Modern.az saytının “Bir şəklin tarixçəsi” rubrikasında təqdim etdiyi bu fotonun adı simvolik olaraq “Xocalıda sonuncu toy”dur.
Zaman 1992-ci il... Məkan Xocalı şəhəri... Dəhşətli soyqırımından xeyli əvvəl...
Aylardır düşmən mühasirəsində yaşayan, müqavimət göstərən, min bir çətinliyə sinə gərən Xocalı sakinləri bütün problemlərə rəğmən ruhdan düşmür, hətta toy-nişan mərasimini belə təxirə salmırdılar. Sabaha ümid, gələcəyə inam vardı... Onda heç kimin ağlına gəlməzdi ki, Ermənistan silahlı qüvvələri Rusiyanın 366-cı motoatıcı alayı ilə birləşib Xocalı şəhərini yerlə-yeksan edərək, insanlığa və bəşəriyyətə qarşı qətliam gerçəkləşdirə bilərlər. Şübhəsiz ki, Rusiyanın 366-cı motoatıcı alayı olmasaydı bəlkə də bunu edə bilməzdilər... Amma Xankəndində yerləşən 366-cı alayının rus hərbçiləri mənfur ermənilərə bu soyqırımını reallaşdırmaqda dəstək verdilər...
Modern.az Xocalı sakinlərindən birinin sosial şəbəkədə paylaşdığı bu fotoşəkilə verdiyi tükürpədən şərhi də təqdim edir:
“Bu, kəndimizdə son toy oldu. Gəlinin sağında dayanan şərfli oğlan və iki qardaşı əsir düşdü. Bəyin sağdişi də əsir götürüldü. Sonra da o yaraşıqlı oğlanları vəhşicəsinə, əzab verərək öldürmüşdülər. Əlində boşqab, üzünü arxaya çevirən xalam qızı Çiçəkdir. Faciə gecəsi öldürüldü. 7 gün sonra cəsədini gətirmək mümkün oldu”.
Xocalıdakı vəhşi cinayət nəticəsində dinc sakinlər, o cümlədən qocalar, uşaqlar, qadınlar ya qətlə yetirildilər, ya da girov götürülərək ağlasığmaz erməni zülmünə, təhqir və həqarətlərə məruz qaldılar. İnsanlar diri-diri yandırıldı, başlarının dərisi soyuldu, bədən əzaları və başları kəsildi, gözləri çıxarıldı, hamilə qadınların qarnı süngü ilə dəlik-deşik edildi.
Dəhşətli soyqırımı nəticəsində, 613 nəfər öldürüldü ki, onlardan 63 nəfəri uşaq, 106 nəfəri qadın, 70 nəfəri isə qocalar idi. Bunların içərisində
- 8 ailə tamamilə məhv edilib;
- 56 insan işgəncə ilə öldürülüb;
- 27 ailənin yalnız 1 üzvü qalıb;
- 25 uşaq hər iki valideynini itirib;
- 130 uşaq valideynlərindən birini itirib;
- 230 ailə öz başçısını itirib;
- 487 insan şikəst olub (onlardan 76 nəfər həddi-buluğa çatmamışlardır);
- 1275 nəfər dinc sakin girov götürülüb;
- 1165 insan girovluqdan azad edilib;
- 150 nəfərin taleyindən indiyə kimi heç bir məlumat yoxdur.
A.Qorxmaz