Qəzənfər Həmidoğlu
Döyüşə quru vətənpərvərliklə girilməz. İstənilən müharibə ordu, onu ayaqda tutan iqtisadi güc və bütünlükdə cəmiyyətin səfərbərvərliyini tələb edir. Amma bu da yetməz...
Silah və iqtisadi güc nizədirsə, cəmiyyətin ruh yüksəkliyindən doğan əsgərin döyüşkənliyi və canını Vətən üçün fəda etməsi nizənin ucudur. Bu yoxdursa, hədəf dəlinməz, düşmən diz çökdürülməz.
Qərb adətən postsovet münaqişələrinə ikili yanaşır, Qarabağ münaqişəsini ayrı tuturdu. Bu fonda Avropa və ABŞ, eləcə də, gürcü, ukraynalı, erməni və rus ekspertlər bizim əsgəri zəif, bacarıqsız, hətta qorxaq sayırdılar. Yanıldılar!
Amma hələ də erməninin məğlubiyyətini mehmetciyə, Pakistan əsgərinə və ya "cihadçı türkmənlər"ə bağlamağa cəhd edirlər, baxmayaraq ki, bütün dünya 44 gün ərzində bizim əsgərin qarşısında düşmənin silah-sursatını tullayıb, dabanına necə tüpürdüyünün şahidi oldu. Guya ki, Paşinyan olmasaydı, bir qələt edəcəklərmiş...
Bir çox ölkələr ən müasir silahlara sahibdirlər, amma nizələrində o "uc" yoxdur. Səudiyyə Ərəbistanı son 5 ildə müdafiəyə 273 milyard dollar (ümumi dövlət xərclərinin 20,9%-i) ayırıb, amma hələ də Yəmən husilərinin əlində acizdir.
Hesab edilir ki, hazırda döyüşkən əsgər və orduya sahib ölkələrin sayı çox azdır. Əsrlərlə özləri və dünya ilə döyüşən Avropa ölkələrinin super texnologiya və silahlara sahib olmaları fonunda praktikalarının olmaması və ABŞ-a bel bağlamaları üzündən hərbə yadırğayıblar. Bsxmayaraq ki, dünyanın ən qüdrətli ordularının "Top-25"-də Avropanı 6 ölkə təmsil edir.
Döyüşkən əsgərlə yanaşı, hərb teatrı rejissoru - komandir, onun sərkərdəlik məharəti, yüksək döyüş hazırlığına nail olması, mükəmməl taktikası olmasa, yenə olmaz.
"Breaking Defense" nəşri yazır ki, ABŞ-ın Gələcəyin Ordusu Komandanlığı (Army Futures Command-AFC) Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin İkinci Qarabağ müharibəsində düşmənə qarşı tətbiq etdiyi taktikanı öyrənir. AFC-nin adını gizli saxlayan generalı bildirib ki, Qarabağda kəşfiyyat və zərbə pilotsuz uçan aparatlarının ənənəvi qüvvələrlə, yəni tanklar, piyada qüvvələri və artilleriya ilə kombinə edilmiş formada tətbiqi yeni təcrübədir. Qarabağda gedən hərbi əməliyyatlar gələcəyin müharibələrində hadisələrin necə cərəyan edəcəyini təxmin etməyə imkan verir.
Digər beynəlxalq ekspertlər də Azərbaycanın XXI əsrin müharibəsini apardığını qeyd edirlər...
Biz qəhrəman əsgər və zabitlərimiz hesabına qələbə qazandıq. Hərbçilərimiz gerçəkdən aslan kimi vuruşdular. Şuşanın işğaldan azad edilməsi isə Azərbaycan əsgərinin tarixdə əbədi qalacaq hərbi möcüzəsi oldu.
Bizim əsgər dünyaya möcüzə-əsgər nümunəsi göstərdi: yüngül silahlarla dərədən, meşələrdən, dağlardan keçərək əlbəyaxa döyüşdə düşməni məhv etdi.
Şuşa döyüşü gələcəkdə möhtəşəm bir əsərə, filmə, abidəyə çevriləcək. İllərlə anlatılacaq, amma tükənməyəcək:
... Dəniz səviyyəsindən 1400-1800 metr yüksəklikdə olan, alınmaz qala sayılan Şuşaya xüsusi təyinatlılarımız gecə saatlarında, Daşaltı kəndi və Qəribəli kəndi tərəfindəki meşəlikdən daxil oldular. Düşmənin 4 postunu məhv edəndən sonra Köhnə Qalanı və "Türmə"ni ələ keçirən əsgərlərimiz düşmənin hücumlarını dəf edərək şəhərdəki plasdarmı genişləndirməyə başladılar...
Şuşa qazisi, kəşfiyyatçi ALİK MƏMMƏDOV o möhtəşəm səhnəni, anları müdhiş anladır:
- Şuşaya qayalarla kanatla qalxdıq. Yarım metr qar olan yerlər var idi. 14 saat kəşfiyyatdan sonra. 400 nəfər o dağı dırmaşmalı idi.
Bıçaq, tapança, limonka ilə döyüşə gedirdik. Bizi nə gözlədiyini bilirdik. 500 erməni döyüşçüsünün şəhərin biz hücum edən tərəfində olduğu məlumatını əldə eləmişdik. Ən az məhz bu tərəfdə idi. O biri mövqeylərdə ağır artilleriya və canlı qüvvə sayı buradakından azı üç dəfə çox idi. Çünki onlar bizim qayadan yox, normal yollardan hücum edəcəyimizi gözləyirdilər.
Kimsənin ağlına gətirməyəcəyi sıldırımları dırmaşıb, döyüşə artilleriyasız girəcəyimizi düşünmürdülər. Nəinki onların, heç kəsin ağlına gəlməzdi ki, biz bıçaqla Şuşanı almağı düşünürük.
Generalımızın (Hikmət Mirzəyev) düzgün döyüş tapşırığı, düzgün kordinatları olmasaydı məhv ola bilərdik. Amma hər şey zərgər dədiqliyi ilə ölçülüb biçilmişdi. Biz qayaları dırmaşıb, əlbəyaxa döyüşə girdik. Dəqiq deyə bilməyəcəm, təxmini desəm, 40-a yaxın erməniyə bıçaq salıb çıxartmışam həmin hücum anı.
Onların arasına düşən panika belə General tərəfindən hesablanmışdı, panika yaranan kimi tapşırıq əsasında hərəmiz dəstə-dəstə əks istiqamətlərdə dağılışdıq. Ermənilər artıq həyəcan və qorxudan özlərinə atəş açırdılar. Onlar hətta öz əsgərlərinə belə inanmırdılar, yaxınlaşan öz əsgərlərini vururdular. Çünki onların formasında biz də ola bilərdik.
Şuşa döyüşü bizim əzəmətimizi, gücümüzü, əsgərimizin qorxmazlığını onlara göstərdi. Onlar Şuşanı bir il dayanmadan müdafiə edə biləcək sayda silah-sursat və canlı qüvvə ilə təmin eləmişdilər.
Şuşa şəhidlərimizin qanı bahasına, kişiliyi, qorxmazlığı bahasına bir neçə saatda alındı...
Şəhidlərimiz nur içində yatsınlar! Qazilərimizə salam olsun! Sizə əbədi minnətdarıq!
