciddir. Rayona gələn insanlar bunu görür. Regionlarda aparılan içlər çərçivəsində məscidimiz də təmir olunsa əlbəttə bu bizi çox sevindirər”.
Saatlıda sökülən məscid də var yanan məscid də
Axund hacı Vadərin verdiyi məlumata görə, rayonun Əlisoltanlı kəndi ərazisində yerləşən bir məscid sökülüb. Belə ki, məscid Sovet dövründə bağlanmış və anbar kimi istifadə olunurmuş. Müstəqillikdən sonra isə həmin anbar kənd məktəbinə çevrilib.
“Düzdür əvvəl məscidi məktəb elədilər. Amma sonra kənddə yeni məktəb tikildi. Məscid qaldı. Təxminən 10 il əvvəl bəzi nadan adamlar bu abidəni sökdülər. İndi yerində nə tikiblər bilmirəm. Amma bu rayonumuzda sökülən yeganə ibadət ocağıdır” deyir hacı Vadər.
Bir müddət əvvəl isə Saatlıda müəmmalı şəkildə “İmam Əli” məscidi yanmışdı.
Məsciddə yanğın axşam saatlarında başlayıbmış. Hadisə yerinə rayonun yanğınsöndürənləri gəlsə də, məscidi xilas eləmək mümkün olmayıb.
Saatlı Cümə Məscidi - şəhərin mərkəzindədir. Həyətyanı sahəsi 1000 kv.metr, iç sahəsi 25x34 metr, hündürlüyü isə 6 metrdir. Yerdən günbəzədək hündürlüyü isə 11 metrdir. Həyətyanı sahəsi daş və dəmirdən ucaldılmış hasara alınıb. Düzbucaqlı formaya malik olan bu məscid 1995-ci ildə tikilib. Tavanı betondan olub, 12 düzbucaqlı formalı sütun üzərində dayanıb. Sütunlar mişar daşından hörülüb. Məscidin qadınlar üçün nəzərdə tutulmuş hissəsi ikinci mərtəbədə yerləşir. Bura hücrələr şəklində olan 10 otaqdan ibarətdir və ümumi sahəsi 200 kv.metrə bərabərdir. Məscidin ibadət zalı dörd bir tərəfdən daş plitələrlə üzlənib. Saatlı şəhər Cümə məscidinin iki böyük minarəsi var. Kərpicdən hörülmüş bu minarələrin hündürlüyü 20 metrdir. Minarələrin aşağı hissəsi düzbucaqlı, yuxarı hissəsi isə dəyirmi formadadır. Minbəri taxtadandır və beşpilləlidir. Mehrabı isə divarın içərisində olub, hündürlüyü 3 metrdir.
İmişlinin məscidləri
İmişli rayonu da regionda ən çox məscid olan yerdir. Belə ki, rayonda 54 məscid var. Amma rayonun axundu Hacı Adıgözəl Bəşirovun verdiyi məlumata görə cəmi 3 məscidin icması qeydiyyata alınıb. Qalanları isə hələ də qeydiyyat növbəsi gözləyir. Bəzi məscidlərin isə ümumiyyətlə sənədləri hələ təqdim edilməyib. Rayon mərkəzində isə 6 məscid var.
İmişlinin 20-dən çox qəzalı vəziyyətdə olan məscidi var
Axund hacı Adıgözəlin sözlərinə görə rayonda əksər məscidlər qəzalı vəziyyətdədir. “Kəndlərdə olan qədim məscidlərimiz var. Əlbəttə, uzun illərdir təmir edilmədiyindən çox qəzalı vəziyyətdədir. 20-yə yaxın məscid var ki. Onların içərisində həm qəzalı vəziyyətdə olanı, həm də yarımçıq tikililəri var. Elə məscidlərimiz var ki, insanlar onun bir otağını düzəldib oradan istifadə edir”.
Rayon mərkəzində olan məscidlərdə isə vəziyyət nisbətən yaxşıdır. Amma kəndlərdə hələ də 20-dən çox məscid xeyirxah insanların və ya dövlət məmurlarının yolunu gözləyir.
İmişli “Cümə” məscidi şəhərinin mərkəzində yerləşib. Məscid binası 1991-1994-cü illərdə tikilib. Bünövrəsi isə 1987-ci ildə rayonun icra başçısı hacı Xanhüseyn tərəfindən qoyulub. Həyətyanı sahəsi 3000 m2 olub, başdan - başa daş plitələrlə döşənib. Məscid həmçinin, daş hasara alınıb. Əsas ibadət zalının sahəsi isə 15x15 metrdir. Əsas ibadət zalının sağ və sol tərəflərində daha iki ibadət zalı var. Onların sahələri isə 6x28 metrə bərabərdir. Məscid özünəməxsus memarlığı ilə səciyyələnir və nəfis formada işlənib. Onun mişar daşından tikilmiş qoşa minarəsi məscidin əzəmətini daha da artırır. Minarələrin qüllə hissəsi də daşla işlənmiş və üstündə aypara və səkkizguşəli ulduz rəmzi qoyulub. Minarələr daş plitələrlə üzlənib və aşağı hissəsi düzbucaqlı, yuxarı hissəsi isə dəyirmi formadadır. Minarələr həmçinin, tək şərəfəyə malikdir və şərəfələr daşla işlənib. Şərəfələrin aşağı hissəsi də üçqat stalaktitlərlə işlənib. Minarələrin hündürlüyü isə 27 metrdir. Əsas giriş qapısı nəfis şəkildə işlənib və dərhal nəzər-diqqəti cəlb edir. Məscidin günbəzinin diametri 15 metrdir və onu 16 ədəd tağvari pəncərə bəzəyir. Minbəri taxtadandır və altıpilləlidir. Məscidin divarlarının qalınlığı isə 1 metrdir. Məscid binasının döşəmə və tavanı betonla işlənib.
Peyğəmbər yurdu Beyləqanın 12 məscidi var
Beyləqan bu dəfəki rayonlar arasında ən az məscidi olandır. Rayonda cəmi 12 məscid var. Amma bunlardan hələ heç biri qeydiyyata alınmayıb.
Rayonun axundu hacı Mirsəccad İmranov deyir ki, Beyləqanın rayon mərkəzində cəmi bir məscid var.
“Ona da hələ məscid demək olmaz. Yarımçıq tikilidir. Dindarlar orada balaca bir otaq düzəldib. Camaat namazlarını orda qılır. Həqiqətən də rayonda məscidə çox ehtiyac var. Təsəvvür edin ki, bu boyda şəhərin bir məscidi olsun o da yarımçıq. Düzü hər yerə müraciət etmişik. Hətta Prezident Administrasiyasına qədər. Rayon icra başçısı da məsələdən xəbərdardır. Söz verib ki, kömək edəcək. Amma hələlik gözləyirik, görək nə olur”- deyə hacı Mirsəccad bildirib.
Axundun sözlərinə görə şəhər məscidinin tikintisi üçün çox vəsait lazımdır. “Bu az pul deyil ki özümüz edə bilək. Xahişimiz budur ki, heç olmasa buranı məscid halına salmağımıza bizə köməklik edilsin. Müsəlmanın gərək məscidi olsun. Sabah şəhərə bir qonaq gəlsə və məscid istəsə nə olacaq? Onu gətirəcəyik ki, budur bizim məscidimiz?”.
Beyləqanın kəndlərində isə tikilən əksər məscidlər təzədir. Axundun sözlərinə görə kənd məscidləri şəxsi vəsaitlər hesabına tikilib.
Rayonda bir məscid isə uyğunlaşdırılmış binada yerləşib. Belə ki, Daşburun qəsəbəsində torpaq bölgüsü zamanı pay sahibi olan bir nəfər ərazisinə düşən bir binanı məscid şəklində düzəldib. Bu gün də orada insanlar ibadət edə bilir.
Həzrəti Cərciz (ə) Peyğəmbər ziyarətgahı Beyləqan rayonunun yaxınlığında yerləşmişdir. Abidə fasad tərəfdən dairəvi formalı olub, divarları bişmiş kərpiclə işlənmişdir. Divarların qalınlığı 1,20 metrdir. Giriş qapısı taxtadan olub (1x2m), düzbucaqlı formadadır. Ziyarətgahın hündürlüyü 7 metrdir. Abidənin yuxarı hissəsi günbəz şəklindədir. Günbəz də bişmiş kərpiclə işlənib. Günbəzdə dörd gözlük (0,20x0,40m) vardır və onlar tağvari formadadır. Bundan əlavə, abidənin aşağı qatında daha iki pəncərə (1x1,40m) qoyulub. Döşəməsi torpaqdır. Ziyarətgahın mərkəzi hissəsində qəbir var. Qəbir ağ mərmərlə üzlənmiş və baş daşında kiril, latın və ərəb əlifbası ilə "Həzrəti Cərciz (ə) Peyğəmbər" sözləri həkk olunub. Ziyarətgahın iç divarları dövrələmə səkkiz guşədən ibarətdir. Əsas giriş qapısından içəridə dəhliz yerləşib. Dəhlizin sahəsi 3x4 metr olub, hündürlüyü 6 metrdir. Dəhlizin sağ və sol tərəflərindən damın üstünə çıxmaq üçün iki daş pilləkən qoyulub. Rəvayətlərə görə, Həzrəti Cərciz (ə) peyğəmbər olub. O, dini təbliğ etdiyindən çox böyük əzab-əziyyətlər çəkib. Həzrəti Cərciz peyğəmbər vaxtilə Suriya ərazisindən tək allahlığı yaymaq üçün buralara gəlib. Tarixi mənbələr göstərir ki, Cərciz (ə) peyğəmbər III-IV əsrlərdə yaşayıb. Onun missiyası bu ərazilərdə tək olan Allaha sitayiş etməyi təbliğ etmək idi. Ziyarətgah hicri-qəməri tarixi ilə 1328-ci ildə (XX əsrin əvvəlləri) təbrizli usta Həsən tərəfindən tikilmişdir. Ziyarətgahın ətrafında olan qəbirlərin tarixi isə VII-VIII əsrlərə gedib çıxır. Həmin qəbir üzərində olan işarələr qədim Oğuz türklərinin adət-ənənələrini özündə nümayiş etdirməkdədir. Hətta burada Şirvan xanlığı dövründə dəfn olunan insanlar da var.
Bura heç bir vaxt bağlı qalmayıb və həmişə xalqın ziyarət etdiyi yer kimi istifadə edilib. 1989-cu ildən ziyarətgahə təmir etməyə başlayıblar. 1997-ci ildə burada yenidən təmir işləri davam etdirilib. Bu işlər ocağa daxil olan nəzir-niyaz hesabına həyata keçirilir.
Sabirabad məscidləri
Sabirabad bu dəfəki bölgələrin ən çox məscidi olan yerdir. Belə ki, rayonda 80-ə qədər məscid var ki, bunlardan da 25-i qeydiyyata alınıb. Sabirabadın məscidlərinin bir çoxu tarixi əhəmiyyətlidir. Məsələn «Şamaxı məscidi» adı ilə tanınan abidə Şamaxıda baş vermiş zəlzələdən sonra Sabirabada köçüb gəlmiş Şamaxı sakinləri tərəfindən 1903-cü ildə inşa edilib.
Qalaqayın kənd məscidinin daş kitabəsi bu gün də qorunub saxlanılır. Kitabənin üstündə 1657-ci tarixi məscidin inşa olunması qeyd olunub. Məscid isə özü müasir tiplidir. Sabirabadın ən qədim yaşayış məskənlərindən biri Cavad kəndidir. Adı XVI əsr mənbələrində çəkilsə də arxeoloji tədqiqatlar təsdiq edir ki, kəndin əsası daha 500-il əvvəl XI əsrdə qoyulmuşdur. Buradan böyük ticarət və karvan yolları keçib.
Həzrət Əlinin (ə) keçdiyi yurd
Rəvəyətə görə Həzrəti Əli (ə)-ın yolu Cavad kəndindən keçir və o yolüstü süfrə açıb nahar edir. Süfrəsini bu yerlərə səpdiyi üçün indi də Cavadda bu yerlər «süfrə çala» kimi qalmaqdadır. Bu yerlərin ruzi-bərəkətli olmasını da bu əfsanə ilə bağlayırlar.
Baba Samid Türbəsi
Türbə Sabirabad rayon Şıxlar kəndi ərazisində magistral yolunun kənarında yerləşir. Türbənin tarixi haqqında Azərbayjan Tarix inistitunun professoru, tarix-elmləri doktoru Məşədixanım Nemətova araşdırmalar aparıb və bu haqda fikirlərini dəfələrlə nəşr etdirib. Baba Samid türbəsinin ərəb-fars dillərində yazılmış 9 sətrlik 1-ci 3 sətrində Qurandan XIX surə, 31-32-ci ayələr yazılıb. 4-5-ci sətirlər Həzrəti Əlinin (ə) tərifinə həsr olunub, qalan 4 sətirdə türbənin səfəvi padşahı birinci şah Təhmasib vaxtında Şirvan bəylərbəyisi Abdulla xanın əmri ilə 993-cü ildə hicri ilinin zülqəddə ayında (XI-1585-ci miladi ili) «xoşbəxtliklər mənbəyi olan seyidlərin (burada seyid «böyük» mənasındadır) başçısı Baba Samid ibn Bektaş ibn Sultan Əli ibn Həzrəti Musa Ərriza üçün bina olunmuşdur» sözləri yazılıb. Kitabədən göründüyü kimi Baba Samid Hacı Bektaşın oğludur. Onu da İmam Rza (765-818-ci illərdə yaşayıb) ilə bağlayırlar. Hacı Bektaşın İmam Rzanın (ə) oğlu kimi (yəni təriqət övladı) verilməsi onun rəhbərlik etdiyi cəmiyyətin şiəliklə məşğul olmasına işarədir.
Biləsuvar rayonu
Biləsuvar şəhəri «İmam Hüseyn» məscidi
Biləsuvar şəhəri «Cümə» məscidi
Biləsuvar r-nu Nərimankənd kəndi «İmam Hüseyn» məscidi
Biləsuvar rayonu Nəsimi kəndi «İmam Hüseyn» məscidi
Biləsuvar rayonu Bəydili kəndi “Cümə” məscidi
Biləsuvar şəhəri “İmam Zaman” məscidi
Biləsuvar şəhəri “Əbülfəzl” məscidi
Biləsuvar rayonu Yuxarı Ağalı kəndi “Cümə” məscidi
Biləsuvar rayonu Əsgərabad kəndi “İmam Hüseyn” məscidi
Biləsuvar rayonu Xırmandalı kəndi “Əli Əkbər” məscidi
Biləsuvar rayonu Xırmandalı kəndi “İmam-Zaman” məscidi
Biləsuvar rayonu Amankənd kənd məscidi
Biləsuvar rayonu Aranlı kənd məscidi
Biləsuvar rayonu Ağalıkənd kənd məscidi
Biləsuvar rayonu Ağayrı kənd məscidi
Biləsuvar rayonu Aşağı Cürəli kənd məscidi
Biləsuvar rayonu Bağbanlar kənd məscidi
Biləsuvar rayonu Dərvişli kənd məscidi
Biləsuvar rayonu Günəşli kənd məscidi
Biləsuvar rayonu Muğan kənd məscidi
Biləsuvar rayonu Ovçubərə kənd məscidi
Biləsuvar rayonu Səmədabad kənd məscidi
Biləsuvar rayonu Təzəkənd kənd məscidi
Biləsuvar rayonu Yuxarı Cürəli kənd məscidi
Biləsuvar rayonu Zəhmətabad kənd məscidi
Biləsuvar rayonu Çaylı kənd məscidi
Biləsuvar rayonu Çinarlı kənd məscidi
Biləsuvar rayonu İsmətli kənd məscidi
Biləsuvar rayonu Əliabad kənd məscidi
Sabirabad rayonu
Sabirabad rayonu Qaralı kənd məscidi
Sabirabad şəhəri «Heydər» məscidi
Sabirabad rayonu Qalaqayın kənd məscidi
Sabirabad r-nu Əhmədabad kənd məscidi
Sabirabad rayonu Qaratəpə kəndi «İmam Hüseyn» məscidi
Sabirabad rayonu Qaragüney kənd məscidi
Sabirabad rayonu Yenikənd kənd məscidi
Sabirabad rayonu Çiçəkli kənd məscidi
Sabirabad rayonu Salmanlı kənd məscidi
Sabirabad rayonu Cəngan kənd məscidi
Sabirabad rayonu Mürsəlli kəndi «İmam Hüseyn» məscidi
Sabirabad rayonu Kovlar kənd məscidi d.i.
Sabirabad rayonu Cavad kəndi “Əlicanlı” məscidi
Sabirabad rayonu Əsgərbəyli kəndi “Camallı” məscidi
Sabirabad rayonu Kovlar kəndi “İmam Hüseyn” məscidi
Sabirabad rayonu Xankeçən kənd məscidi
Sabirabad rayonu Balvar kənd məscidi
Sabirabad rayonu Zəngənə kənd məscidi
Sabirabad rayonu Nərimankənd kənd məscidi
Sabirabad rayonu Qaratəpə kənd məscidi
Sabirabad rayonu Narlıq kənd məscidi
Sabirabad rayonu Qəzli kənd məscidi
Sabirabad rayonu Kürkəndi kəndi “Zəhra” məscidi
Sabirabad rayonu Cavad kəndi “Şeyx Böyükağa Ağa” məscidi
Sabirabad rayonu Axısxa kənd məscidi
Sabirabad rayonu Axtaçı kənd məscidi
Sabirabad rayonu Axtaçı Muğan kənd məscidi
Sabirabad rayonu Azadkənd kənd məscidi
Sabirabad rayonu Bala Həşimxanlı kənd məscidi
Sabirabad rayonu Balakənd kənd məscidi
Sabirabad rayonu Beşdəli kənd məscidi
Sabirabad rayonu Bulaqlı kənd məscidi
Sabirabad rayonu Bulduq kənd məscidi
Sabirabad rayonu Dadaşbəyli kənd məscidi
Sabirabad rayonu Güdəcühür kənd məscidi
Sabirabad rayonu Hacıbəbir kənd məscidi
Sabirabad rayonu Həsənli kənd məscidi
Sabirabad rayonu Həşimxanlı kənd məscidi
Sabirabad rayonu Minbaşı kənd məscidi
Sabirabad rayonu Moranlı kənd məscidi
Sabirabad rayonu Muradbəyli kənd məscidi
Sabirabad rayonu Muğan kənd məscidi
Sabirabad rayonu Məmişlər kənd məscidi
Sabirabad rayonu Nizami kənd məscidi
Sabirabad rayonu Nəsimi kənd məscidi
Sabirabad rayonu Osmanlı kənd məscidi
Sabirabad rayonu Poladtuğay kənd məscidi
Sabirabad rayonu Qaraağac kənd məscidi
Sabirabad rayonu Qaralar kənd məscidi
Sabirabad rayonu Qaraqaşlı kənd məscidi
Sabirabad rayonu Qaratuğay kənd məscidi
Sabirabad rayonu Qardaşkənd kənd məscidi
Sabirabad rayonu Qasımbəyli kənd məscidi
Sabirabad rayonu Quruzma kənd məscidi
Sabirabad rayonu Qəfərli kənd məscidi
Sabirabad rayonu Rüstəmli kənd məscidi
Sabirabad rayonu Sarxanbəyli kənd məscidi
Sabirabad rayonu Surra kənd məscidi
Sabirabad rayonu Türkədi kənd məscidi
Sabirabad rayonu Ulacalı kənd məscidi
Sabirabad rayonu Xankeçən kənd məscidi
Sabirabad rayonu Xəlfəli kənd məscidi
Sabirabad rayonu Yastıqobu kənd məscidi
Sabirabad rayonu Yaxa Dəllək kənd məscidi
Sabirabad rayonu Yolçubəyli kənd məscidi
Sabirabad rayonu Yuxarı Axtaçı kənd məscidi
Sabirabad rayonu Zalqaraağac kənd məscidi
Sabirabad rayonu Çığırğan kənd məscidi
Sabirabad rayonu Çöl Ağaməmmədli kənd məscidi
Sabirabad rayonu Çöl Beşdəli kənd məscidi
Sabirabad rayonu Çöl Dəllək kənd məscidi
Sabirabad rayonu Şıx Salahlı kənd məscidi
Sabirabad rayonu Şıxlar kənd məscidi
Sabirabad rayonu Şəhriyar kənd məscidi
Sabirabad rayonu Əlicanlı kənd məscidi
Sabirabad rayonu Əliləmbəyli kənd məscidi
Sabirabad rayonu Əsədli kənd məscidi
Sabirabad rayonu Ətcələr kənd məscidi
İmişli rayonu
İmişli rayonu Allahmədətli kənd məscidi
İmişli rayonu Aranlı Ağamalılar kənd məscidi
İmişli rayonu Ağaməmmədli kənd məscidi
İmişli rayonu Ağcüyür kənd məscidi
İmişli rayonu Boşçalılar kənd məscidi
İmişli rayonu Bəcirəvan kənd məscidi
İmişli rayonu Bəhrəmtəpə kənd məscidi
İmişli rayonu Cavadxanlı kənd məscidi
İmişli rayonu Cəfərli kənd məscidi
İmişli rayonu Göbəktala kənd məscidi
İmişli rayonu Göhərli kənd məscidi
İmişli rayonu Hacıalmuradlı kənd məscidi
İmişli rayonu Hacırüstəmli kənd məscidi
İmişli rayonu Kürdmahmudlu kənd məscidi
İmişli rayonu Mirili kənd məscidi
İmişli rayonu Muradalılı kənd məscidi
İmişli rayonu Muradxanlı kənd məscidi
İmişli rayonu Murğuzalılı kənd məscidi
İmişli rayonu Mürsəlli kənd məscidi
İmişli rayonu Məhəmmədli kənd məscidi
İmişli rayonu Məmmədli kənd məscidi
İmişli rayonu Məzrəli kənd məscidi
İmişli rayonu Nurulu kənd məscidi
İmişli rayonu Oruclu kənd məscidi
İmişli rayonu Qaradonlu kənd məscidi
İmişli rayonu Qaragüvəndikli kənd məscidi
İmişli rayonu Qaralar kənd məscidi
İmişli rayonu Qaraqaşlı kənd məscidi
İmişli rayonu Qaravəlili kənd məscidi
İmişli rayonu Qaravəlli kənd məscidi
İmişli rayonu Qızılkənd kənd məscidi
İmişli rayonu Qulubəyli kənd məscidi
İmişli rayonu Rəsullu kənd məscidi
İmişli rayonu Sarxanlı kənd məscidi
İmişli rayonu Soltanmuradlı kənd məscidi
İmişli rayonu Telişli kənd məscidi
İmişli rayonu Xoşçobanlı kənd məscidi
İmişli rayonu Xubyarlı kənd məscidi
İmişli rayonu Xəlfəli kənd məscidi
İmişli rayonu Yalavac kənd məscidi
İmişli rayonu Çahar kənd məscidi
İmişli rayonu Şahverdili kənd məscidi
İmişli rayonu Əlcələr kənd məscidi
İmişli rayonu Əliqullar kənd məscidi
İmişli rayonu Əliyetməzli kənd məscidi
Saatlı rayonu
Saatlı rayonu Azadkənd kənd məscidi
Saatlı rayonu Bəylik kənd məscidi
Saatlı rayonu Bəylər kənd məscidi
Saatlı rayonu Cəfərxan kənd məscidi
Saatlı rayonu Dədə Qorqud kənd məscidi
Saatlı rayonu Dəlilər kənd məscidi
Saatlı rayonu Fətəlikənd kənd məscidi
Saatlı rayonu Genişkənd kənd məscidi
Saatlı rayonu Gomuşçu kənd məscidi
Saatlı rayonu Günəşli kənd məscidi
Saatlı rayonu Hacıqasımlı kənd məscidi
Saatlı rayonu Heydərabad kənd məscidi
Saatlı rayonu Kamallı kənd məscidi
Saatlı rayonu Mircəlal kənd məscidi
Saatlı rayonu Mollavazlı kənd məscidi
Saatlı rayonu Musalı kənd məscidi
Saatlı rayonu Mustafabəyli kəndi “İmam Əli” məscidi
Saatlı rayonu Məmmədabad kənd məscidi
Saatlı rayonu Məzrəli kənd məscidi
Saatlı rayonu Naharlı kənd məscidi
Saatlı rayonu Novruzlu kənd məscidi
Saatlı rayonu Nərimanov kənd məscidi
Saatlı rayonu Nəsimikənd kənd məscidi
Saatlı rayonu Potubəyli kənd məscidi
Saatlı rayonu Qara Nuru kənd məscidi
Saatlı rayonu Qaracalar kənd məscidi
Saatlı rayonu Qaralar kənd məscidi
Saatlı rayonu Qazanbatan kənd məscidi
Saatlı rayonu Qıraqlı kənd məscidi
Saatlı rayonu Sarıcalar kənd məscidi
Saatlı rayonu Seyidoba kənd məscidi
Saatlı rayonu Sımada kənd məscidi
Saatlı rayonu Varxan kənd məscidi
Saatlı rayonu Xanlarkənd kənd məscidi
Saatlı rayonu Yeni Novruzlu kənd məscidi
Saatlı rayonu Şirinbəyli kənd məscidi
Saatlı rayonu Əbil kənd məscidi
Saatlı rayonu Əhmədbəyli kənd məscidi
Saatlı rayonu Əliabad kənd məscidi
Saatlı rayonu Əlisoltanlı kənd məscidi
Saatlı rayonu Şirinbəy kəndi “Şirinbəy-1” məscidi
Beyləqan rayonu
Beyləqan rayonu “Cümə” məscidi (yarımtikili)
Beyləqan rayonu Hz. Cərciz (ə) məscidi
Beyləqan rayonu Binnətli kəndi “Seyyidə Aminə” məscidi
Beyləqan rayonu Örənqala kəndi “Yəhya Çələbi” məscidi
Beyləqan rayonu Yuxarı Aran kənd məscidi (təzə tikilir)
Beyləqan rayonu Xalac kənd məscidi
Beyləqan rayonu Dünyamalılar kənd məscidi
Beyləqan rayonu Kəbirli kəndi “Seyyid Əli” məscidi
Beyləqan rayonu Şəhsevən kənd məscidi (1)
Beyləqan rayonu Şəhsevən kənd məscidi (2)
Beyləqan rayonu Talıbxanlı kənd məscidi
Beyləqan rayonu Qaralılar kənd məscidi (təzə tikilir)
Orxan Əli
